دوره 14 (1403-1404)
دوره 13 (1402-1403)
دوره 12 (1401-1402)
دوره 11 (1400-1401)
دوره 10 (1399-1400)
دوره 9 (1398-1399)
دوره 8 (1397-1398)
دوره 7 (1396-1397)
دوره 6 (1395-1396)
دوره 5 (1394-1395)
دوره 4 (1393-1394)
دوره 3 (1392-1393)
دوره 2 (1391-1392)
دوره 1 (1390-1391)
برنامه ریزی شهری
جایگاه آموزش شهروندی در طرح‌های توسعه‌‌ شهری (مورد کاوی: طرح های توسعه محله هرندی تهران)

میترا عظیمی؛ محسن افشاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 فروردین 1404

https://doi.org/10.22034/urbs.2025.141805.5067

چکیده
  در عصر انقلاب شهری و همزمان با رشد روزافزون شهرنشینی، چالش‌های جدیدی پیش روی شهرنشینان قرار می‌گیرد که مواجهه صحیح با آنها نیازمند اتخاذ تدابیر نوین است. آموزش شهروندی یکی از پایدارترین و به صرفه‌ترین اقدامات در جهت مواجهه مؤثر با این چالش‌ها در آینده است. کارشناسان بر این باورند، حرکت در جهت توسعه پایدار و استمرار روندهای توسعه‌ای ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تدوین الگوی مفهومی – اجرایی پداگوژیِ شهرسازیِ انتقادی (مطالعه‌ی موردی: شهر خلاق رشت)

علی اکبر سالاری پور؛ مانی طالبی صومعه سرائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22034/urbs.2025.142096.5080

چکیده
  پداگوژی (آموزش و پرورش در زمینه‌های گوناگون‌) شهرسازی، نیازی زیرساختی برای مشارکت آگاهانه‌ی عمومی در مسیر تحقق برنامه‌های توسعه‌ی شهری بوده که باعث کمتر شدن خطاهای هر دو گروهِ مدیریت شهری و شهروندان، در فرایند برنامه‌ریزی تا اجرا می‌شود. نبود نگرش بلندمدت به تأثیرگذاری‌های عمیق آموزش‌های شهرسازی، پایین بودن باور و اعتماد به ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
نقش قدرت در بازتولید غیررسمیت قشرفرادست در نظام برنامه‌ریزی شهری: تحلیل گفتمان حق مکتسبه در بازنگری طرح منطقه ثامن مشهد

فرشاد نوریان؛ سارا وثوقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 خرداد 1404

https://doi.org/10.22034/urbs.2025.141880.5073

چکیده
  در دهه اخیر، غیر رسمیت به یکی از مهم‌ترین مسائل توسعه‌های شهری به‌ویژه در جهان جنوب تبدیل و با ارائه مفهوم "غیررسمیت قشرفرادست" به فراتر از حوزه فقر شهری گسترده شده است. در این بستر، بسیاری از محققان در تبیین ارتباط قدرت و غیر رسمیت شهری نقش دولت را در تعلیق قانون برجسته کرده‌اند. اخیراً این نگاه به دلیل فهم تقلیل‌گرایانه از ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل دگرگونی جایگاه کاربریهای مکان‌محور شهری در عصر فضای مجازی: نمونه‌کاوی کتابخانه‌های‌ سه دانشگاه اصلی زاهدان

امیرحمزه شهبازی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 تیر 1404

https://doi.org/10.22034/urbs.2025.143060.5131

چکیده
  چکیده: برنامه‌ریزان‌شهری، بااین پرسش مواجه‌اند که پیدایش شبکه‌های جهانی اینترنت، پایگاه‌های داده‌ علمی با میلیاردها آیتم و شبکه‌های اجتماعی با میلیاردها عضو، تا چه حدی کتابخانه‌ها‌ی‌دانشگاهی همچون کاربری‌های مکان‌محور سنتی با تغییر در نقش و جایگاه مواجه ساخته و از قید چهار ویژگی، مکان‌معین، شعاع عملکردی معین، آستانه جمعیتی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بازخوانی هستی شناسی محله های معاصرشهری با اتکا بر سویه اجتماعی محله سنتی

