برنامه ریزی شهری
پروانه ژاله رجبی؛ رضا احمدیان؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی
چکیده
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری است. تخصیص بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری نیز وابسته به وجود قوانین مناسب در زمینه نحوه استفاده ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری است. تخصیص بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت درعرصه برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری نیز وابسته به وجود قوانین مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین و همچنین استفاده از روشهای کارآمد در تهیه واجرای طرح‌های شهری و برنامه کاربری زمین است. این مقاله با هدف ارائه مدلی بر مبنای روشهای بهینه‌سازی چند هدفه انجام گرفته است تا تخصیص کاربریهای شهری را از منظر عدالت فضایی در سطح پلاک شهری و در طبقات هر قطعه زمین مدلسازی کند. به این منظور از الگوریتم ژنتیک رتبهبندی نامغلوب و یــک کــد کامپیوتری در نــرمافــزار Matlab R2018a استفاده شده است. مدل بر مبنای پنج تابع هدف شامل بیشینهسازی سازگاری، وابستگی، دسترسی به خدمات، تنوع و تناسب فیزیکی، در طبقات و در همجواری‌ها و نیز تعداد مشخصی شرایط مورد نیاز پیکربندی شده است. از میان نتایج حاصل از پیادهسازی الگوریتم که مجموعه‌ای از راه‌حل‌های بهینه پارتو است، یک جبهه جواب انتخاب و سپس برای انتخاب مناسبت‌ترین چینش کاربری‌ها از میان این راه‌حل‌های بهینه، روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی، برای تعیین وزن هر یک از اهداف تخصیص کاربری زمین به کار رفته است. وزن حاصل در مقادیر برازش اهداف ضرب شده و پس از اعمال روش مجموع وزندار جوابی که بیشترین وزن را در جبهه جواب‌های بهینه به دست آورده، به نقشه کاربری زمین تبدیل شده و به عنوان چینش پیشنهادی ارائه گردیده است. ارزیابی کمی نتایج حاصل از تخصیص نشان داد که کاربریهای تجاری، آموزشی ، درمانی، ورزشی و فرهنگی هم از نظر سرانه و هم از نظر توزیع در سطح محلات و ناحیه مورد مطالعه به خوبی تخصیص داده شده‌اند و سطح برخورداری محلات را در محدوده مطالعه افزایش داده‌اند.
محیط زیست شهری
هاشم داداش پور؛ مجتبی رفیعیان؛ عبدالله زارعی
دوره 3، شماره 9 ، بهمن 1392، ، صفحه 31-44
چکیده
برنامه‌ریزی کاربری زمین به عنوان محصول نهایی فرایند برنامه‌ریزی فضایی، به دنبال ارائه الگوی مطلوب کاربری زمین و تعیین اولویت‌های توسعه‌ای با توجه به ظرفیت‌هاست. این فرایند در غالب مطالعات صورت گرفته بر‌اساس تحلیل روند گذشته و تعمیم آن به آینده است که به دلیل عدم قطعیت شرایط و ویژگی‌های منطقه‌ای، با تعارض‌های ذاتی همراه است. ...
بیشتر
برنامه‌ریزی کاربری زمین به عنوان محصول نهایی فرایند برنامه‌ریزی فضایی، به دنبال ارائه الگوی مطلوب کاربری زمین و تعیین اولویت‌های توسعه‌ای با توجه به ظرفیت‌هاست. این فرایند در غالب مطالعات صورت گرفته بر‌اساس تحلیل روند گذشته و تعمیم آن به آینده است که به دلیل عدم قطعیت شرایط و ویژگی‌های منطقه‌ای، با تعارض‌های ذاتی همراه است. از سوی دیگر رویکردهای موجود به دلیل عدم وجود نگاهی یکپارچه و در نظر نگرفتن همه ابعاد توسعه نمی‌توانند الگوی کاربری زمین مناسب را ارائه کنند. یکی از روشهای رایج در این زمینه، ارزیابی و در نظر گرفتن توان و ظرفیت زمین در استقرار انواع کاربری‌هاست. نکته مشترک همه روشهای به کار رفته به منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، در نظر گرفتن توسعه یک نوع فعالیت انسانی به عنوان هدف ارزیابی در روند تحقیق بوده است. این در حالی است که در استقرار مکانی توسعه انواع فعالیت‌ها می‌توانند در یک رقابت، بهترین و متناسب‌ترین مکان را با توجه به جمیع شرایط انتخاب کنند. هدف مقاله حاضر، ارائه الگوی یکپارچه تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر برای توسعه چهار نوع فعالیت شهری، کشاورزی، صنعتی و طبیعی است. این مدل مکان‌های مناسب برای توسعه هر چهار نوع فعالیت را به طور مجزا شناسایی کرده و در نهایت با استفاده از منطق گفتاری و بر مبنای اولویت‌های فعالیتی، پهنه‌بندی اولویت قابلیت اراضی را ارائه می‌کند. نتایج مدل نشان می‌دهد که در ارزیابی اکولوژیکی یکپارچه توسعه انواع فعالیت‌های چهارگانه، عمده سطح منطقه دچار تعارض‌ها میان اولویت‌های ارزیابی میان توسعه دو یا چند نوع فعالیت است. با توجه به فرآیند تصمیم‌گیری بر مبنای هدف کلان ارزیابی، مدل در رفع تعارض‌ها در میان تمامی اولویت‌ها، زمین مورد نظر را به توسعه طبیعی اختصاص داده و از گسترش توسعه دیگر فعالیت‌ها در این مناطق جلوگیری کرده است.
