2024-03-29T16:24:14Z
https://urbstudies.uok.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=552
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
دستیابی به توسعه پایدار محلی از طریق ظرفیت اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی محله غیررسمی مطالعه موردی : محله شمیران نو
این مقاله با پذیرش ساکنین محلات غیررسمی به عنوان شهروندان صاحب حق شهری و با انتخاب راه کارهای مداخله در ظرفیت های اجتماعی به جای بازسازی محیطی نگارش شده است. هدف مقاله معرفی سازه ظرفیتاجتماعی و ارتباط آن با توسعهپایدارمحلی به تفکیک گروههای اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی است. بررسی نتایج به تفکیک دو گروه مذکور، امکان شناسایی روشهای مختلف دستیابی به پایداریمحلی را فراهم خواهدساخت. روش تحقیق، از نوع توصیفیپیمایشی است. این تحقیق تایید نمود، ظرفیتاجتماعی سازهای ذهنی است، که از انگیزههای اصلی کنشگران برای حضور در محله اثر میپذیرد. میان ظرفیتاجتماعی گروههای تحقیق با توسعه پایدار محلی ارتباط مثبت و معنیداری برقرار است، که در صورت بهره برداری هوشمندانه، دستیابی به پایداری محلی دور از انتظار نیست. در گروه ساکنین، اعتماد به نهادهای رسمی و در گروه فعالان اقتصادی، میزان اهمیت دادن به محله، مولفههای مهمی هستند که با بیشتر مولفههای ظرفیتاجتماعی همبستگی معنیداری دارند.
سکونتگاه غیررسمی
ظرفیت اجتماعی
توسعه پایدارمحلی
محله شمیران نو
ساکنین و فعالان اقتصادی
2012
03
01
3
12
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3661_ade4f0fb4823fceb2b14ab88ae8deb27.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
تحلیلی بر انگیزه گردشگران و تأثیر عامل جنسیت و درآمد بر آن، مطالعه موردی؛ گردشگران نوروزی شهرستان محلات
توجه به دیدگاهها و انگیزههای گردشگران برای سفر به یک مقصد، به عنوان یک ضرورت بازاریابی و برنامهریزی توسعه گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است. تحتتأثیر انگیزهها، گردشگران انتظارات متفاوتی از محصولات سفر دارند و نتایج آن در تعیین راهبردهای توسعهای مقصد بسیار قابل توجه بوده و به برنامهریزان و سیاستگذاران این شناخت را میدهد که مقصدهای عمده گردشگری کجاست و چه ویژگیهایی باید داشته باشد. براساس تحقیق حاضر با هدف شناسایی انگیزههای گردشگران در راستای دستیابی به الگوی مناسب برای بازاریابی و تدوین راهبردهای توسعه محصولات در شهرستان محلات(که براساس نظریه لومسدن انجام گرفته) و با توجه به عوامل تأثیرگذار بر انگیزههای گردشگران، دو عامل جنسیت و درآمد در این مقاله مورد آزمون قرار گرفته است. یافتههای تحقیق از طریق تحلیل نتایج حاصل از 185 پرسشنامه به روش تحلیل عاملی، برای شناسایی انگیزهها و با بهرهگیری از آزمونهای T-test و تحلیل واریانس یک طرفه، برای آزمون فرضیات، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت.در پایایی ابزار تحقیق، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که بر این اساس قابلیت اعتماد پرسشنامه با ضریب 83 درصد بسیار مناسب بوده است. نتایج تحلیلی حاصله بیانگر آن است که در انگیزههای گردشگران، تنها چهار عامل میتوانند 1/58 درصد واریانس کل گویههای مورد بررسی را تبیین نمایند و با لحاظ کردن سایر عاملها این نسبت به بیش از 90 درصد هم میرسد؛ از این میان عامل آرامشی_ تفریحی بالاترین درصد واریانسها را به خود اختصاص داده است. نتیجه آزمون فرضیات نیز حاکی از تفاوت معنادار درآمد بر گونههای انگیزشی گردشگران بوده است.
