نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهادر زمانی ¹
• شیرین اسلامی ²

¹ استاد/دانشگاه

² گروه شهرسازی، دانشکده معماری، دانشگاههنر اصفهان

چکیده

منظر شهری پدیده‌ای پیچیده از جنبه‌ی عینی و ادراکی در محیط است که از برهم‌کنش لایه‌‌های متکثر فرم، عملکرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ایجاد می‌شود و جایگاه مهمی در ارتقای قابلیت‌های بصری و ادراکی فضاهای شهری دارد. اگر چه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرین از شهر پاسخ‌گوی مسائل پیچیده شهری نخواهد بود، لیکن توجه به منظر به عنوان ابزار پایه و لازم (و نه کافی) برای قرائت متن شهر در راستای پاسخ‌گویی به بخشی از مسائل شهری و حقوق شهروندی ضرورت دارد. هدف نوشتار حاضر ارزیابی کیفیت‌های بصری و فضایی میدان امام خمینی شهر قم بر اساس دیدگاه متخصصان است و از این‌رو پرسش اصلی تحقیق به این شرح است: بر اساس معیارها و زیر معیارهای بر آمده از تکنیک تحلیل منظر سایمون بل، اولویت مداخله در منظر هر یک از اضلاع چهارگانه میدان امام خمینی شهر قم چگونه است؟ در راستای نیل به این هدف، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی به کار گرفته شده و برای ارزیابی وضع موجود داده‌های مورد نیاز بر مبنای چارچوب طرح شده در"تکنیک تحلیل منظرسایمون بل" با استفاده از تکنیک‌های مشاهده، عکس‌برداری،SWOT وAHP، گردآوری و تحلیل شده اند؛ به منظور وزن‌دهی معیارها و زیرمعیارهای مطرح در این تکنیک، از میانگین نظرات کارشناسی سی‌تن از متخصصان شهری در قالب پرسشنامه و ماتریس‌های ارزیابی در ساختار سلسله مراتبیAHP، استفاده شده است. نرخ ناسازگاری در قضاوت‌های متخصصان کمتر از 0.1 بوده که نشانگر سازگاری و اعتبار منطقی نظرات می باشد. بر اساس یافته‌های تحقیق، در تحلیل منظر میدان امام خمینی بر مبنای چارچوب منتخب، به ترتیب الگوی سازمان‌دهی فضایی 43.9%، الگوی سازمان‌دهی ساختاری با 38.3% و الگوی سازمان‌دهی انتظام بخش 17.8 % امتیاز کسب نمودند. در مجموع، ارزیابی الگوهای سازمان‌دهی منظر، در ضلع شرقی بالاترین مقدار 44،4% و سپس به ترتیب در ضلع شمالی 29،4% در ضلع غربی 16،4% و در ضلع جنوبی 9.8% امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• منظر شهری
• منظر میدان‌های شهری
• تکنیک تحلیل منظر سایمون بل
• تحلیل بصری–فضایی
• میدان امام خمینی شهر قم

موضوعات

• منظر شهری

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Urban Squares Scape Using "Simon Bell Landscape Analysis Technique" (Case Study: Qom's Imam Khomeini Square)

نویسندگان [English]

• Bahador Zamani ¹
• Shirin Eslami ²

¹ دانشگاه هتر اصفهان

² Urban Planning Department, Architecture Faculty, Art University of Isfahan

چکیده [English]

Townscape is a complex phenomenon in physical and perceptual terms of the environment being created by various layers of form, function, and meaning through the interaction with the human mind and playing an important role in promoting the visual and perceptual capabilities of urban spaces; Although looking at and reading the city merely as townscape will not be responsive to the complex urban problems, the attention to the townscape as a basic and necessary tool (but not enough) for reading the city text in order to respond to part of the urban issues and the rights of citizenship is necessary. The aim of this paper is to evaluate the visual and spatial quality of Qom's Imam Khomeini Square based on the view of the experts, seeking to answer the main research question as: Based on the criteria and sub-criteria derived from Simon Bell's Landscape Analysis Technique, how each of the four sides of Qom's Imam Khomeini Square is evaluated? In order to achieve this aim, a descriptive-analytical research method was used based on an assessment of the current situation according to the data collected using observation, photography, SWOT and AHP techniques based on the framework proposed in the "Simon Bell Landscape Analysis Technique".
In order to weigh the criteria and sub-criteria of this technique, the average expert viewpoints of thirty urban experts in the form of a questionnaire and evaluation matrices within the AHP hierarchical structure was used. The rate of inconsistency in the judgments of experts was less than 0.1 indicating the consistency and logical validity of the experts' viewpoints.
According to research findings, in townscape analysis of Imam Khomeini Square based on the selected framework, the spatial organizing pattern was evaluated 43.9%, the structural organizing pattern with 38.3%, and the ordering organizing pattern with 17.8%. Overall, the evaluation of townscape organizing patterns in the eastern side was highest at 44.4%, in the northern side 29.4%, in the western side 16.4%, and in the south side 9.8% of the normalized score. As such the south side of the square is prioritized to be redesigned.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban townscape
• Urban Squares scape
• Simon Bell Landscape Analysis Technique
• Visual-Spatial Analysis
• Qom's Imam Khomeini Square