دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Optimal process of urban planning in air attacks, based on the passive defense approach (case study: district 1 of region 11, Tehran city)فرایند مطلوب برنامه ریزی شهری در حمله های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: ناحیه یک منطقه پانزده تهران)9221271FAمحمد مهدی عزیزیدانشگاه تهرانمهدی برنافر0000-0002-9429-0648Journal Article20120621دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301The Corporate Geography of Advanced Producer Services: A Case study of Tehran Metropolisجغرافیای شرکتی خدمات پیشرفتة پشتیبان تولید پژوهش موردی: کلانشهر تهران23391272FAعلیرضا محمدیدکتر در جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتیمظفر صرافیعضو هیات علمی گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتیجمیله توکلی نیاعضو هیات علمی گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتیJournal Article20120621This paper begins with definition and classification of Advanced producer services (APS), continuing from a geographical point of view, emphasizes on spatial behavior of APS within Tehran Municipality regions. To determine the meta-national placement of Tehran metropolis within the world cities network, the corporate geography of APS analyzes Tehran consisted of 22 municipal areas. The analysis of data collected from 200 firms out of 2000, including questionnaire, interviews and published documents reveal the following findings: First, Tehran is a national command and control center of APS sector in Iran. Second; Tehran has a very weak status in connection with World Cities Network by means of APS functions and it is not a world city yet. Finally, from the spatial organization point of view, APS has formed a new geography of corporate economy-based during the last two decadesin Tehran (i.e., 'Tehran Corporate Services District'), which is different from the conventional CBD of the city.این مقاله در ابتدا "خدمات پیشرفتهی پشتیبان تولید" (APS)را تعریف میکند و به نظریههای پیرامون کارکرد و رفتار فضایی APS میپردازد. سپس جغرافیای شرکتی APS تهران را در مناطق 22 گانهی شهرداری، با هدف تبیین جایگاه فراملی کلانشهر در شبکهی شهری جهانی، تحلیل میکند. از حدود دو هزار شرکت ارائه دهندهی این خدمات، دویست نمونه را مورد پرسشگری و مصاحبه قرار میدهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که: 1- کلانشهر تهران، مرکز فرماندهی و مدیریت خدمات پشتیبان تولید در ایران است. 2- تهران از نظر پیوندهای جهانی به واسطهی APS، از جایگاه ضعیفی برخوردار است و هنوز شهر جهانی محسوب نمیشود. 3- از نظر سازمان فضایی، خدمات APS جغرافیای جدیدی را بر مبنای اقتصاد شرکتی طی دو دههی اخیر در تهران شکل داده است که موجب پیدایش"کانون خدمات شرکتی کلانشهر تهران" متفاوت از مرکز تجاری گذشته شهر است.دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Comparative Study on Energy Efficiency Policies in the Area of Land Use Planning in Iran and Englandبررسی مقایسه ای سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی در حوزه برنامه ریزی کاربری زمین در ایران و انگلیس41601273FAناصر برک پوردکترای شهرسازی، دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر تهرانفرناز مسنن زادهدانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه هنر تهرانJournal Article20120621Nowadays, one of the governmental challenges throughout the world is energy efficiency in creating cities. In this context, land use planning and its tool (density, uses distribution, etc.) plays a vital role in reducing energy consumption in cities. Serving as one of the key players in the field of energy in the world, Iran has to apply this tool in order to establish energy efficiency in its cities. The main objective of this paper is to study and to compare the method of integrating energy consideration in land use planning regulations and urban development plans in Iran and U.K. It is a comparative study in which, first, the land use planning alternatives for energy consumption reduction in