بازاریابی
ویژگیهای رفتاری گردشگران
انگیزه گردشگری
محلات
2012
03
01
13
22
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3662_0b159c53c34fb3813681c7d64924eb17.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
کاربست رویکرد دهکده شهری؛ راهکاری مناسب در تحقق سکونتگاههای روستایی پایدار، نمونه موردی: روستای آق اِولَر از شهرستان تالش
ایده "دهکده شهری" به عنوان راهبرد تحقق پایداری در سکونتگاههایی با شرایط مختلف و با انگیزههای متفاوت اقتصادی و اجتماعی، به عنوان راهحلی برای توسعه پایدار شهری و روستایی به کار رفته و موفقیت آن در بسیاری از نمونهها نشان از جهان شمول بودن آن دارد. این ایده به عنوان راهبرد تحقق توسعه پایدار در انگلیس مطرح شد. هدف این الگو، خلق محیطی است با کاربریهای متنوع، خودکفا، با اولویت حملونقل عمومی و پیادهروی و دارای فضاهای جمعی و جذاب برایتشویق توسعه اجتماع محلی و مشارکت عمومی. در این مقاله به بررسی و استخراج اصول طراحی د خصوص دهکدههای شهری از طریق مطالعات کتابخانهای، پرداخته شده است. در تدوین تجارب مرتبط با این ایده، پس از معرفی کلی پروژه و تاریخچه آن، دستورالعملها و راهکارهای کلیدی به کار رفته در هر یک، به ویژه از جنبههای معماری و طراحی شهری، دسترسیها و مسیرها، کاربریهای پیشنهادی، نوع ساختمانها و همچنین راهکارهای به کار رفته به منظورارتقای پایداری و کاهش مصرف انرژی مطرح شده است. معیار انتخاب نمونهها نیز جامع بودن اصول و دستورالعملهای ارائه شده در هر مورد، در ارتباط با طراحی شهری و معماری و اصول پایداری بوده است. ایجاد سکونتگاه روستایی پایدار با استفاده از رویکرد دهکده شهری، راهحلی برای مشکلات موجود و کنترل توسعه بافتهای روستایی خواهد بود. در این پژوهش سعی میشود تا با استفاده از مبانی نظری، توضیح مفهوم دهکده شهری و بررسی تجارب موفق جهانی مرتبط با موضوع با توجه به شرایط بومی کشور برای یک نمونه موردی (روستای آق اِولَر از شهرستان تالش)، به ارائه پیشنهادهایی برای دستیابی به راهبردهای کنترل توسعه و ساختوسازهای ناهماهنگ در سکونتگاههای روستایی در کشور پرداخته شود. کاربست اصول این الگو، با توجه به شرایط هر منطقه و بعد از تطبیق با نیازهای ساکنان بومی، قابل تعمیم خواهد بود.
دهکده شهری
توسعه پایدار
سکونتگاه پایدار
روستای آق اِولَر
2012
03
01
23
40
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3663_5140c6dd5e8784f04ced4d65839b1d0a.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
کاربرد انتقال حقوق توسعه (TDR) بهعنوان سازوکار تحققپذیری طرحهای توسعه شهری (نمونه موردی: شهر کاشان)
طرحهای توسعه شهری در ایران، دارای کارایی و کارکرد مناسب و مورد انتظار مدیرانشهری، کارشناسان و مردم نیستند. از جمله دلایل اصلی عدم موفقیت این طرحها را میتوان مقابله آنها با حقوق مالکیت دانست؛ در جامعهای که این حق بهصورت قانونی رسمیت دارد. طراحی نظام انتقال حقوق توسعه، بسترسازی و سازماندهی آن در چارچوب طرح شهری، از طریق برقراری پیوند درونی وسایل و اهداف توسعه، بهعنوان مبادی و مقاصد انتقال حقوق توسعه، راهی نو برای تحقق طرحهای شهری در ایران است. در صورت تدوین برنامه انتقال حقوق توسعه در قالب طرح توسعه شهری( شامل طرح جامع و تفصیلی) از سویی با ایجاد پیوند میان حقوق مالکیت و طرح، و از سویی دیگر با ایجاد تعامل میان توسعه و حفاظت، بهنظر میرسد به تحقق اهداف طرح شهری بیش از پیش میتوان امیدوار بود.در برنامه انتقال حقوق توسعه پیشنهادی کاشان، حقوق توسعه از مناطق ارسال بهعنوان مناطق دارای اهداف حفاظت و مبادی توسعه، به مناطق دریافت بهعنوان مقاصد توسعه، انتقال مییابند. مناطق ارسال در شهر کاشان به دو دسته عمده تقسیم میشوند: دسته نخست، اراضی واجد ارزشهای خاص هستند که این اراضی دارای اهداف حفاظتی بوده و لازم است تا حد امکان از توسعه این اراضی جلوگیری شود. دسته دوم، اراضی پیشنهادی طرح شهری برای خدمات عمومی هستند. مناطق دریافت در شهر کاشان شامل اراضی هستند که برای توسعه آنهاتقاضای مناسبی در بازار وجود دارد و با توجهبه پتانسیل بالای توسعه و موجود بودن زیرساختهای کافی، از سوی برنامهریزان شهری برای توسعه آتی کاشان پیشنهاد شدهاند.
