دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
سنجش و تدوین راهبردهای مناسب ارتقاء ظرفیت نهادی منطقهای (مطالعه موردی: شهرستانهای بوکان و ارومیه)
23
39
FA
برخورد با چالشهای عمدهای که بسیاری از مناطق ایران با آن مواجه هستند، مستلزم توجه هر بیشتر به نهادهای محلی و ارتقاء ظرفیتهای آنهاست. بنابراین این مقاله به دنبال سنجش ظرفیت نهادی در سطح مناطق مطالعاتی و نیز پاسخگویی به این سوال اساسی است که راهبردهای مناسب برای ارتقاء و افزایش ظرفیت نهادی در سطح مناطق مطالعاتی کدامند؟ برای دستیابی به هدف و پاسخ به سوال تحقیق، نخست با استفاده از روش پیمایشی ظرفیت نهادی منطقهای در سطح مناطق مطالعاتی مورد سنجش قرار گرفته و سپس از طریق چارچوب برنامهریزی راهبردی، راهبردهای مناسب برای ارتقاء ظرفیت نهادی در سطح مناطق مورد مطالعه تدوین شده است. نتایج سنجش ظرفیت نهادی در سطح مناطق مورد مطالعه نشان میدهد که ظرفیت نهادی در شهرستانهای بوکان و ارومیه به ترتیب میزانهای پایین و متوسط را به نمایش میگذارند. همچنین راهبردهای ارتقاء ظرفیت نهادی شامل ایجاد سازوکارهای قانونی روابط بین نهادها، بهبود محیط و ترتیبات قانونی برای ایفای نقش نهادها، فراهم نمودن بسترهای لازم برای افزایش تناسب قوانین و مقررات سطوح بالاتر با سطح منطقه، تقویت نقش کارگروهها و شوراهای تخصصی، واگذاری بیشتر امور محلی به نهادهای محلی، ایجاد زمینههای قانونی برای حضور نهادهای موجود در سطح منطقه در فرایندهای اداره منطقه، بهبود وضعیت دسترسی نهادها به منابع دانش و یادگیری و کسب دیدگاهها و خواستههای مردم و همچنین افزایش حضور و نقشآفرینی نهادهای نماینده بخش خصوصی و سرانجام ارتقاء توانایی درونی نهادها (به ویژه از لحاظ منابع مالی در شهرستان بوکان و به خصوص در ارتباط با نهادهای دولتی) میباشد.
ظرفیت نهادی,منطقه,راهبرد,بوکان,ارومیه
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1838.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1838_933b1f67f6b8f7ee5dd099d0ee245b55.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
ارزیابی نقش عوامل طبیعی و اقتصادی در پایداری روستاهای حوزه کلانشهر تهران
41
56
FA
سکونتگاههای روستایی موجود در حوزه نفوذ کلانشهر تهران از تنوع بارز مکانی-فضایی برخوردار بوده و مشتمل بر انواع سکونتگاههای کوهستانی و دشتی و نیز عملکردهای مختلف اقتصادی است. در حالی¬که شمال تهران را روستاهای کوهستانی کوچک با عملکردهای خدماتی تشکیل می دهد، غرب و جنوب را روستاهای دشتی بزرگ با عملکردهای صنعتی-کشاورزی و شرق را نیز روستاهای دشتی و کوهستانی با عملکردهای کشاورزی تشکیل می دهد. این تحقیق بدنبال پاسخگویی به این سوالات است که آیا رابطه معنی داری بین عملکردهای اقتصادی و موقعیت طبیعی سکونتگاههای روستایی و میزان پایداری آنها وجود دارد؟ روش انجام مطالعات در این پژوهش با توجه به ماهیت کار مبتنی بر روشهای توصیفی- تحلیلی و پیمایشی می باشد. اطلاعات مورد نیاز در این بررسی از طریق روش های میدانی و اسنادی گردآوری شده اند. جامعه آماری در این تحقیق منطبق بر حوزه های روستایی کلانشهر تهران است. به منظور انتخاب جامعه نمونه کل سطح کلانشهر تهران به 16 قطاع تقسیم و در هر قطاع تعداد 2 روستا به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش انتخاب روستاهای نمونه به صورت تصادفی خوشه¬ای بوده و جامعه نمونه (خانوارهای روستایی) برای تکمیل پرسشنامه خانوارها نیز به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند. تحلیل یافته های این تحقیق نشان می دهد که بین موقعیت طبیعی سکونتگاههای روستایی در حوزه کلانشهر تهران و میزان پایداری آنان ارتباط معنی داری وجود دارد ولی بین میزان پایداری و عملکرد اقتصادی سکونتگاههای روستایی بجز در بعد کالبدی هیچ ارتباط معنی داری وجود ندارد.
