نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر شکیبامنش ¹
• یاسمن حکیمی ²

¹ استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر تهران

² دانشگاه هنر تهران

چکیده

یکی از مباحث مهم در تحلیل‌ بصری فضاهای شهری، موضوع رؤیت‌پذیری آنها می‌باشد که در سال‌های اخیر، به‌ویژه با توسعه فناوری و گسترش نرم‌افزارهای رایانه‌ای، جایگاه ویژه‌ای در مطالعات شهری یافته است. این در حالی است که یافته‌های بسیاری از پژوهش‌ها و مطالعات اخیر بیانگر وجود ارتباطی تنگاتنگ میان رؤیت‌پذیری کالبدی و رفتارهای احتمالی در فضاهای شهری است. از سوی دیگر زمینه‌های فضایی مختلف نیز می‌توانند شرایط رؤیت‌پذیری متفاوتی را پدید آورده و متعاقب آن ادراک افراد را دستخوش تغییر قرار دهند. ازاین‌ رو در این پژوهش برای بررسی تخصصی‌ و دستیابی به یافته‌های علمی، از میان انواع مختلف بسترهای فضایی قابل ‌بررسی، صرفاً بر موضوع میادین شهری، تأکید و تمرکز گردیده است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر رؤیت­پذیری فضای شهری بر برخی گونه­های رفتاری استفاده­کنندگان می­باشد. نمونه مورد پژوهی در مطالعه حاضر، سبزه‌میدان واقع در محدوده مرکزی شهر تهران می‌باشد که به دلیل دارا بودن بسیاری از ویژگی‌های یک میدان شهری در مفهوم حقیقی آن انتخاب گردیده است. در این مقاله، با به ‌کارگیری مفهوم آیزوویست سه‌بعدی، تحلیل‌های مربوط به رؤیت‌پذیری فضای مورد مطالعه صورت پذیرفته و ارتباط میان این متغیر و برخی از گونه‌های رفتاری مردم _ شامل "مکث و حرکت"، "رفتارهای فردی و اجتماعی" و "سرعت حرکت" در کنار  متغیر "جنسیت"_ مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، نقشه رؤیت‌پذیری میدان مورد بررسی در محیط نرم‌افزار GIS تولید گردیده و ارتباط میان متغیرهای هدف پژوهش با یکدیگر با استفاده از آزمون‌های آماری و بررسی ضرایب همبستگی در نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین رؤیت­پذیری کالبدی با گونه­های رفتاری مشخص شده در این پژوهش، ارتباط معناداری وجود دارد. زنان در فضاهایی که رؤیت­پذیری در حد متوسطی است، حضور پررنگ­تری دارند. در فضاهایی که رؤیت­پذیری از شدت بیشتری برخوردار است، مکث بیشتری صورت می‌گیرد. رفتارهای اجتماعی در نقاطی که بیشتر در معرض دید قرار دارند، انجام می‌شود و سرعت حرکت با شدت رؤیت­پذیری رابطه­ای معکوس را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• رؤیت‌پذیری
• آیزوویست سه‌بعدی
• الگوی رفتاری
• خطوط دید
• سبزه‌میدان

موضوعات

• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

The Effect of physical Space Visibility on the Pedestrians Behavior in Urban Squares Using 3D Isovist Analysis (Case Study: Sabze Meydan Square in Tehran)

نویسندگان [English]

• Amir Shakibamanesh ¹
• Yasaman Hakimi ²

¹ Assistant Professor of Urban studies faculty of Tehran Art University

² Art University of Tehran

چکیده [English]

One of the main issues in visual analysis of urban spaces is their visibility. It is one of the main research interests in recent urban studies due to the development of technology and digital software. The results of most recent studies suggest that the physical visibility of urban spaces is closely connected to the possible behaviors occurring in them. Due to the fact that there are many different issues affecting different conditions of visibility and subsequently the perception of people, this article focuses specifically on urban squares to obtain more scientific and accurate results. In particular, having all the features of an actual urban square, the Sabzeh Meydan square which is located in the central area of Tehran is chosen as the case study. This square is visually analyzed by applying 3-dimensional isovist concept and studying its relation to other variables of population behaviors such as “pause and movement”, “individual and social behaviors” and “flow’s pace” considering the sex variable. For this purpose, the visibility map of the area was produced in GIS software and the relationship between the main variables of the study was examined by statistical analysis and correlation coefficients in SPSS.
This study clearly showed that visibility was associated with behavioral patterns and affected the groups using spaces. The results indicated that women preferred to pause in places with moderate visibility. In fact, what they prefer is that the place where they pause should not have a weak or a high visibility. On the other hand, the findings showed that men were more likely to pause in places where visibility was more than other parts. The findings also showed a significant relationship between pause and motion behavior patterns and visibility, but the significance was not strong. Based on the statistics, pause behaviors are most likely to occur in places with more visibility and movement behaviors occur more in places where there is less visibility. People prefer to stay and pause in places which provide more functionality for viewing the surroundings. Other results of this study showed a significant relationship between individual and social behaviors and visibility level. This relationship was stronger than that in other cases. Statistics indicated that social behaviors were performed in places with a better visibility than other places. Field observations also showed that when the level of visibility decreased, individual behaviors outweighed social ones. In this research, the relationship between social and individual behaviors in sitting places and visibility level was also studied. The findings showed that the sitting places where most individual behaviors occurred were often located in areas with relatively good visibility levels. The results of studying the relationship between velocity and visibility level showed a significant relationship between the two variables. This means that as the visibility of a space increases, the speed of movement decreases. Based on field observations, it can also be said that people travel faster in environments with less visibility. Therefore, in urban spaces where people’s speed should decrease, visibility should increase compared to other urban elements.

کلیدواژه‌ها [English]

• Visibility
• 3d Isovist
• Behavior
• Line of sight
• Sabzeh Meydan Square