حقوق مالکیت
تحققپذیری طرحهای توسعه شهری
انتقال حقوق توسعه
شهر کاشان
2012
03
01
41
54
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3664_3a4f34b28b9381779cd33a11d19e2aaa.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
راهبردهای ارتقای عملکردی فضاهای گذران اوقات فراغت، مطالعه موردی: مجموعه تفریحی دیدگاه سنندج
مجموعه تفریحی دیدگاه (پارک ملت) در موقعیت ورودی شهر سنندج با حوزه عملکردی در مقیاس شهر و پیشینه تاریخی غنی در خاطرات جمعی شهروندان که به دلیل بیتوجهی و برخی اقدامات نادرست مدیریتی، کارکرد اجتماعی آن در رفع نیازهای فراغتی ساکنان کمرنگ شده، بهعنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به منظور پوشش هدف اصلی تحقیق که عنوان مقاله را در بر میگیرد، مقاله حاضر میکوشد تا با روش توصیفی_تحلیلی منتج از رویکرد غالب در مبانی نظری و تجربیات عملی، به راهبردهای احیای حیات اجتماعی این فضا دست یابد. دادههای تحقیق از طریق مشاهدات میدانی، طراحی و تکمیل پرسشنامه در میان استفادهکنندگان و مصاحبه با افرادصاحب نظر جمعآوری شده و با کمک مدل تحلیلی سوات، سنجش وضعیت موجود و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، به عنوان یکی از روشهای حل تصمیمگیری چندمعیاره اولویتبندی عوامل، حاصل شده است. سپس در مرحله پایانی با توجه به اولویتهای به دست آمده، راهبردهای نهایی به منظور ارتقای عملکردی پارک تدوین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که زیر مؤلفههای سرزندگی، پاکیزگی محیط و نفوذپذیری و حرکت به ترتیب بیشترین امتیاز را به دست آوردهاند. این بدان معنی است که راهکارهای پیشنهادی باید بیشتر در راستای مؤلفههای مذکور و با اولویت آنها در نظر گرفته شوند.