cities were explored through literature review. Thereafter, an analytical comparing between Iran and U.K. with reference to the legal framework of land use planning for reducing energy consumption in cities and the way of implementing these regulations in the development plans was carried out. Our results revealed that the land use planning role in reducing energy consumption in cities has been ignored, whereas, integrating energy consideration in land use planning can enhance the sustainability development of the Iran cities. Since there is no data on considering energy in land use planning in Iran cities, our findings can be used by the national planning public and governmental authorities in order to integrate the energy consideration in land use planning and urban development plans.امروزه، یکی از چالشهای پیش روی دولت ها در سراسر جهان، ایجاد شهرهایی است که از نظر مصرف انرژی بهینه باشد. در این زمینه، برنامه ریزی کاربری زمین و ابزار آن (تراکم، توزیع کاربری ها و غیره) نقش موثری در کاهش مصرف انرژی در شهرها ایفا می کند. ایران به عنوان یکی از نقش آفرینان مهم در عرصه انرژی در دنیا باید از این ابزار به منظور بهینه سازی مصرف انرژی در شهرهای خود استفاده کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه نحوه ادغام ملاحظات انرژی در قوانین برنامه ریزی کاربری زمین و طرح های توسعه شهری در ایران و انگلیس است. روش این تحقیق از نوع تطبیقی است و در آن ابتدا راهکارهای برنامه ریزی کاربری زمین برای کاهش مصرف انرژی شهرها از طریق بررسی کتابخانه ای و جستجو در منابع مرتبط استخراج شده و سپس مقایسه ای تحلیلی بین کشورهای ایران و انگلیس در زمینه چارچوب قانونی برنامه ریزی کاربری زمین برای کاهش مصرف انرژی شهرها و چگونگی اجرای این قوانین در طرح های توسعه صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در ایران نقش برنامه ریزی کاربری زمین در کاهش مصرف انرژی شهرها نادیده گرفته شده است، در حالی که می توان با ادغام ملاحظات انرژی در برنامه ریزی کاربری زمین، از این ابزار موثر برنامه ریزی شهری به منظور افزایش پایداری توسعه شهرهای ایرانی استفاده کرد. با توجه به اینکه تا کنون در ایران و در چارچوب این تحقیق به موضوع انرژی در برنامه ریزی کاربری زمین پرداخته نشده است، نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده مراجع دولتی و عمومی برنامه ریزی کشور به منظور ادغام ملاحظات انرژی در برنامه ریزی کاربری زمین و طرح های توسعه شهری قرار گیرد.دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Urban Spatial Expansion and Land use Changes in Surrounding Villages of the Sanandaj City (During the period of 1976 – 2008)گسترش فضایی شهر و تغییر کاربری زمین در روستاهای پیرامونی شهرسنندج؛ طی دوره 1387-135561761274FAحامد قادرمزیاستادیار گروه جغرافیا، دانشگاه کردستانJournal Article20120621One of the most important results of accelerative urbanization is the spatial expansion of the city and gobble of their surrounding areas, swelling villages, and agricultural lands, which is noticeable in regional metropolitan. Sanandaj City as a regional metropolitan has experienced a rapid growth in both population and plan during the recent three decades. Continuous sprawl in this city has merged eight villages including their agricultural lands, gardens, and pastures in the city. Moreover, discontinuous sprawl in this city has caused to protuberance population and extending of surrounding villages. The outcome of this process was extensive changes in Land use in those villages. The period of this study is 1976-2008, the statistical population includes 11 Surrounding villages of the Sanandaj City and Sample size is 315 households. The methodology of our research is based on extensive documentary and field study including household questionnaires, and identifying past and present land use. Our findings show extensive changes in land use of the villages studied. During 1976-2008, on annually averaging basis 104 ha and totally 3319 ha of the arable, garden and pastures of the villages studied have been converted to the other land uses. The abovementioned changes were made by different factors and agents of the Sanandaj city including discontinuous spatial expansion.