برنامه ریزی شهری
فرشاد نوریان؛ سارا وثوقی
چکیده
در دهه اخیر، غیر رسمیت به یکی از مهمترین مسائل توسعههای شهری بهویژه در جهان جنوب تبدیل و با ارائه مفهوم "غیررسمیت قشرفرادست" به فراتر از حوزه فقر شهری گسترده شده است. در این بستر، بسیاری از محققان در تبیین ارتباط قدرت و غیر رسمیت شهری نقش دولت را در تعلیق قانون برجسته کردهاند. اخیراً این نگاه به دلیل فهم تقلیلگرایانه از ...
بیشتر
در دهه اخیر، غیر رسمیت به یکی از مهمترین مسائل توسعههای شهری بهویژه در جهان جنوب تبدیل و با ارائه مفهوم "غیررسمیت قشرفرادست" به فراتر از حوزه فقر شهری گسترده شده است. در این بستر، بسیاری از محققان در تبیین ارتباط قدرت و غیر رسمیت شهری نقش دولت را در تعلیق قانون برجسته کردهاند. اخیراً این نگاه به دلیل فهم تقلیلگرایانه از قدرت و عدم توجه به شبکه پیچیده بازیگران درون و بیرون دولت نقد شده و ضرورت بسط رویکرد غیرمرکزگرا به غیررسمیت شهری مطرح گردیده است. در این راستا، این مقاله با بسط این فرضیه بر اساس تفکرات فوکو که تمییز قانونمداری/ناقانونمداری یکرویه گفتمانی برساخته قدرت است، تلاش مینماید چگونگی تقابل پیچیده بازیگران قدرت بر روی قانون را در بستر غیررسمیت شهری قشرفرادست تبیین کند. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل گفتمان، مطالعه درونگفتمانی (جایگاه سوژهها، ابژهها و مفاهیم)، میان گفتمانی و فرا گفتمانی حق مکتسبه در بازنگری طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم رضوی (منطقه ثامن) صورت گرفت. یافتهها نشان داد که منازعات بازیگران قدرت درون و بیرون دولت مولد گفتمانهای حقیقت متقابلی از قانونمداری/نا قانونمداری است که هرکدام جایگاه مشروع تصمیمگیری درباره حق مکتسبه، نحوه تفسیر قانون حق مکتسبه و نوع حقی را که تحت لوای حق مکتسبه باید استیفا شود را به نحو متفاوتی تبیین مینمایند. نتایج نشان میدهد که تقابل گفتمانی قدرت بر روی قانونمداری ریشه در دوگانگی درونی نظام رسمی برنامهریزی شهری درباره جایگاههای تصمیمگیری محلی/ مرکزی، تمییز منافع عمومی/ خصوصی، پذیرش/ عدمپذیرش تبعات اعمال قانون، سازوکارهای عرفی مقرراتزدایی/ سازوکارهای رسمی مقررات گرایی دارد. این تضاد درونی منجر به ایجاد تقابل قدرت در بستر سیاسی - اجتماعی شده که در نتیجه آن عرصهای فراهم میشود که قشر فرادست در جایگاه تصمیمگیری رسمی قرار گرفته، منافع آن ذیل منافع عمومی بازتعریف شده و قانون به نفع قشر فرادست تفسیر شود. بدین ترتیب توسعههای غیرقانونی قشرفرادست قانونی شده و غیررسمیت در بستر تضاد درونی نظام رسمی برنامهریزی شهری بازتولید میشود.
مدیریت شهری
سارا وثوقی؛ بهناز امین زاده
چکیده
در بسیاری از کلانشهرهای جهان برای کاهش آثار استفاده روزافزون از اتومبیل از جمله ترافیک و آلودگی هوا، طرحهای قیمتگذاری ترافیک بهعنوان یک راهبرد به اجرا گذاشته میشود. بهزعم مطالعات صورت گرفته "قابلیت پذیرش عمومی" طرحهای قیمتگذاری ترافیک نقش مهمی در موفقیت اجرای این طرحها دارد. با توجه به تأکید محققان بر این که عوامل ...
بیشتر
در بسیاری از کلانشهرهای جهان برای کاهش آثار استفاده روزافزون از اتومبیل از جمله ترافیک و آلودگی هوا، طرحهای قیمتگذاری ترافیک بهعنوان یک راهبرد به اجرا گذاشته میشود. بهزعم مطالعات صورت گرفته "قابلیت پذیرش عمومی" طرحهای قیمتگذاری ترافیک نقش مهمی در موفقیت اجرای این طرحها دارد. با توجه به تأکید محققان بر این که عوامل مؤثر بر قابلیت پذیرش عمومی طرحهای قیمتگذاری ترافیک و درجه اهمیت آنها در هر زمینه و کشوری باتوجهبه شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور متفاوت است و با توجه به معدود بودن مطالعات در این زمینه در ایران، این مقاله با بهکارگیری روش تحلیل محتوای مبتنی بر اینترنت، عوامل مؤثر بر قابلیت پذیرش عمومی در طرح اخیر ترافیک تهران (98- 1397) را بررسی و آن را از ابعاد مختلف تحلیل کرده است. بدین منظور نظرات شهروندان (حدود 350 نظر) ارائه شده در ذیل اخبار اطلاعرسانی در ارتباط با طرح ترافیک تهران در رسانههای خبری آنلاین در بازههای زمانی مشخص گردآوری و بر مبنای عوامل مؤثر بر قابلیت پذیرش عمومی استخراج شده از ادبیات نظری، کدگذاری و تحلیل گردید. یافتهها حاکی از آن است که شش عامل ادراکی شامل اعتماد، عدالت، میزان تأثیرگذاری، تحمیل شدگی، پیچیدگی طرح و باور به نحوه مناسب تخصیص درآمدهای حاصل از طرح آن گونه که مطرح شده بر قابلیت پذیرش عمومی طرح ترافیک تهران مؤثر بودهاند. از میان این عوامل پایین بودن "اعتماد" و "عدالت" دو عاملی است که به ترتیب تأثیر بسزایی در کاهش قابلیت پذیرش عمومی داشته است. همچنین با گذشت زمان و اجرای این طرح در دو سال متمادی، عامل ادراک شده "تأثیرگذاری" نقش مهمتری در کاهش قابلیت پذیرش عمومی طرح ترافیک تهران در سال 1398 داشته است.