فضاهای گذران اوقات فراغت
پارکهای شهری
پارک دیدگاه سنندج
مدل سوات
فرایند تحلیل سلسله مراتبی
2012
03
01
55
68
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3665_fc1278645525c2c7698cd1e28ec11888.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
بررسی تطبیقی جایگاه میادین تهران در حفظ و ارتقای خاطره جمعی شهروندان (نمونه موردی: میدان تجریش و میدان بهارستان)
خاطرهجمعی خاطره مشترک افراد از وقایع و رویدادهای تجربه شده به وسیله آنها، به عنوان عضوی از گروه، در چارچوبی اجتماعی و فضایی است. خاطرات جمعی از طریق افزودن معنی به فضا، به ارتقای هویت مکانی میانجامند و این هویت مکانی، بازشناسی و ارتقای هویت شخص را به دنبال دارد. از این منظر، بیتوجهی به مقوله خاطرهجمعی در شهر میتواند عواقب ناخوشایندی همچون بحرانهای هویتی را در پی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی معیارها و عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری و حفظ خاطراتجمعی در میادین شهری صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا مفهوم خاطره و خاطرهجمعی و ارتباط آن با مکان و میدان از طریق مطالعه اسنادی آرای اندیشمندان شناسایی شده و معیارها و عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری و حفظ خاطرات جمعی در عرصه عمومی شهر و به ویژه میدان استخراج گردیده است. سپس این مؤلفهها از طریق مطالعه اسنادی و برداشتهای میدانی در میادین تجریش و بهارستان مورد بررسی مجدد و تدقیق قرار گرفتهاند. در مرحله بعد، در راستای آزمون مدل اولیه( مؤلفههای استخراجشده از مرحله مطالعات اسنادی)، مصاحبههای ژرفکاوانهای با گروههای دارای خاطرات جمعی از میادین تجریش و بهارستان صورت گرفتهاست. پس از آن، عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری، یادآوری و تداوم خاطره در میادین تجریش و بهارستان با استفاده از تحلیل محتوای ترکیبی( کمیو کیفی، با غلبه روشکیفی) از میان مصاحبهها استخراج گردیده و در نهایت اهمیت هر یک از این عوامل با استفاده از نتایج بررسی تطبیقی تعیین شدهاست. نتایج حاصل از مطالعات اسنادی به شناسایی مؤلفههای فضایی و مؤلفههای مرتبط با کاراکتر مکان انجامید. سکون، تجمعپذیری، انعطافپذیری، دیالکتیکدرونوبیرون، تعینفضایی، یکپارچگی و تداوم از جمله مؤلفههای فضایی و جهتیابی، شناسایی و شفافیت( عناصر یادمانی، نامهاواسامی و فعالیتهاوعملکردها) از جمله مؤلفههای مرتبط با کاراکتر مکان بودهاند. این در حالیست که نتایج مصاحبههای ژرفکاوانه، تحلیلمحتوا و بررسیتطبیقی، سیما و منظر را نیز به مؤلفههای فوق افزود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که این عوامل از سه طریق بر شکلگیری و تداوم خاطره تأثیرگذارند: زمینهسازی برای وقوع رویداد، کمک به شکلگیری تصویرذهنی و زمینهسازی برای تداوم خاطره. علاوه براین، نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که کاراکتر میادین تجریش و بهارستان بیش از فضای آنها در شکلگیری و تداوم خاطره حائز اهمیت بوده است.
خاطره جمعی
مکان
میدان تجریش
میدان بهارستان
بررسی تطبیقی
2012
03
01
69
80
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3666_8e0a18dc155d3906a4515aea02c01d48.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
مقایسه ظرفیتهای اجتماعی و نهادی توسعه پایدار در شهرهای کرج و قزوین
با توسعه شهرها و مطرح شدن رویکرد توسعه پایدار، توجه و رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن، هرچه بیشتر در برنامهریزی توسعه شهرها مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که پیمودن این راه بدون آگاهی از وضعیت شهرها در طی مسیر امکانپذیر نخواهد بود، سنجش میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار در دستور کار دولتها قرار گرفته است. سنجش میزان پیشرفت پایداری در شهرها از دو بعد اصلی محتوایی و فرایندی قابل بررسی است. بعد محتوایی شامل متغیرهایی است که بر نتیجه نهایی سیاستها تأثیر میگذارند و شامل سنجش شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی توسعه پایدار میشوند. در مقابل بعد فرایندی شامل ابزار، روشها و فرایندهای مختلفی است که برای دستیابی به سیاستهای توسعه پایدار مورد استفاده قرار میگیرند و به عنوان پشتیبان و محرک توسعه پایدار محسوب میشوند. هدف تحقیق حاضر علاوه بر تبیین نظری و تشریح رابطه توسعه پایدار با سرمایه اجتماعی، سرمایه نهادی و ظرفیتسازی توسعه پایدار، ارزیابی و مقایسه شاخصهای بعد فرایندی توسعه پایدار در دو شهر کرج و قزوین بوده است. تکنیکهای اصلی مورد استفاده برای گردآوری دادهها، مصاحبه با مدیران و کارشناسان و استفاده از پرسشنامه بوده است. به منظور تجزیهوتحلیل دادهها نیز از آمار استنباطی و آزمون معناداری میانگینها و همچنین از روش توصیفی و کیفی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده تفاوت معناداری بین متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه نهادی و ظرفیتسازی در دو شهر و سطح بالاتر آنها در شهر قزوین نسبت به شهر کرج است. بدینترتیب به نظر میرسد که شهر قزوین جهتگیری مناسبتری در حرکت به سوی توسعه پایدار در مقایسه با شهر کرج دارد.
