معماری شهری
سودا نوروزی؛ علی جوان فروزنده
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1399
چکیده
توجه به مقوله مشارکت بهره برداران فضا های عمومی در فرآیند طراحی معماری از نکات مهم و حائز اهمیت می باشد. این موضوع در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققین و طراحان این گونه از فضا ها قرارگرفته و در نمونه های عملی نیز در سه سطح طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی به ارائه راهکارهای اجرایی طراحی مشارکتی اقدام گردیده است. علی رغم وجود روش ...
بیشتر
توجه به مقوله مشارکت بهره برداران فضا های عمومی در فرآیند طراحی معماری از نکات مهم و حائز اهمیت می باشد. این موضوع در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققین و طراحان این گونه از فضا ها قرارگرفته و در نمونه های عملی نیز در سه سطح طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی به ارائه راهکارهای اجرایی طراحی مشارکتی اقدام گردیده است. علی رغم وجود روش مشخص انگیختگی مشارکتی در طراحی، درکشور ما توجه به این مقوله عمدتا به سطح پایینی از روش های دریافت اطلاعات نظیر مصاحبه و ضبط نظرات بهره برداران اکتفا شده و نوعی اغفال در سطوح کلان طراحی، برنامه ریزی و تصمیم سازی مشاهده می گردد؛ به طوریکه نتایج بدست آمده از این اقدامات یا در حد صرفا نوشتاری و یا در سطح پایین مداخله عملیاتی منحصر گردیده است. نکته حائز اهمیت در این میان، عدم تبیین مناسب از مولفه های تاثیر گذار مشارکت از یک طرف و از طرف دیگر نبود ساختار تاثیرگذاری این مولفه ها و ارتباط آن با فرآیند طراحی می باشد. لذا مقاله حاضر با هدف تبیین عوامل مشارکتی به تحلیل و ارائه مدل مفهومی - ساختاری تاثیرگذاری این عوامل در فرآیند طراحی می پردازد. روش تحلیل و ارائه مدل مقاله براساس روش قیاسی– مروری می باشد. بر این اساس، سه مولفه اصلی ابعاد فردی، اجتماعی و مکانی بعنوان عوامل اصلی تاثیرگذار در طراحی مشارکتی استخراج گردید که توجه به این عوامل در قالب سه گانه ذهنیت های فردی، ترجیحات اجتماعی و نیاز های عملکردی - معنایی به عنوان شاخصه های مفهومی طراحی مشارکتی ارائه گردیده است. در این میان حاصل تلاقی این سه گانه با مفاهیمی نظیر حس تعلق به مکان (در ابعاد معنایی)، تنوع کالبدی و عملکردی (در ابعاد اجتماعی- مکانی)، نفوذپذیری و خوانایی (در بعد مکانی) بیشترین نقش در سطوح مداخله مشارکتی را دارا، و در سطح ثانویه مولفه های دسترسی، امنیت و دعوت کنندگی (در ابعاد مکانی) نقش بعدی را عهده دار می باشند. سطح ثانویه تاثیرگذاری مکان باعث تسهیل حضور افراد در مکان های عمومی گردیده و سطح اولیه تاثیرگذاری سبب تعمیق مشارکت در مکان های عمومی و ایجاد ساختار عاطفی، ناخود آگاه و معنایی در مکان می گردد.