توسعه پایدار,موقعیت طبیعی,عملکرد اقتصادی
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1839.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1839_410db97217ebf908d254ad242c6a6fa5.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
ارزیابی مکان یابی پروژه های مسکن مهر با رویکرد کالبدی-زیست محیطی، با استفاده از مدل سلسله مراتب AHP (نمونه موردی استان یزد)
57
70
FA
مکان یابی مناسب زمین یکی از مهمترین عوامل تولید مسکن و به دلیل دارا بودن ماهیت چند وجهی، فرآیندی بسیار پیچیده است. استفاده از مدل های تصمیم گیری در مکان¬یابی موجب تسهیل و انتخاب بهینه سایت می گردد. یکی از روش های تصمیم گیری از طریق وزن دهی به معیارها، روش تحلیل سلسله مراتبی AHP است. با استفاده از این روش معیارها و زیرمعیارها رتبه بندی می شوند و گزینه های مناسب برای مکان یابی انتخاب می شوند. در این مقاله با هدف تسهیل مکان یابی فضاهای مسکونی و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، پس از بررسی فرآیند روش مذکور ، معیارها و زیر معیارهای موثر در مکان یابی فضاهای مسکونی معرفی و درخت واره سلسله مراتبی معیارها ترسیم می شود، سپس این معیارها در قالب پرسشنامه ای تنظیم و در بین متخصصان برنامه ریزی شهری و مسکن توزیع و میانگین وزن های داده شده به هر معیار و زیرمعیار در مقایسه های دو دویی ماتریس های توماس ال ساعتی، جهت رتبه بندی استفاده شده است. نهایتاً تحقق معیارهای مذکور به ترتیب اولویت آن در 13 پروژه مسکن مهر استان یزد به عنوان نمونه مطالعات میدانی بررسی می شود. اطلاعات لازم برای مکان یابی نیز در قالب پرسشنامه ای از سازمان مسکن استان یزد استخراج و سپس داده های خام دسته بندی و تحلیل شدند و برآیند نتایج به شکل ماتریس ارزیابی مکان یابی برای کل پروژه ها ترسیم شده است. برآیند نتایج ارزیابی حاکی از مکان یابی مناسب پروژه های مذکور بوده و البته نواقصی نیز وجود دارد که مسلماً پاسخگوئی همزمان به تمام معیارها بسیار دشوار است و در مواردی با توجه به اولویت-های مطرح شده پاسخگوئی به یک معیار منتج به عدم امکان مکان یابی مناسب می گردد.
ارزیابی,مکان یابی,مسکن مهر,مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1840.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1840_5f4ca2e174332b6478ad4056b0950b2d.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
تدقیق انگاره های حاکم بر حضور زنان مسلمان در عرصه های عمومی شهری (نمونه موردی: شهر شیراز)
71
85
FA
فرآیند جنسیتی شدن عرصههای عمومی شهری و عدم توجه طراحان شهری به ویژگیها، نیازهای گروههای مختلف اجتماعی موجب گشته تا این عرصهها هویت متعالی خویش را از دست بدهند. در این بین به نظر میرسد زنان از جمله گروههایی باشند که توجه به ویژگیها و نیازهایشان در طراحی عرصههای عمومی شهری، برای ایجاد انگیزش حضور و برقراری تعاملات متعارف اجتماعی، بیش از سایر گروها نادیده انگاشته شده است. از اینرو پژوهش حاضر، با هدف ارایه انگارههای مؤثر بر حضور و برقراری تعاملات متعارف اجتماعی زنان در عرصههای عمومی شهری و با تأکید بر ترجیحات آنان شکل گرفته است. در این پژوهش، از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانهای و از روش تحقیق پیمایشی در بستر مطالعات میدانی و از شیوههای تحقیق مرور متون و منابع، مشاهده و مصاحبه بهره گرفته شدهاست. همچنین از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات، از نرم افزارهای SPSS و LISRER به عنوان ابزار تحلیل و ارزیابی دادهها و از مدل ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) و روش تحلیل حداقل مربعات غیر وزنی به عنوان روش تحلیل دادهها استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که وجود انگارههای دسترسی، امنیت، آسایش، هم آوایی با طبیعت، پویایی و جذابیت، رویداد پذیری و رمزگرایی در عرصههای عمومی شهری، بر انگیزش حضور زنان در این عرصهها موثر هستند.