فاطمه شمس؛ محمدرضا پورجعفر؛ سید مهدی خاتمی؛ علی سلطانی

دوره 14، شماره 53 ، بهمن 1403، ، صفحه 19-34

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.141272.5046

چکیده
  مفهوم محله سنّتی به عنوان واحدی اجتماعی در محدوده ­ای جغرافیایی و در نقش نظام خوداتکا، شاید به قدمت عمر بشر باشد. برای هزاران سال، محله به مثابه میراث شهری و کالبدی قابل درک با حفظ گروه ­بندی­ های اجتماعی سازمان ­یافته و مکان ­محور و تمامیت شهری چند سطحی، اجتماع را از فروپاشی نجات داده ­است. به نظر می ­رسد در جوامع امروز، ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
سنجش تحقق عدالت اجتماعی در اخلاق زیستی شهروندان- مطالعه موردی مناطق شهری اردبیل

اسمعیل دلیر

دوره 14، شماره 53 ، بهمن 1403، ، صفحه 81-94

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.140928.5022

چکیده
  اخلاق زیستی مبنای ایجاد یک زیستگاه اخلاقی و فضای واقعی عدالت است. این مقاله با هدف بررسی ابعاد عدالت اجتماعی در اخلاق زیستی و میزان تحقق آن در هر یک از مناطق شهری اردبیل انجام شد. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی بود. تعداد 40 سئوال پژوهشی در قالب20 گویه با طیف لیکرت محقق ساخته تهیه و تدوین شد. از بین 529 هزار و 374 ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی کاربست اصول روش نظریه زمینه‌ای در پژوهش‌های فارسی‌زبانِ برنامه‌ریزی و طراحی شهری

بهادر زمانی؛ احسان بابائی سالانقوچ

دوره 13، شماره 52 ، آبان 1403، ، صفحه 17-32

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62693

چکیده
  در سال‌های اخیر استفاده از روش نظریه زمینه‌ای در نظام‌های علمی مرتبط با محیط ساخته شده و به طور خاص طراحی و برنامه‌ریزی شهری افزایش یافته است. از طرفی، عدم توجه کافی پژوهشگران به مبانی و ملاحظات روش‌شناختی نظریه زمینه‌ای و خوانش‌های آن، گاهی به گونه‌ای از روش‌شناسی با خوانش‌های التقاطی منجر شده که فاقد و ناقض ماهیت روش نظریه ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
سیر تحول ماهیت و مدیریت تعارضات در برنامه‌ریزی شهری: مرور سیستماتیک

بهاره بهرا؛ مجتبی رفیعیان

دوره 13، شماره 51 ، مرداد 1403، ، صفحه 49-72

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.139655.4961

چکیده
  توجه به موضوع مدیریت تعارضات در پیشینه مطالعات حوزه شهرسازی، تقریباً سابقه ای به‌قدمت این رشته دارد و در دهه‌های اخیر مکاتب مختلف شهرسازی به این موضوع توجه نشان داده‌اند. نگاه جدی به این موضوع مشخصاً از دهه 70 شروع می‌شود و به‌تدریج  با گسترش اندیشه برنامه‌ریزی مشارکتی در دهه 80 رشد چشمگیری پیدا می‌کند. این درحالی است که تفکرات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بازشناسی مولفه های موثر بر حس دلبستگی مکان در سه مقیاس خانه، محله، شهر

محمدرضا یزدان پناه شاه آبادی؛ زینب عادلی

دوره 13، شماره 51 ، مرداد 1403، ، صفحه 73-86

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.139973.4984

چکیده
  حس دلبستگی مکانی یکی از مهمترین شاخص‌های سنجش کیفیت مکانی یک فضا از بعد روان شناختی آن است و ارتباط مشخصی با شکل گیری حس مکان در یک فضای شهری دارد. با وجود استفاده گسترده از این مفهوم در پژوهش‌های مختلف در حوزه مکان، به تأثیر "مقیاس مکان" در نحوه شکل گیری و بروز حس دلبستگی مکانی در شهروندان کمتر توجه شده است.  بنابراین در این پژوهش ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
سنجش تاب آوری شهری در برابر مخاطره سیل با استفاده از شاخص های ترکیبی (مورد مطالعه: شهر خرم آباد)

