نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زینب محمدصالحی ¹
• حجت شیخی ²
• علی اصغر رحیمیون ³

¹ کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری،دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه آزاد واحد همدان

² دانشکده فنی ومهندسی، دانشگاه ایلام

³ دانشکده هنرو معماری، دانشگاه آزاد واحد همدان

چکیده

مراکز شهرها با سابقه  قدیمی، به دلیل مرکزیت جغرافیایی، سهولت دسترسی، مرکزیت ثقل اقتصادی و ویژگی‌های تاریخی _ فرهنگی دارای پتانسیل بالقوه بالایی  می‌باشند؛ علی‌رغم ویژگی‌های مثبت قسمت مرکزی شهرها، بافت آنها از لحاظ مشکلات کالبدی(فرسودگی)،  زیست محیطی، درهم پیچیدگی بافت و ضعف زیرساخت‌ها رنج می‌برند .یکی از مراکز شهری با چنین مشخصه‌ای مرکز شهر خرم‌آباد می‌باشد. بافت هسته مرکزی این شهر عمدتاَ فرسوده است و نیاز به اقدامات ساماندهی و بهسازی دارد. هدف اصلی این تحقیق با توجه به وسعت دامنه مشکلات این بافت‌ها، رسیدن  به اهداف توسعه پایدار در بهسازی آن می‌باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر به چگونگی تحقق ابعاد کالبدی و محیطی توسعه پایدار در بهسازی بافت‌های هسته مرکزی شهر خرم‌آباد پرداخته است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش ، توصیفی‌_ پیمایشی می‌باشد و نحوه جمع‌آوری اطلاعات در بخش معرفی مفاهیم اولیه از روش کتابخانه‌ای و در بخش جمع‌آوری مستندات از طریق مطالعات میدانی(پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) است. جامعه  آماری مورد نظر، ساکنین قسمتی از بافت هسته مرکزی شهر خرم‌آباد با جمعیتی بالغ بردو‌هزارو 797 نفر می‌باشد. با توجه به بررسی ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی محدوده  مورد مطالعه و تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات از روش ترکیبیAHP-SWOT ، نتایج به دست آمده از ارزیابی نهایی عوامل SWOT در چارچوب مدل AHP نشان می‌دهد که در گروه نقاط قوت، وجود عنصر تاریخی با‌ارزش(وزن نهایی، 272/0)، وجود محور فعالیت در راستای خیابان‌های امام خمینی و شهدا (وزن نهایی، 176/0) و امکان دسترسی آسان به سایر نقاط شهر (وزن نهایی، 134/0) به ترتیب مهمترین نقاط قوت و پایین بودن کیفیت ابنیه (وزن نهایی،206/0)، ریزدانگی قطعات (وزن نهایی، 161/0) و وجود معابر تنگ و نفوذناپذیر (وزن نهایی،135/0) به ترتیب مهمترین نقاط ضعف هستند. در عین حال پتانسیل بالای فضاهای بایر (وزن نهایی، 239/0)، پتانسیل ایجاد فضاهای تفریحی _ گردشگری (وزن نهایی، 183/0) و تاریخی بودن حوزه فراگیر و ارتقای فرهنگی (وزن نهایی، 139/0) به ترتیب مهمترین فرصت‌های محدوده  مورد مطالعه، همچنین بی‌توجهی به تغییر محله برای انطباق با نیازهای روز (وزن نهایی، 266/0)، نا‌امنی و نفوذ‌ناپذیری معابر (وزن نهایی، 194/0) و تعریف نشدن فضای باز عمومی در محله‌ها (وزن نهایی، 143/0) از جمله مهمترین تهدیدهای محدوده مورد نظر به شمار می‌آیند. به طور کلی نتایج تحقیق بیانگر آن است که مشکلات کالبدی و پس از آن، به ترتیب مشکلات زیست‌محیطی، معضلات اجتماعی، معضلات اقتصادی، مدیریتی بیشترین درصد معضلات را به خود اختصاص داده است. همچنین در بررسی ابعاد کالبدی، پایین بودن کیفیت ابنیه، ریزدانگی قطعات و نفوذناپذیری معابر از جمله مهمترین مشکلات بافت مورد مطالعه است. بر‌اساس تحلیل‌های نهایی در این پژوهش، پیشنهادهای اساسی به منظور بهره‌برداری از این قوت‌ها ، فرصت‌ها، کاهش ضعف‌ها و تهدیدات  در قالب راهبرد‌های رهگشای مدل SWOT برای بهسازی بافت فرسوده  مرکزی  شهر خرم‌آباد در متن مقاله به تفصیل بیان می‌شود که در آنها از مؤلفه‌های توسعه پایدار شهری بهره گرفته شده است. در بحث توسعه پایدار هدف، رسیدن به شهری پایدار است و توسعه شهری در صورتی پایدار خواهد بود که کیفیت بالایی از زندگی را برای تمام ساکنانش ارائه دهد و بدین منظور در راستای ارتقای کیفیت زندگی بر بهسازی با راهبردهای ارائه شده به عنوان راهنمای تصمیمات، ابزار عمل برنامه‌ریزی و ایجاد کننده  ارتباط میان عوامل تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا تأکید شده است.

