TY - JOUR ID - 61771 TI - ارزیابی پیامدهای محیط زیستی مجتمع های تجاری بزرگ در کلانشهرها با استفاده از ماتریس RIAM و برنامه EMP، مورد مطالعه مرکز تجاری ارگ JO - فصلنامه مطالعات شهری JA - URBS LA - fa SN - 2322-2875 AU - خلیلی, سروش AU - توکلی نیا, جمیله AU - مبرقعی دینان, نغمه AU - سلطانی نژاد, حمید AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران AD - دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران AD - دانشیار گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 10 IS - 39 SP - 99 EP - 112 KW - ارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA) KW - پروژه شهری KW - مرکز تجاری ارگ KW - توسعه پایدار KW - تجریش DO - 10.34785/J011.2021.973 N2 - در چند دهه اخیر تغییرات فضایی ناشی از گسترش کاربری­های تجاری در شهرها، نقش برنامه­ریزی فضایی را دو چندان کرده است. اگر مراکز بزرگ خرید در مکان­های مناسب شهر مکانیابی و احداث نشوند، مشکلات متعدد محیط­زیستی را ایجاد خواهند کرد. ارگ تجاری تجریش یکی از مجتمع­های تجاری شهر تهران است که در محیطی جغرافیایی به نام باغ گیاهی احداث گردیده است. احداث این مجتمع با قطع درختان تنومند و قدیمی باغ همراه بوده است. در مقاله پیش رو هدف ارزیابی اثرات محیط­زیستی ناشی از احداث مجتمع­های تجاری بزرگ در کلانشهرهای کشور و همچنین ارائه برنامه­ای مدون برای مدیریت و پایش آنها با تأکید بر ارگ تجریش است. این پژوهش به روش توصیفی و با کاربست مدل­های ارزیابی محیطی انجام شده است. از تکنیک ارزیابی پیامدهای محیط­زیستی (EIA) با روش ماتریس سریع پاستاکیا (RIAM) بهره گرفته شده و در نهایت برنامه مدیریت محیط­زیست (EMP) نیز به منظور کاهش آثار سوء بر محیط تدوین شده است. از نتایج ماتریس RIAM و مجموع امتیازات به دست آمده در چهار محیط فیزیکی _ شیمیایی، بیولوژیکی _ اکولوژیکی، اجتماعی _ فرهنگی و اقتصادی _ فنی با عدد 737- ، چنین استنباط می­شود که اثرات منفی (30 اثر) دارای چیرگی بر اثرات مثبت (11 اثر) بوده است. پس از تحلیل و بررسی تفصیلی هر یک از چهار محیط تحت تأثیر مشخص شد که محدوده –D (در بین کلاس­ها از +E تا  –E) با بازه امتیاز محیط­زیستی "36- تا 71-"، دارای بیشترین تعداد اثر سوء است که نشان دهنده شدت پیامدهای منفی به وجود آمده ناشی از احداث مرکز تجاری ارگ در تجریش است؛ افزون بر آن محیط فیزیکی _ شیمیایی دارای بیشترین تعداد مؤلفه منفی در بین سایر محیط­هاست. به عنوان نتیجه نهایی با استناد به تمامی تحقیقات صورت گرفته، به این مهم دست یافته­ایم که ساخت ارگ تجاری در محل باغ گیاهی با اصول محیط­زیست هماهنگ نبوده و از شاخص­های توسعه پایدار پیروی نکرده است. به بیان دیگر بستر مجتمع ارگ و محل استقرار آن دارای توان اکولوژیکی و اجتماعی _ اقتصادی لازم نبوده است؛ بنابراین اقداماتی کاهشی برای این پیامدها در حوزه­های آلودگی هوا، صدا، آب، پسماند، صرفه­جویی در انرژی، محیط بیولوژیکی، محیط اجتماعی _ اقتصادی و همچنین خدمات آتش­سوزی در قالب برنامه EMP و مختص مرحله بهره­برداری ارگ تجاری ارائه شده است. UR - https://urbstudies.uok.ac.ir/article_61771.html L1 - https://urbstudies.uok.ac.ir/article_61771_cc972279e6a1ee99eacf8fae3e6401ec.pdf ER -