یعقوب ابدالی؛ سعید زنگنه شهرکی؛ حسین حاتمی نژاد؛ احمد پوراحمد؛ محمد سلمانی

دوره 13، شماره 50 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 61-76

https://doi.org/10.34785/J011.2022.021

چکیده
  عملیاتی کردن مفهوم تاب‌آوری در برابر بلایای شهری نقطه عطفی به منظور درک ویژگی‌هایی است که به تاب‌آوری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی و تعاملات مورد نیاز برای ساخت و حفظ آن کمک می‌کند. درحالی‌که سنجش تاب‌آوری در برابر بلایای شهری اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده، تاکنون رویکرد بهینه‌ای برای عملیاتی کردن این مفهوم به وجود نیامده ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تبیین عوامل شکل دهنده ی دلبستگی به مکان در شهر ساحلی بندر انزلی

علی اکبر سالاری پور؛ زهرا سیف ریحانی؛ نرگس طالب ولی اله

دوره 13، شماره 49 ، بهمن 1402، ، صفحه 65-78

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62798

چکیده
  همان طور که مؤلفه هایی هستند که از دلبستگی به مکان تأثیر می پذیرند، مؤلفه هایی هم وجود دارند که بر دلبستگی به مکان تأثیر می­گذارند. پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا عوامل مثبت و منفی تأثیرگذار بر دلبستگی به مکان را تعیین نماید. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی کیفی_کمی بهره گرفته شده است. همچنین تصاویر گردآوری شده، بر اساس نوع ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بهزیستی اجتماعی سالمندان در فضای باز عمومی شهری (مطالعه موردی بوستان مصلی و پیاده‌ راه شیخ صفی شهر اردبیل)

سحر فهیمی حمیدآباد؛ توحید حاتمی خانقاهی؛ وحید وزیری

دوره 13، شماره 49 ، بهمن 1402، ، صفحه 79-90

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62803

چکیده
  پیش‌بینی‌های علمی بیانگر افزایش قابل توجه جمعیت سالمندان در سال‌های پیش‌ِرو بوده و بر لزوم توجه به نیازهای متنوع و زندگی اجتماعی آنها تأکید می‌کند. عدم توجه به نیازهای اجتماعی سالمندان، پتانسیل سالمندان را برای مشارکت در جامعه محدود می‌کند. مطالعات موجود اغلب به نیازهای کالبدی سالمندان پرداخته و در زمینه نیازهای اجتماعی آنها ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ضرباهنگ کاوی قرارگاه های رفتاری در بوستان های شهری ( مطالعه موردی: بوستان بهارستان و ابن سینای زنجان)

اسماعیل دویران

دوره 12، شماره 48 ، مهر 1402، ، صفحه 17-28

https://doi.org/10.34785/J011.2022.024

چکیده
  در پژوهش های شهری بررسی اثر ریتمیک مصرف فضاهای عمومی شهری با نام ضرباهنگ کاوی مطرح است. قرارگاه رفتاری نوعی از تولید و مصرف فضا توسط گروه های اجتماعی مختلف است که در فضاهای عمومی مانند بوستان های شهری بیشتر نمود می یابد. این پژوهش با روش تحقیق کیفی، توصیفی_تحلیلی و با ماهیت اکتشافی به بررسی ضرباهنگ قرارگاه های رفتاری در بوستان های شهری ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل پویش فضایی شهرهای منطقه ای در گذار به کلانشهر (مورد مطالعه: شهر رشت)

رقیه حیدری؛ اسماعیل علی اکبری؛ احمد پوراحمد

دوره 12، شماره 46 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.34785/J011.2023.001

چکیده
  شهر در طی حیات خود تحت تأثیر عوامل درونی_بیرونی، در بستر مکان و در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته و به رشد و توسعه خود در جهات مختلف شکل و ابعاد بخشیده است. بنابراین، توجه به الگوی رشد و گسترش شهر، پایش تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ، برای مدیریت رشد و پایداری اکوسیستم شهری امری حیاتی است. بر این اساس، پژوهش حاضر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
اثرات فن‏اوری اطلاعات و ارتباطات و پاندمی کووید 19 بر مطالعات شهری : مرور سیستماتیک

نیکو مدقالچی؛ سید حسین بحرینی؛ مجتبی رفیعیان

دوره 11، شماره 44 ، آبان 1401، ، صفحه 95-114

https://doi.org/10.34785/J011.2022.657

چکیده
  ظهور عصر اطلاعات در قرن 20 به واسطۀ تحولات عظیم حوزۀ فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، رویکرد غالب حل حداکثری مسائل شهری و نجات‌بخشی این فن‌آوری‏ ها را پیشِ روی برنامه ‏ریزان، طراحان و سیاست‏ گذاران شهری قرار داده است. باوجود جدیدبودن این تحولات، سرعت رشد و توسعۀ گستردۀ آن، میان‏ کنش گسترده ‏ای را در بین بخش‏ های مختلف مطالعات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی مؤلفه های مؤثر بر ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی شهری برای کودکان، بر مبنای مدل مفهومی حق به شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر تهران)