گسترش فضایی شهرها و ادغام روستاها و اراضی پیرامونی آنها، یکی از پیامدهای مهم شهرنشینی شتابان است، که در مادرشهرهای منطقهای نمود چشمگیری داشته است. شهر سنندج به عنوان مادرشهر منطقهای طی سه دهه اخیر رشد شتابانی هم در افزایش جمعیت و هم در گسترش سطح داشته است؛ به گونهای که گسترش فضایی پیوسته این شهر طی دوره مذکور هشت روستا را با تمام زمینهای زراعی، باغی و مراتع پیرامونشان در بافت خود ادغام کرده است. علاوه بر این، گسترش فضایی منفصل این شهر منجر به تورم جمعیتی و رشد کالبدی روستاهای پیرامونی شده است. نتیجه این فرایند تغییرات وسیع در کاربری اراضی این روستاها بوده است. دوره زمانی این پژوهش (1387- 1355)، جامعه آماری آن یازده روستای پیرامونی شهر سنندج و حجم نمونه ها 315 خانوار میباشد. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی وسیع از جمله تکمیل پرسشنامههای خانوار و روستا، تعیین کاربری اراضی وضع موجود، گذشته و ... بوده است. نتایج این تحقیق نشان از سطح بالای تغییرات در کاربری اراضی روستاهای مورد مطالعه دارد. به گونهای که طی دوره زمانی 1387-1355 به طور متوسط سالیانه 104 هکتار و درمجموع 3319 هکتار از اراضی زراعی، باغی و مراتع این روستاها تبدیل به کاربریهای دیگر شده اند. تمام تغییرات یاد شده توسط عوامل و نیروهای مختلف شهر سنندج و در جریان گسترش فضایی ناپیوسته این شهر صورت گرفته است.دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Enhancing Urban Sustainability through Alternative Transport Initiatives: An Interim Evaluation of Bike-Sharing Pilot Project Initiative in Tehranارتقای پایداری شهری از طریق تمهیدات بدیل حمل و نقل: سنجش دستآوردها و چالشهای طرح آزمایشی دوچرخۀ اشتراکی در تهران77901275FAپویا علاءالدینیدکتر در برنامهریزی شهری ، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهرانالهام فایضیفارغالتحصیل دورۀ کارشناسی ارشد برنامهریزی اجتماعی دانشگاه تهرانJournal Article20120621With respect to the urban sustainable development ideal, during the last decades, implementation of the bike-sharing projects has attracted the attention of the planners of different cities including Tehran. Since the first bike-sharing projects were not successful, evaluating/assessing new tentative preparation at different stages is required. This article examines the short-term achievements and challenges of the bike-sharing pilot project implemented during the last two years in Tehran Municipality’s Region VIII. A set of indicators including access, awareness, safety, commuting effects, beneficiary satisfaction, sustainability, and cultural advocacy were probed through field observations, information obtained from key stakeholders, and a quantitative survey of direct beneficiaries (a sample of 250 among ~8000 registered beneficiaries). Our findings indicated that the project has been successful in attracting and satisfying (male) users. Meanwhile, a number of shortcomings with regard to information dissemination, traffic signals, and maintaining the quality of bicycles and bike paths as well as cultural advocacy (particularly to include women) still need to be addressed. Furthermore, project sustainability hinges upon availability of funds for the maintenance and geographic expansion of facilities as well as periodic renewal of the fleet through secure budget allocations and sales of advertisement rights.با عنایت به آرمان توسعۀ پایدار شهری، طی دو دهۀ اخیر، اجرای طرحهای دوچرخه مورد توجه برنامهریزان شهرهای گوناگون، از جمله تهران، قرار گرفته است. از آنجا که نخستین طرحهای دوچرخۀ تهران قرین توفیق نبودهاند، لازم است تمهیدات آزمایشی جدید در مراحل مختلف ارزیابی/ارزشیابی شوند. هدف از این مقاله سنجش مقدماتی دستآوردها و چالشهای طرح دوچرخۀ اشتراکی منطقۀ هشت تهران (دو سال پس از آغاز فعالیتها) است. طرح به واسطۀ غور در نماگرهای دسترسی، آگاهی، ایمنی، تسهیل آمدوشد، رضایتمندی، پایداری و فرهنگسازی مورد مطالعه قرار میگیرد. سنجش بر اساس نتایج پیمایش کمّی (نمونۀ 250 نفری از حدود 8000 بهرهور ثبتشده) و نیز مشاهده، اخذ نظر غیرکاربران و مصاحبه با دستاندرکاران انجام میشود. یافتهها نشان میدهد که طرح در جذب کاربران مرد و جلب رضایت آنان موفق بوده، اما در عین حال دارای نارساییهایی از قبیل اطلاعرسانی ناکافی، فقدان فعالیتهای فرهنگسازی (به ویژه برای حضور زنان)، کمبود علائم راهنمایی و کیفیت نامناسب دوچرخهها و مسیرهاست. همچنین، پایداری طرح در گرو خدمات در مناطق همجوار و تأمین هزینههای نگهداری و توسعۀ جغرافیایی خانههای دوچرخه و مسیرها و نوسازی ادواری ناوگان از طریق تخصیص بودجه و فروش خدمات تبلیغاتی است.دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Assessment of the Management Challenges of Towns from the Influential Groups Viewpointارزیابی چالش های مدیریت شهرهای کوچک اندام از دید گروه های ذی نفوذ911081276FAکیومرث ایراندوستاستادیار گروه شهرسازی، دانشگاه کردستانامین امینیکارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه کردستانJournal Article20120621Urban development in the world, particularly in developing countries, has adhered various issues and complications. Nascent rise of towns, having urban-village nature is a phenomenon facing in many different countries including Iran. Role of towns in balancing regional development and life style in towns has resulted in attracting more attention in national and urban development policy-making in recent years. These towns with strengths and opportunities ahead are faced with many problems, especially in terms of financial management. Towns, with urban trends, have village simplicity nature and basically have the rural economic and social relations. Having special nature, these towns have their own problems (such as unstable financial resources, manpower and technical weaknesses, etc.); hence, require special management. With a new look to the urban management in towns, this paper deals with identifying and to some extend analyzing towns facing management problems. For this purpose, we analyzed the management problems through studying available documents and data collection using questionnaire and face-to-face interview with mayors of some of the towns in Kermanshah, Hamedan, and Kurdistan Provinces. The information achieved from this study reveals that the main issue faced by urban management in towns is financial issues and shortage of stable financial resources, accelerated by problems such as improper manager selection, lack of using available opportunities (due to the economical and management weakness). Our results indicated that financial support and stable income for town as well as utilizing experiences of private sector are among the essential requirements of urban management in towns. Meanwhile, these towns should fix the problems in the field of human resources, technical and show serious attention to the capacity building in various areas. Although the limited financial resources are the main factor fueling to other problems such as infrastructure defects, and technical and human capacities, but comparing different towns shows that urban management and innovation of urban managers as a determinant factor play a critical role in reducing financial and material problems in towns. Nevertheless, towns have their own particular social and cultural characteristics, which may result in creating opportunities such as beneficiary of the available social capital, and threats such as ignoring the present regulations.