عرصه های عمومی,تعاملات اجتماعی,زنان مسلمان
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1841.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1841_470564fc89e2fd0f5984d0e357c41a63.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
برنامه ریزی ترابری شهری و توسعه اجتماعی (مطالعه تطبیقی ایران و فرانسه)
87
100
FA
برنامهریزی اصولی ترابری شهری در تامین یکی از ضروریات شهرنشینی یعنی جابجایی، امر اجتنابناپذیری است. تاریخ سیستمهای ترابری مدرن ایران به50 سال محدود شده و سالها پس از پایگذاری شهرسازی در مفهوم واقعی آن، ظاهر شده است. منطق موضوع و نیاز انکارناپذیر آن حکم می کند تا ترابری، توسعه شهر و جمعیت موازی با هم حرکت کرده و نقش خود را در فعالیتهای جامعه ایفا کنند. شهرهای کشور ما، ویژگیهای شهری و ترابری زیادی با شهرهای کشورهای توسعه یافته دارد، لیکن شرایط خاص هریک حکم می کند تا نتوان پاسخ یکسانی به رفع مشکلات آنها داد. در این مطالعات، بر اساس تاریخچه جمعیتی و ترابری گذشته دو کشور در حال توسعه و توسعه یافته ایران و فرانسه، ویژگیها و روند پیشرفت ترابری شهری آنها مقایسه شده است. برای این منظور پایتختهای تهران و پاریس به عنوان دو مرکز شهرنشینی خیلی بزرگ و دو شهر سنندج و رن از شهرهای با جمعیت نسبتاً کم با ویژگیهای حدوداً مشابه انتخاب و مطالعات مربوطه انجام شده است. از نتایج بررسیها میتوان به افزایش قابل توجه جمعیت شهرهای در حال توسعه نسبت به نمونههای توسعه یافته اشاره کرد که با الگوبرداری نامطلوب رشد ترابری خصوصی و نیمه خصوصی آنها نسبت به کشورهای توسعه یافته مشکلات را دو چندان کرده است. در مقابل، توسعه ترابری عمومی و به ویژه سیستمهای ریلی ایران همسان با کشورهای توسعه یافته نبوده و روند رشد آن بسیار کند و یا ناچیز بوده است. مهمترین ویژگی ترابری شهری کشور ما کارگماری بالای آن است. لذا ضروری است، با سرمایهگذاری مناسب و تغییر الگوی سنتی،فرهنگی و کارگماری جامعه، روند فعلی توسعه حمل و نقلی اندک اندک اصلاح شود، در غیر این صورت چالشهای ترافیکی، آلودگیهای زیستمحیطی و مصرف بیرویه انرژی فسیلی زندگی سالم اکثر مناطق شهری را به خطر خواهد انداخت.