زهرا تمجیدی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی؛ فرح حبیب

دوره 11، شماره 44 ، آبان 1401، ، صفحه 115-130

https://doi.org/10.34785/J011.2022.004

چکیده
  حق به شهر،مسئله­ ای با ماهیت اجتماعی،­سیاسی و حقوقی است که با تکیه بر مفهوم حق شهروندی،­مجموعه حقوقی را برای استفاده همه ساکنین شهر از بستر زندگی شهری، به صورت شفاف و عادلانه مطالبه می ­کند. در شهرها، کودکان به لحاظ شرایط سنی، جسمی و روانی ویژه با مشکلات بسیار زیادی از قبیل رعایت نشدن حقوق اولیه، نبود امنیت و ایمنی، نبود امکانات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
مدل توسعه گردشگری فرهنگی در استان کردستان

مهدی کروبی؛ محمدتقی تقوی فرد؛ سوران احمدی زاد

دوره 11، شماره 43 ، مرداد 1401، ، صفحه 41-54

https://doi.org/10.34785/J011.2020.868

چکیده
  گردشگری از بزرگترین، وسیع ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد جهان است که منبع مهم افزایش درآمد، اشتغال و سرمایه در بسیاری از کشور هاست. توسعه گردشگری به عنوان پدیده فرهنگی، موجب می شود که فرصت کافی برای تبادل فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان به وجود آید. بر این مبنا، آنان می توانند یکدیگر را بهتر درک کرده و به فرهنگ هم بیشتر احترام بگذارند. ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی عوامل مؤثر بر فرآیند تنظیم مجدد زمین در بافتهای فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز)

فهیمه نامور؛ خلیل حاجی پور؛ امیر حسین شبانی؛ محمود محمدی

دوره 11، شماره 43 ، مرداد 1401، ، صفحه 65-76

https://doi.org/10.34785/J011.2022.915

چکیده
  رشد وگسترش فزاینده شهرها در دهه‌های اخیر باعث تبدیل اراضی کشاورزی، بالا رفتن هزینه‌های خدمات‌رسانی شهری، عدم توجه و رسیدگی به بافت‌های فرسوده در قالب توسعه درونزا شده است. شهر شیراز نیز با دارا بودن هزار و 700 هکتار بافت فرسوده از مسائل یادشده برکنار نبوده است. در سال­های اخیر توجه به بافت فرسوده و توسعه درونزا مورد توجه قرار گرفته­ ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل تاب آوری شهری در برابر پاندمی کووید 19 (نمونه مورد مطالعه: کرمانشاه)

محمدرضا حقی؛ احسان حیدرزاده

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 3-16

https://doi.org/10.34785/J011.2022.716

چکیده
  امروزه تاب­آوری شهرها در برابر تهدیدات طبیعی و مصنوع یکی از مهمترین چالش­های نظام برنامه­ریزی و مدیریت شهری است. در این میان، بیماری­های همه­گیر یکی از تهدیدات نوظهوری هستند که به سبب گستردگی و رفتار غیرقابل پیش­بینی به شدت جوامع شهری را تحت تأثیر خود قرار داده­اند. از همین­رو پژوهش حاضر مسئله تاب­آوری شهرها در برابر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی اثر شاخص هندسی خیابان (H/W) برعملکرد حرارتی مسکن (نمونه مورد مطالعه: آپارتمانهای مسکونی همدان)

حجت قیاسوند؛ محمدجواد ثقفی؛ حسین مدی

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 17-34

https://doi.org/10.34785/J011.2022.334

چکیده
  پیوند بین هندسه معابر شهری (H/W) و مصرف انرژی ساختمان، تعامل پیچیده­ای بین عوامل اقلیمی، الگوهای مکانی، نحوه قرارگیری فضاهای باز و همجواری ساختمان­هایی است که آنها را تشکیل می­دهند.  این تحقیق، با استفاده از مفهوم خرد اقلیم ایجاد شده متأثر از هندسه معابر­ شهری به بررسی عملکرد حرارتی ساختمان­های مسکونی شهرهمدان پرداخته است. ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
گونهشناسی فضاهای دانش بنیان