توسعه شهرنشینی در جهان و به ویژه در کشورهای در حال توسعه، عوارض و مسائل گوناگونی را به همراه داشته است. ظهور شهرهای کوچک و نوبنیاد، با ماهیت روستا شهری، پدیدهای است که بسیاری از کشورهای مختلف و از جمله ایران با آن روبرو هستند. مزایای شهرهای کوچک در تعادل بخشی در توسعهی منطقهای و زندگی در شهرهای کوچک، باعث شده است تا در سالهای اخیر در سیاستگذاری توسعه شهری و ملی توجه بیشتری را به خود جلب کنند. این شهرها با وجود نقاط قوت و فرصتهای متنوع پیش رو، به لحاظ مدیریتی به ویژه در امور مالی با مشکلات زیادی روبرو هستند. شهرهای کوچک، با گرایشهای شهری، در دل خود، سادگی روستا را دارند و غالباً از مناسبات اقتصادی و اجتماعی روستایی برخوردارند، این شهرها با ماهیتی ویژه، دارای مشکلات خاص خود (از جمله منابع مالی ناپایدار، ضعف نیروی انسانی و فنی و ...) هستند و از این رو نیازمند مدیریت ویژه هستند. از رو در این نوشتار با نگاهی تازه به مدیریت شهری در شهرهای کوچک، سعی شده مشکلات مدیریتی فراروی این شهرها شناسایی و تاحدی تحلیل گردد. به این منظور ضمن بررسی کتابخانهای اسناد و اطلاعات موجود، در یک بررسی میدانی، با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه با شهرداران چند شهر در استانهای کرمانشاه، همدان و کردستان، چند و چون مشکلات مدیریتی این شهرها تحلیل شده است. اطلاعات به دست آمده از این بررسی نشان میدهد که عمدهترین مسأله بر سر راه مدیریت شهری در شهرهای کوچک، مسائل مالی و کمبود منابع مالی پایدار است، که البته این ضعف با مشکلاتی همچون عدم انتخاب صحیح مدیران، عدم استفاده از فرصتهای موجود (به دلیل ضعف مدیریتی و اقتصادی) تشدید میشود؛ این بررسی نشان میدهد که تامین مالی و درآمد پایدار برای شهر و استفاده از تجربههای بخش خصوصی، از نیازهای ضروری مدیریت شهری در شهرهای کوچک است. همزمان این شهرها باید به رفع مشکلاتی در عرصه نیروی انسانی، فنی و ظرفیت سازی در حوزههای مختلف توجه جدی نشان دهند. اگرچه محدودیت منابع مالی خود عاملی اصلی در دامن زدن به سایر مشکلات، همچون کاستی زیرساختها و ظرفیتهای انسانی و فنی است، اما مقایسه شهرهای مختلف نشان میدهد که مدیریت شهری و نوآوری مدیران شهری به عنوان یک عامل تعیین کننده، نقشی اساسی در کاهش مشکلات مالی و مادی شهرهای کوچک دارد. همچنین شهرهای کوچک دارای وضعیت و ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی خاص هستند که برای این شهرها ممکن است به فرصتهای مانند بهرهگیری از سرمایه اجتماعی موجود، و تهدیدهایی مانند ندیده گرفتن قوانین و مقررات موجود بیانجامد.دانشگاه کردستانفصلنامه مطالعات شهری2322-28751120120301Application of Faze Algorithmsپیاده سازی الگوریتم های فازی مبتنی بر GIS در الگوهای نوین برنامه ریزی برای تهیه برنامه گسترش کالبدی مناسب شهرهای میانه جمعیتی ایران: نمونه موردی شهر خرم دره1091271520FAاسماعیل شیعهدانشیار دانشگاه علم و صنعتمحمد انام پورJournal Article20111126گسترش روزافزون شهرها، رشد بی رویه جمعیت و افزایش مهاجرت به شهرها لزوم هدایت آگاهانه و سازماندهی فضایی را دو چندان نموده است. بسیاری از شهرهای امروز در گذشته مراکز روستایی با هسته کشاورزی بوده اند. این مراکز در طول زمان رشد کرده و با جذب جمعیت به شهر تبدیل شده اند. اکنون کشور با شهرهایی مواجه است که با گسترش کالبدی خود در حال تخریب و از بین بردن باغها و اراضی کشاورزی پیرامون خود می باشد. نگاهی به آمار شهرنشینی در ایران و رشد آن در پنج دهه اخیر نشان می دهد که علی رغم آگاهی از اثرات محیطی نامطلوب گسترشهای شهری توسعه های شهری به شدت ادامه دارد، هر چند این واقعیت را نیز باید قبول کرد که این گسترش با توجه به افزونی تعداد جمعیت شهرها امری اجتناب ناپذیر است ولی بعضا مشاهده شده که مکان گزینی اراضی مناسب توسعه شهری فاقد پشتوانه های علمی و فنی است و بیشتر تحت تاثیر سیاستهای مقطعی ، می باشد. در این میان برنامه ریزی شهری وظیفه دارد با هدایت و نظارت آگاهانه به شهر، اثرات مخرب این گسترش را به حداقل برساند. برنامه ریزی شهری برای تصمیم سازی چنین مواردی به استفاده از ابزارها و روش های مناسب نیاز دارد. منطق فازی با ارائه گروهی از پاسخ ها با مزیت نسبی - به جای ارائه جواب در دو گزینه درست و نادرست- امکانات بیشتری را برای تصمیم گیری برنامه ریز فراهم می کند. برای استفاده از این روش و پیاده سازی مکانی آن، GIS یک ابزار توانمند است که می توان از آن بهره برد. این مقاله، برای پاسخگویی به نیاز گسترده بسیاری از شهرهای ایران برای گسترش کالبدی، مجموعهای از عوامل تاثیرگذار در گسترش شهر و جهتدهی به آن تدوین نموده و بر اساس اصول برنامه ریزی ساختاری- راهبردی و با استفاده از نرم افزارهای GIS ، بر اساس منطق فازی اقدام به مدلسازی کرده و یک مدل فضایی را برای گسترش شهری که دارای ویژگیهای سیستمهای حامی تصمیم گیری باشد، به دست آورده است. این مدل فضایی برای شهر مورد مطالعه (خرمدره) اجرا گردیده و نتایج آن در قالب طیفی از اراضی مناسب برای توسعه های شهری به دست آمد. ساخت این مدل، یکی از قابلیتهای GIS در ساخت مدلهای تصمیم سازی مکانی و پشتیبانی از تصمیمات برنامه ریزی شهری است.