کلیدواژه‌ها

• بافت مرکزی
• بهسازی
• توسعه پایدار شهری
• AHP-SWOT

موضوعات

• برنامه ریزی شهری
• پایداری شهری

عنوان مقاله [English]

Physical–EnviromentalRehabilitaion Of The Central Core Of City Textures ,Toward Urban Sustainable Development (Case Study: Centeral Texture Of The Khorramabad City)

نویسندگان [English]

• z m ¹
• h sh ²
• a r ³

چکیده [English]

Abstract: The history of the old city centers , due to the geographical center , easy access , and feature historic center of economic gravity - the cultural potentials are high , despite the positive features of downtown , the texture of physical problems ( exhaustion ),environmental problems , in the context of complexity and poor infrastructure suffer. With such a central feature of the city center is the city of Khorramabad The core fabric of the city is mostly worn and in need of restructuring andRehabilitation. The main objective of this research is to broaden the scope of the problem in this context the following objectives of sustainable development is the development of these tissues . In this regard, research on how to achieve physical and environmental dimensions of sustainable development in the context of Rehabilitation core has Khorramabad. The purpose of this study applied descriptive - survey is to introduce the basic concepts and methods of data collection in the library and in the documentation gathered through field studies (questionnaires, interviews and observation's). Methods This study was a descriptive - survey and data collection documents two studies and field) Interview questionnaires and observation's (Population of residents part of the fabric core with a population of over 2797 people in Khorramabad are. According to consider the characteristics of the economical, social , physical and environmental scope of the case study and data analysis of the combined AHP-SWOT methods, the results of the final evaluation of SWOT within the AHP model shows that in the group of strengths , the existence of valuable historical element ( final weight ,./ 272) , existence of activity axis along the Imam Khomeini and Shohada streets ( final weight , ./176 ) and easy access to other parts of the city ( final weight , ./134) are the most important strengths and low quality buildings ( final weight ,./206 ) , microlithic parts ( final weight , ./161) and the narrow and impermeable streets ( final weight , ./135) are the most important weaknesses . However, the high potential of uncultivated area ( final weight ,./ 239) , the potential of constructing tourism spaces ( final weight , ./183 ) and the historical area and promoting an inclusive culture ( final weight , ./139 ) in series are the most important opportunities of the case study, also neglecting adapt to changing demands (final weight ,./266 ) , insecurity and impermeability passages ( final weight , ./194 ) and not defining public open space in quarters ( the final weight ,./143) are the most important threas to the desired range .The overall results indicate that most physical problems and After that, the environmental problems ,economic problems , management problems, social problems , most of it is devoted to . Well as the physical aspects of, poor quality buildings , including the most difficult passages microlithic parts and impermeable tissue study.are . According to final analysis,in this study pivotal offers in order to exploit these strengths, opportunities, reducing weaknesses and threats in the form of SWOT model key strategies for improving the old texture of the city of Khorramabad in the text has been stated in detail which the components of sustainable urban development have been applied.To achieve the goal of sustainable urban development in the sustainable urban development will be stable with a high quality of life for all residents. Thus, in order to improve the quality of life offered as a guide decisions on development strategies, planning and creating new instruments of communication between decision-making factors, decision making and enforcement of the emphasis is.

کلیدواژه‌ها [English]

• central tissue
• rehabilitation
• Sustainable Urban Development
• AHP-SWOT