نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مژگان ثابت تیموری ¹
• علی علیزاده زوارم ²
• ساجده باغبان ²

¹ گروه مدیریت و برنامه ریزی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی

² پژوهشگرگروه مدیریت و برنامه ریزی گردشگری، پژوهشکده گردشگری، سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، مشهد، ایران

چکیده

شهر شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از جاذبه‌های مختلف گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری این استان به شمار می‌آید. در کنار پیامدهای مثبت توسعه‌ی گردشگری در این شهر نظیر بهبود ارائه‌ی خدمات و امکانات مختلف، مواردی نظیر تخریب اراضی کشاورزی نیز از آثار و پیامدهای منفی آن محسوب می‌شوند. مدیریت مناسب در چنین وضعیتی نیازمند داشتن یک تفکر جامع سیستمی است. در این راستا، در مطالعه‌ی حاضر با بهره‌گیری از رویکرد آینده‌پژوهی مبتنی بر روش سناریونگاری، به تحلیل سیستمی اثرات مختلف کالبدی و عملکردی توسعه‌ی این شهر گردشگری پرداخته‌شده‌است. در فرآیند اجرایی پژوهش و بر اساس مطالعات پیشین، ابتدا فهرستی از پیشران‌های سیستمی شناسایی شد و در ادامه، پیشران‌های کلیدی با استفاده از روش دلفی مبتنی بر نظر خبرگان انتخاب شدند. پس از تعریف حالت‌های محتمل آینده برای هر یک از پیشران‌های کلیدی و ارزیابی آن‌ها بر اساس تحلیل اثرات متقابل مبتنی بر پرسشنامه‌ی امتیازدهی مربوطه، به شناسایی و تحلیل سناریوها در محیط برنامه‌ی نرم‌افزاری SENARIO WIZARD پرداخته‌شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، یک سناریوی مطلوب و دو سناریوی فاجعه از میان 39366 سناریو شناسایی گردید. براین اساس، عدم تحقق سناریوی اول که مطلوب‌ترین آینده‌ی پیش‌روی شهر است، تحقق سناریوهای فاجعه را به دنبال خواهدداشت. تحلیل سناریوهای پیش‌روی پژوهش نشان‌می‌دهد که تقویت ویژگی‌های سنتی شهر در کنار حفظ پیوند بین بافت شهری جدید و قدیم، از مهمترین و مؤثرترین عوامل رسیدن به آیندۀ مطلوب شهر به شمارمی‌رود و در مقابل، تخریب بافت سنتی و تخریب اراضی کشاورزی، تحقق آیندهی فاجعه‌ی را در افق سال 1408 برای این شهر تسریع می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• آینده نگاری
• آینده پژوهی
• شاندیز
• معماری بومی

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Scenario of physical and functional effects of Shandiz tourism city development

نویسندگان [English]

• Mozhgan Sabet Teimouri ¹
• ali alizadeh Zoeram ²
• sajedeh baghban ²

¹ Department of tourism management and planning, institute of Tourism Research, ACECR

² department of tourism management and planning, Institute of Tourism Research, ACECR, MASHHAD, IRAN

چکیده [English]

The city of Shandiz in the province of Khorasan Razavi is one of the tourism destinations of the province because of its various tourist attractions. Hence, the analysis of Shandiz tourism activities is necessary for sustainable tourism development. The formation and expansion of tourism in the city of Shandiz and its surrounding areas caused some positive physical and functional changes, such as increasing and improving the quality of services and facilities and also increasing access to transportation. But, on the other hand, it tends to destroy the natural resources of the city and turn them into residential accommodations. In addition, the unplanned expansion of restaurants along the valleys has reduced the quality of natural landscapes. Contrary to indigenous architecture and the destruction of plant species, construction is another negative consequence of tourism development and its related activities in the city. Therefore, this study using the approach of perspectives and considering the various physical and functional effects of tourism development in the form of a system. In this regard, this research has been done through descriptive-analytical method and using documents, completed questionnaires and software analysis. For this purpose, 10 key variables have been selected through the Delphi method and previous studies. After defining the desirable, intermediate and disaster conditions for each of the key variables, 30 experts in the field of Urban and Tourism were asked to evaluate the impact of each of these situations on each other in the -3rd to 3rd range, so that the scenario Wizard software could analyze the progress patterns of the study area. The findings of this research show that culture and tradition are the most important variables of sustainability in the development of tourism in the city, because strengthening the traditional features of texture in a desirable scenario and destroying it in undesirable scenarios, is evaluated as the most effective assumption of each of these scenarios. However, agricultural land degradation has been identified as one of the negative consequences of tourism development. In general, the balanced construction of residential property and strengthening the traditional features of the city in the desirable future of Shandiz in 1408 has a significant role, so relying on these factors can be achieved more quickly to the desirable future of the city in the field of tourism. The results of this analysis predict a favorable scenario and two disaster scenarios among 39,366 scenarios, and the disaster scenario will be pursued if the most desirable future for the city, is not met. Analyzing the progressive scenarios of the research shows that strengthening the traditional features of the city along with preserving the link between the new and the old urban textures are two of the most important and effective factors in achieving the desired future of the city. In contrast, destruction of traditional texture and agricultural land, accelerate the catastrophe future of the city on the horizon of 1408.

کلیدواژه‌ها [English]

• Forecasting
• Future study
• Shandiz
• traditional architecture