نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهنگ مظفر
• علی اسدپور

چکیده

پژوهش حاضر به شناسایی الگوهای اجتماعی و شکلی در برنامه‌ریزی فضاهای باز مسکونی در نظریه‌ها و پروژه‌های شاخص شهرسازی قرن بیستم و قیاس آن با الگوهای بومی و معاصر کشور می‌پردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این نوشتار تفسیری– تاریخی با رویکردی استنتاجی است. از نمونه‌های موردی نیز در تحلیل و ارائه مصادیق گونه‌شناسی استفاده شده است. از نظر شکلی در نظریه‌های اوایل قرن بیستم، 4 گونه ساماندهی فضاهای باز شامل الگوهای «ساماندهی شبکه‌ای»، «خطی»، «مرکزی» و «مجموعه‌ای» قابل تشخیص هستند که در طول نیمه دوم قرن، به سمت الگوهای مجموعه‌ای تمایل بیشتری حاصل شده است. همچنین تلاش برای حذف سلسله مراتب اجتماعی، ایجاد برابری طبقاتی و مالکیت اشتراکی در فضاهای باز که در نیمه اول قرن مشهود بودند، جای خود را به پایداری اجتماعی، برابری اجتماعی و توجه توامان به فضاهای باز خصوصی و عمومی ‌داده‌است. اما جریان معاصر ساخت و ساز در کشور، بیشتر ادامه راهبردهای آزموده ابتدای قرن هستند که عمدتاً از الگوهای شبکه‌ای و مرکزی استفاده می‌نمایند و فاقد الگوی اجتماعی معینی  در طرح خود هستند. از اینرو با توجه به شرایط جهان کنونی و با عنایت به دستاوردهای بومی و اصول اعتقادی کشور، توجه به مفاهیم اجتماعی همچون سرمایه اجتماعی و تعاملات اجتماعی در کنار الگوهای مناسب سازماندهی فضای باز (مانند مجموعه‌ای) ضمن تفکیک و عرصه‌بندی مشخص عرصه‌های عمومی-خصوصی و سنجش اولویت های عمومی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

• فضای باز
• مسکن
• الگوی اجتماعی
• ساماندهی
• نظریه های شهرسازی

موضوعات

• جامعه شناسی شهری
• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

The Roll of Formal and Social Patterns in Organization of Open Spaces of Residential Complexes (Comparison of 20Th Century Urbanization Experiences and Iranian ones)

نویسندگان [English]

• Farhang Mozaffar
• Ali Asadpour

چکیده [English]

Social patterns in open space organizations have a key role in shaping most of 20^th urban theories. This paper identifies the formal and social patterns in planning the residential open spaces in famous theories and projects of urbanization during 20^th century and compares them with experiences of Iranian urban organizations in an analytic manner from the past to present. Historical – interpretative method established in this research was combined with case studies. From the formal viewpoint in the early 20^th century theories, 4 categories of open space organizations could be identified: "grid organization", "linear", "central" and "complex" patterns, which have been tended towards complex patterns during the second half of the century. Moreover, try to remove social hierarchy, providing class equality and common ownership of open spaces seen in the first half of the century has been replaced by social stability, social equality and simultaneous attention to both public and private open spaces. However, the modern construction in country is almost the continuation of the early century proven strategies that mainly use the central and grid patterns and lack of certain social patterns in their designs. Hence, considering current world conditions and national experiences and achievements and belief principles, it is suggested to pay attention to the social concepts like social capital social interaction along with suitable patterns of open space organization (for example, complex) while particular separating and dividing public-private fields and measuring public priorities.  

کلیدواژه‌ها [English]

• Open Space
• residential complex
• Social Pattern
• Organization
• Urbanization Theories