توسعه پایدار
سرمایه اجتماعی
سرمایه نهادی
ظرفیت سازی
کرج
قزوین
2012
03
01
81
94
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3667_17f91945edbeff12715d2652ecab6e75.pdf
فصلنامه مطالعات شهری
2322-2875
2322-2875
1391
1
4
بررسی و تحلیل مؤلفه های تأثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پیاده راه ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی، مطالعه موردی؛ محورهای تربیت و ولیعصر تبریز
شهاب
عباس زاده
سودا
تمری
با شروع انقلاب صنعتی،اختراع اتومبیل و گسترش شهرها، به تدریج اولویت دادن به نقش عابر پیاده و فضاهای پیادهمحور در شهرها و فضاهای شهری کمرنگ شده و از کیفیت فضایی عرصههای عمومی شهر ، فضاهای باز شهری و پیادهراهها کاسته شده است؛ عرصههایی که خود به عنوان بستر و خاستگاه، نقش محوری در ارتقای سطح تماسها،ارتباطات و تعاملات اجتماعی بین شهروندان ایفا میکنند.در این راستا عدم توجه به مقیاس انسانی و نادیده گرفته شدن نیازهای عابرین پیاده از معضلات پیش ِ رو میباشد، به طوری که کمبود و نبود کیفیت در پیادهراهها منجر به تضعیف حضور و تعاملات اجتماعی شهروندان شده است. بنابراین ضرورت شناخت مؤلفههای تأثیرگذار بر کیفیت این فضاها به منظور پاسخگویی به نیازهای شهروندان در راستای ارتقای حضور و سطح تعاملات اجتماعی ایشان، بیش از پیش مهم جلوه مینماید. کلانشهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و غلبه فضاهای سواره بر مسیرهای پیاده، عرصه را بر حضور شهروندان در فضاهای شهری تنگ نموده است. مطالعه حاضر به بررسی نمونههایی از فضاهای پیاده در این کلانشهر پرداخته است. متد پژوهش از نوع متد ترکیبی میباشد که در آن با مطالعه مبانی نظری پژوهش در قسمت کیفی،چارچوب مبانی نظری تحقیق (شامل مؤلفههای تأثیرگذار بر کیفیات پیادهراهها) استخراج شده است.در ادامه در بخش کمی که برای اعتباردهی پژوهش و نتایج حاصله از بخش کیفی مورد استفاده قرار گرفته، به مطالعه موردی محورهای تربیت و ولیعصر کلانشهر تبریز پرداخته شده است. درنهایت در قسمت گردآوری دادهها،پژوهش حاضر از تکنیک پرسشنامه در باب تدقیق رابطه کیفیت فضایی پیادهراهها و میزان رضایتمندی شهروندان از این فضاها سود جسته است. برای انتخاب نمونه آماری از فرمول کوکران و نرمافزار (G*POWER) و انجام تحلیلهای استنباطی و توصیفی آماری مطالعه حاضر از نرمافزار SPSS بهره برده است. نتایج حاصل از این پژوهش، نشانگر این مدعاست که مؤلفههای سرزندگی، خوانایی، ایمنی و امنیتو نفوذپذیری که از مؤلفههای اصلی کیفیت فضاهای شهری محسوب میشوند، ارتباط معنیداری با سطح تعاملات اجتماعی و میزان حضور شهروندان در فضاهای شهری پیادهمحور کلانشهر تبریز دارند.
پیاده راه ها
کیفیات فضایی
تعاملات اجتماعی شهروندان
کلانشهر تبریز
2012
03
01
95
104
https://urbstudies.uok.ac.ir/article_3668_5694ccd86d23948667e969e2909d1165.pdf