نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا ضمیری ¹
• مهین نسترن ²
• محمود قلعه نویی ³

¹ دانشگاه هنر اصفهان

² گروه شهرسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

³ عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

سنجش و ارزیابی جدایی‌گزینی اجتماعی فضایی با ارتقای ابزارهای محاسباتی، جایگاهی برجسته در مطالعات شهری و اجتماعی پیدا کرده است. شهر بجنورد که پس از تقسیم استان خراسان در سال ۱۳۸۳ به عنوان مرکز استان خراسان شمالی برگزیده شد، در سال‌های اخیر رشد و گسترش سریع و پیش‌بینی نشده‌ای را تجربه کرده و جمعیت و مساحت آن به ترتیب دو برابر و سه برابر شده‌اند. بدین ترتیب شکل و شیوة توزیع جمعیت به ویژه خانواده‌هایی که در پی مهاجرت گسترده در این سال‌ها به فضای شهری بجنورد وارد شده‌اند در ارتباط با تنوع و تکثر قومی و فرهنگی موجود در سطح شهر بجنورد،‌ اهمیت و ضرورت بیشتری پیدا می-کند.

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و مبتنی بر روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و با هدف ارزیابی و تبیین وضعیت و روند جدایی-گزینی سکونتی گروه‌های قومی در سطح محله‌های شهر بجنورد انجام شده است. در این پژوهش با بهره گرفتن از داده‌های آماری جمعیت محله‌های شهری بجنورد، به محاسبه و اندازه‌گیری شاخص‌های نشانگر ابعاد مختلف جدایی‌گزینی سکونتی میان گروه‌های قومی در سال‌های پس از تأسیس استان خراسان شمالی می‌پردازد. به این منظور داده‌های گردآوری شده به کمک نرم‌افزارهای Geo-Segregation Analyzer و ArcGIS با هدف سنجش و تحلیل شاخص‌های دوگروهی و چندگروهی و شاخص‌های تمرکز و خوشه‌بندی (آنتروپی و ضریب محلی I موران) تحلیل شده و خروجی آنها در قالب نقشه و جدول ارائه می‌گردد. تحلیل و تبیین یافته‌های پژوهش نمایانگر آنست که در سال‌های پس از ارتقای شهر بجنورد به مرکزیت استان خراسان شمالی، شاخص‌های مختلف جدایی‌گزینی سکونتی میان قومیت‌ها و پیروان مذهب‌های متنوع ساکن در بجنورد رو به رشد و شدت گرفتن بوده است. به ویژه در خصوص قومیت ترکمن، روند رشد و تشدید شاخص‌های یاد شده به اندازه‌ای است که در صورت ادامه می‌تواند به بروز بحران جدایی‌گزینی کامل در محله‌های ترکمن‌نشین شهر بجنورد بینجامد.

کلیدواژه‌ها

• "
• جدایی گزینی سکونتی"
• ؛"
• ابعاد اجتماعی فضایی"
• شاخص جدایی گزینی"
• ؛ "
• بجنورد"

موضوعات

• جامعه شناسی شهری

عنوان مقاله [English]

Analysis of socio-spatial residential segregation of ethnic groups in Bojnord

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Zamiri ¹
• mahin nastaran ²
• Mahmoud Ghalehnoee ³

¹ Art University of Isfahan

² Department of Urban Planning, School of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.

³ Art University of Isfahan

چکیده [English]

Assessment and evaluation of socio-spatial segregation has found a prominent position in urban and social studies after the improvement of computational tools. Bojnord was chosen as the capital of North Khorasan province after the division of Khorasan province in 2003 and in recent years, has experienced rapid and unexpected growth and expansion so that its population and area have doubled and tripled respectively. In this way, the form and manner of population distribution, especially the families that have entered the Bojnord urban space after extensive migration in these years, is more important and necessary in relation to the ethnic and cultural diversity and plurality existing in the city of Bojnord.

This research is of applied type and based on descriptive and analytical research method, and it was conducted with the aim of evaluating and explaining the situation and process of residential segregation of ethnic groups at the neighborhood level of Bojnord. In this research, using the statistical data of the population of Bojnord urban neighborhoods, to calculate and measure indicators indicating different dimensions of residential segregation between ethnic groups in the years after the establishment of Khorasan province. For this purpose, the collected data were analyzed with the help of Geo-Segregation Analyzer and ArcGIS software with the aim of measuring and analyzing two-group and multi-group indicators and concentration and clustering indicators (entropy and Moran's local coefficient I). Their output is presented in the form of maps and tables.

The analysis and explanation of the findings of the research show that in the years after the promotion of Bojnord to the capital of North Khorasan province, various indicators of residential segregation among ethnicities living in Bojnord are growing and it has been intensifying. Especially regarding the Turkmen ethnic group, the trend of growth and intensification of the aforementioned indicators is such that if it continues, it can lead to a complete separatist crisis in the Turkmen-inhabited neighborhoods of Bojnord.

کلیدواژه‌ها [English]

• residential segregation
• socio-spatial dimensions
• segregation index
• Bojnord