مصطفی دهقانی؛ غلامرضا حقیقت نائینی؛ اسفندیار زبردست

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 103-117

https://doi.org/10.34785/J011.2021.357

چکیده
  امروزه با توجه به ضرورت استفاده از راه‌حل‌های نوآورانه مؤثر، باز و مشارکتی و بهره‌برداری از قابلیت‌های ICT برای ایجاد زندگی پایدار در شهرها، به تدریج انواع مختلفی از مفاهیم با عنوان فضاهای دانش بنیان با اهداف و کارکردهای گوناگون شکل گرفته است. درک ابعاد، ویژگی­ها و تمایز این مفاهیم، موجب کمک به سیاست گذاران شهری در انتخاب راهبردها ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل مقیاس طرح‌های بازآفرینی شهری و اثرات آن بر کیفیت زندگی ساکنان با تأکید بر تجربه ایران

مجید روستا؛ محمد سلیمانی مهرجانی؛ مظفر صرافی؛ مجتبی رفیعیان

دوره 11، شماره 41 ، بهمن 1400، ، صفحه 99-112

https://doi.org/10.34785/J011.2022.404

چکیده
  یکی از مهم­ترین چالش­های کلانشهرهای امروز، وجود محله­های شهریِ نابسامان و فقیر شهری در فضاهای حاشیه­ای است. مجموعه سیاست­ها و برنامه­های بازآفرینی برای رویارویی با چنین چالشی، در طی سده بیستم تلاش کرده است تا کیفیت زندگیِ بهتری برای ساکنینِ واقع در چنین فضاهای فقیر شهری ایجاد کند. اما چنین اقداماتی، کمتر با موفقیت قابل­توجهی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
برندسازی شهری در راستای توسعه گردشگری خلاق به کمک مدل مدیریت برندشهری (CBM)- مورد مطالعه‌: شهرجونقان

زهره اسدی؛ حمید محمدی

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 27-42

https://doi.org/10.34785/J011.2021.114

چکیده
  در چند دهه گذشته، موضوع برند سازی در برنامه­ریزی گردشگری توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. در بازار­های به‌شدت رقابتی جهانی، نیاز مقصدها برای ایجاد یک هویت منحصربه‌فرد و بی­نظیر (یعنی متمایز ساختن خودشان از رقبا) بیش‌ازپیش اهمیت حیاتی پیداکرده است. برند سازی در راستای گردشگری به معنی چگونگی ادراک ذهنی استفاده‌کنندگان از ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی نقش محوری جریان فضایی– زمانی فعالیت‌های زمان غروب و شب در ادراک امنیت، مطالعه موردی: مرکز شهر رشت

اکبر اصغری زمانی؛ شهریور روستایی؛ نادر زالی؛ سیده سمیرا شفیعی ماسوله

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 73-88

https://doi.org/10.34785/J011.2022.512

چکیده
  حیات شبانه راهی واقعی برای گسترش روزِ کاری و نیروی محرکی برای رشد و توسعه ملی است. مطالعه حاضر با اتخاذ چارچوب تحلیلی جغرافیای زمان و تحلیل کمی روال‌های مصرف حیات شبانه در مرکز شهر رشت می‌کوشد به این سئوال اصلی پاسخ دهد که چگونه شهر رشت می‌تواند بستر مناسبی را برای جریان فضایی_زمانی فعالیت‌های زمان غروب و شب فراهم سازد؟ برای جمع‌آوری ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی عوامل مؤثر بر تحقق الگوی برنامه‌ریزی شهری تنوع‌گرا در شهر رشت با استفاده از روش نظریۀ زمینه‌ای نظام‌مند

فضیلت طهری؛ مهین نسترن؛ پرویز اجلالی

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 89-104

https://doi.org/10.34785/J011.2021.304

چکیده
  شهر رشت، به عنوان نمونه یک شهر ایرانی، از افراد متنوع و گوناگون با سنین، جنسیت­ها، توانایی‌های جسمی و پیشینه‌های قومی مختلف تشکیل‌شده‌است. بسیاری از سازوکارهای برنامه‌ریزی شهری جهان با پذیرش تنوع و گوناگونی ساکنان شهری به سوی به‌کارگیری رویکردهای تنوع‌گرا و گنجاندن تنوع‌ها و تفاوت‌ها در فرایندهای برنامه‌ریزی شهری تغییرمسیر‌داده‌اند، ...  بیشتر