ترابری,جمعیت,سفر شهری,برنامه ریزی,توسعه
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1842.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1842_2eb3ae3874ee821c7eb1ac7ac2a88715.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
ارزیابی رضایتمندی مسافران از کیفیت سیستم اتوبوسرانی با استفاده از مدل رگرسیون رتبه ای (نمونه موردی شیراز)
101
112
FA
افزایش سریع وسائل نقلیه موتوری وبالارفتن نرخ مالکیت خودرو درکلانشهرهای کشورمان، مشکلات عدیدهای همچون تراکم ترافیکی وعواقب ناشی از آن همانند افزایش میزان آلودگی هوا را به دنبال داشته است. تجربه نشان می دهد گرایش عمومی به حملونقل عمومی، با افزایش سطح درآمدی و دسترسی به وسیله نقلیه شخصی کاهش مییابد. یکی از راهکارهای تشویق اقشار متوسط و برخوردار اجتماعی به استفاده بیشتر از خدمات حمل و نقل عمومی، ارتقاء جذابیت آن بر اساس سلیقه و خواست استفاده کنندگان است و بر همین اساس، تامین رضایت مسافرین از معیارهای تعیین کننده موفقیت سیستم های حمل و نقل عمومی است. این مقاله با هدف بررسی رضایت مسافران از خدمات حملونقل اتوبوسرانی درون شهری در سطح کلانشهر شیراز ارائه شده و تلاش می کند تا به شناسائی عوامل مؤثر بر رضایتمندی مسافرین بپردازد. دادههای اولیه برای این منظور، ازطریق تکمیل پرسشنامه n=584)) جمعآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل توصیفی و تحلیلی قرار گرفته اند. بابهره گیری از تحلیل همبستگی، مدل رگرسیون رتبهای و آزمون خطوط موازی مشخص گردید که عواملی همچون سطح تحصیلات، مالکیت و میزان استفاده ازخودرو، سر فاصله زمانی عبور اتوبوس و همچنین فراوانی استفاده از اتوبوس مهمترین عوامل تأثیر گذار بر میزان رضایت استفاده کنندگان می باشند. بررسی نتایج همچنین نشان داد که فراوانی استفاده از اتوبوس توسط یک مسافر لزوما به مفهوم رضایتمندی از خدمات ارائه شده نمی باشد.
اتوبوس,رضایت مسافر,مدل رگرسیون رتبهای,ارزیابی,شیراز
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1843.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1843_d7806477e093c901aec842de13a83bbc.pdf
دانشگاه کردستان
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2717-4417
1
2
2012
06
01
بررسی کارآمدی ساختار فضایی شهری و توزیع کابری خدماتی در شهرهای خطی شمال ایران
7
21
FA
یکی از مشکلات اساسی شهرهای کشور در دهههای اخیر، توزیع ناموزون جمعیت و خدمات در بخشهای مختلف شهری می باشد. شواهد نشان میدهد که ابعاد این مسله در شهرهای خطی که دارای گستردگی بیشتری هستند با توسعه فیزیکی شهرها تسریع میشود.این مقاله تلاش نموده تا کارآمدی ساختار فضایی شهر خطی فریدونکنار را در بخش مرکزی مازندران در ارتباط با توزیع کاربریهای خدماتی مورد مطالعه قرار دهد. تحقیق حاضر با روش تحلیلی - توصیفی و با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و نسبی به تحلیل ساختار فضایی شهر فریدونکنار پرداخته است. بررسیها نشان دهندهی رشد پراکندهی (اسپرال) فیزیکی شهر بوده در صورتی که در 5 سال اخیر نیز این پراکندگی با فشردگی کمتری همراه بوده است. نتایج حاکی از آن است که کاربریهای خدماتی در سال 90 متعادلتر از سال 85 مکانیابی و توزیع شده اند، این در حالی است که توسعهی مراکز تجاری در سال 90 نسبت به سال 85 به سمت فشرده شدن پیش می رود. در نتیجه شهروندان در تامین دسترسی به خدمات و فعالیتهای تجاری به لحاظ بعد مکانی و فضایی از دسترسی مطلوب تری برخوردار خواهند شد. به نظر میرسد باوجود ادبیات انتقادی در باره عدم کارآمدی شهرهای خطی، این مطالعه موردی نشان داد که مردم شهر با توجه به نتایج بهدست آمده دسترسی آسان و متعادلتری به خدمات شهری خواهند داشت.
ساختار فضایی,شهر خطی,کاربری خدماتی,تراکم شهری,شهر فریدونکنار
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1907.html
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_1907_dcc0b42148053ec16348da8f8e489e75.pdf