معماری شهری
راحله عبدالهی؛ اسلام کرمی؛ احد نژادابراهیمی؛ لیلا رحیمی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 تیر 1399
چکیده
عدم تاب‌آوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات به‌عنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه شهرسازی به‌دنبال داشته است. به‌نظر می‌رسد عمرکوتاه فضاها به‌واسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگی‌های محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد و در برخورد با اختلالات تاب‌آوری لازم را در پی خواهد ...
بیشتر
عدم تاب‌آوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات به‌عنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه شهرسازی به‌دنبال داشته است. به‌نظر می‌رسد عمرکوتاه فضاها به‌واسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگی‌های محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد و در برخورد با اختلالات تاب‌آوری لازم را در پی خواهد داشت. ازاین‌رو، هدف از تحقیق حاضر که به‌منظور ارتقاء تاب‌آوری و هویت شهری انجام یافته، بررسی تاثیر مولفه‌های زمینه‌گرایی و قابلیت‌های فضا بر تاب‌آوری فضای بازارهای تاریخی در نمونه‌موردی می‌باشد. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی مبتنی بر تحلیل پرسشنامه‌ها است. در این مطالعه متغیرهای زمینه‌ایی و قابلیت فضا به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای تاب‌آوری فضا به عنوان متغیرهای وابسته مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 357 نفر از مراجعین بازار تاریخی تبریز به‌عنوان نمونه آماری انتخاب و ضریب آلفای کرونباخ برای سوالات پرسشنامه 899/0 محاسبه شد که بیانگر پایایی مناسب ابزار تحقیق است. جهت تحلیل داده‌ها، با استفاده از تحلیل همبستگی و رگرسیون روابط هم‌زمانی میان متغیرها آزمون و برای سنجش وضعیت موجود از آزمون t مستقل استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد رابطه معنی‌داری بین مولفه‌های(کالبدی، تاریخی، فرهنگی و محیطی) زمینه‌گرایی و قابلیت‌های(انعطاف‌پذیری، تطبیق‌پذیری، تغییرپذیری و واکنش‌پذیری) فضا با تاب‌آوری فضا برقرار است که بیشترین اثرگذاری به‌ترتیب مربوط به قابلیت‌های تطبیق‌پذیری و واکنش‌پذیری فضا و سپس مولفه‌های محیطی و تاریخی زمینه‌گرایی است، درحالی‌که کمترین امتیاز مربوط به قابلیت تطبیق‌پذیری و زمینه محیطی فضا است. در بررسی میزان برخورداری مولفه‌های زمینه‌گرایی از قابلیت‌های فضا ضرایب همبستگی نشان داد که زمینه فرهنگی و محیطی از لحاظ برخورداری از قابلیت‌های فضا در بهترین وضعیت قرار دارند.در نتیجه بازار تاریخی تبریز از لحاظ تاب‌آوری بیشتر تحت تاثیر قابلیت فضا و سپس مولفه زمینه‌ایی قرار دارد. بنابراین علاوه بر توانایی‌های فضا باید به مولفه‌های زمینه‌ایی نیز توجه گردد. تأکید توأم به هر دو ویژگی در کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تاب‌آوری موثر واقع خواهد شد و نیل به تاب‌آوری مستلزم همخوانی فضا با زمینه است که توانایی مقابله فضا با اختلالات با ارتقاء قابلیت فضا از طریق پتانسیل ذاتی زمینه تحقق می‌یابد.