شهر اسلامی-ایرانی
رسول عبدی ملک کلایی؛ مهدی سعدوندی؛ عبدالمجید نورتقانی
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه های معنایی تشکیل دهنده انتظام معنایی کوچه های بافت تاریخی شهر ساری و نشان دادن روابط میان آنها در قالب یک مدل پیشنهادی انجام شده است. انتخاب کوچه های بافت هسته تاریخی شهر ساری بعنوان موضوع پژوهش بدلیل دارا بودن درهم تنیدگی کالبدی-رفتاری بوده است که مجموعه ای دارای هویتی مشخص و قابل بازشناسی را پدید آورده ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه های معنایی تشکیل دهنده انتظام معنایی کوچه های بافت تاریخی شهر ساری و نشان دادن روابط میان آنها در قالب یک مدل پیشنهادی انجام شده است. انتخاب کوچه های بافت هسته تاریخی شهر ساری بعنوان موضوع پژوهش بدلیل دارا بودن درهم تنیدگی کالبدی-رفتاری بوده است که مجموعه ای دارای هویتی مشخص و قابل بازشناسی را پدید آورده است. هسته تاریخی شهر ساری، همچون بسیاری از بافتهای کهن شهری در ایران دارای سرمایه های اجتماعی زیادی است که در دل آن پنهان است. تاکنون کمتر به ارتباط رفتار و فضای شهری پرداخته شده است لذا در این پژوهش تلاش شد این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. با هدف اکتشاف منظومه معانی پنهان در پس رفتارها و فعالیت های جاری در کوچه های این بافت تاریخی، از روش تحقیق ترکیبی(کمی-کیفی) استفاده شد. برای گردآوری داده ها از روش مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد و سپس از تحلیل‌های آماری اکتشافی برای تدقیق مؤلفه ها و در ادامه جهت بررسی تجربی مدل نظری از معادلات ساختاری جهت تدوین و آزمون مدل استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مجموعه ای از معانی درایجاد مدل نهایی انتظام معنای کوچه نقش دارند. به نظر می رسد 17 مؤلفه اصلی در شکل گیری انتظام معنایی کوچه نقش دارند که شامل کسب احترام و تایید اجتماعی، هویت اجتماعی، روابط کودکان، روابط با همسایگان، قلمروپایی، همراهی همسایگان، همنوع دوستی، خود ابرازی، خاطره‌آفرینی، حس تعلق به مکان، آرامش درونی، تسخیر شخصی، احساس امنیت، کنترل‌گری محیط، تسلط بر مکان، سنتهای فرهنگی و ثبات روابط اجتماعی می باشند. این مؤلفه ها در چهار منظومه اصلی موقعیت اجتماعی فرد در کوچه، احساسات درونی فرد، روابط فرهنگی و سنت قابل دسته بندی هستند.