نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید روستا ¹
• محمد سلیمانی مهرجانی ²
• مظفر صرافی ³
• مجتبی رفیعیان ⁴

¹ شرکت بازآفرینی شهری ایران

² دانشگاه خوارزمی،دانشکده جغرافیا

³ دانشگاه شهید بهشتی

⁴ استاد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از مهم‌ترین چالش‌های کلانشهرهای امروز، وجود محله‌های شهریِ نابسامان و فقیر شهری در فضاهای حاشیه‌ای است. مجموعه سیاست‌ها و برنامه‌های بازآفرینی برای رویارویی با چنین چالشی، در طی سده بیستم تلاش کرده است تا کیفیت زندگیِ بهتری برای ساکنینِ واقع در چنین فضاهای فقیر شهری ایجاد کند. لیکن چنین اقداماتی، کمتر با موفقیت قابل‌توجهی همراه بوده است. پیش‌فرض پژوهش حاضر این است که یکی از دلایل اصلیِ چنین شکست‌هایی، کم‌توجهی به «مقیاسِ» برنامه‌ها و طرح‌های بازآفرینی شهری بوده است. بر این اساس، در این پژوهش، دو پرسش اصلی طرح شده است: نخست، چرا مفهوم «مقیاس» باید در محوریت برنامه‌های بازآفرینی شهری قرار بگیرد و چنین محوریتی چگونه می‌تواند به کارامدترسازیِ برنامه‌ها و ارتقای کیفیت زندگی ساکنین شهریِ هدف کمک کند؟ و دوم، وضعیت پروژه‌های بازآفرینی شهری، بر اساس معیارها و شاخص‌های موردنظر در این پژوهش، چه اثراتی بر کارایی پروژه و وضعیت کیفیت زندگی ساکنین هدف می‌تواند داشته باشد؟ برای پاسخ به چنین پرسش‌هایی، از دو روش‌شناسی «زمینه‌گرا» برای تحلیل مفهوم مقیاس، و «پیمایشی- داده‌نگر» برای سنجش کیفیت زندگی استفاده شده است. منابع داده و اطلاعات، شامل سرشماری‌ها و پرسش‌گری و همچنین کتابخانه‌ای-اسنادی، برنامه‌ها و طرح‌ها، و تکنیک‌های تجزیه و تحلیل نیز شامل همبستگی و رگرسیون(برای سنجش کیفیت زندگی) و فرا-تحلیل(در مقیاس‌شناسی) بوده است. نتایج این پژوهش در چهار نمونه شهر رشت، همدان، سنندج و گرگان نشان می‌دهد که همبستگی معناداری بین تعداد پروژه‌های بازآفرینی، انرژی اولیه و موقعیت مکانی آنها(متغیرهای مستقل) و اثرگذاری آنها بر کیفیت زندگی ساکنین هدف(متغیر وابسته) وجود دارد. وجود چنین همبستگی بدین معناست که برنامه‌های بازآفرینی شهری در ایران می‌تواند از طریق توجه بنیادی به مقیاس برنامه بازآفرینی، تأثیر بیشتری در ارتقای کیفیت زندگی ساکنین هدف داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• "
• بازآفرینی شهری"
• مقیاس "
• پایداری"
• کیفیت زندگی"
• ،"
• مکان‌سازی"

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Scale analysis of urban regeneration projects and its effects on the quality of life of residents with emphasis on the Iran experience

نویسندگان [English]

• majid rousta ¹
• mohamad Soleimani ²
• mozafar sarafi ³
• mojtaba rafiyan ⁴

¹ urban regeneration company of Iran

² دانشگاه خوارزمی

³ shahid beheshti university

⁴ Tarbiat modares university

چکیده [English]

One of the most important challenges of today's metropolises is the existence of unhealthy and poor urban neighborhoods in the peripheries areas. A set of regeneration policies and plans to meet such a challenge over the twentieth century has sought to create a better quality of life for residents living in such impoverished urban spaces. Such measures, however, have been less successful. The presumption of this study is that one of the main reasons for such failures was the lack of attention to the "scale" of urban regeneration plans and schemes. Accordingly, in this study, two main questions have been posed: First, why the concept of "scale" should be at the heart of urban regeneration plans, and how such a focus can improve plans and upgrade the quality of life of urban residents? And second, the status of urban regeneration, based on the criteria and indicators considered in this study, what effects can have on the project efficiency and the quality of life of the target residents? To answer these questions, two methodologies have been used, first, the "contextual" methodology to analyze the concept of scale and second, the "survey-data" methodology to measure the quality of life. Data sources and information required in this study include censuses and questionnaires as well as documentary libraries, plans and designs, and analysis techniques including correlation and regression (to measure the quality of life) and meta-analysis (to explore the scale). The results of this study in four samples of Rasht, Hamedan, Sanandaj, and Gorgan show that there is a significant correlation between the number of reconstruction projects, primary energy and their location (independent variables) and their impact on the quality of life of the target residents (dependent variable). The existence of such a correlation means that urban regeneration programs in Iran can have a greater impact on improving the quality of life of the target residents through fundamental attention to the scale of the regeneration program.

کلیدواژه‌ها [English]

• "
• urban regeneration"
• scale"
• sustainability"
• quality of life"
• , "
• place making"