نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم شعبانی ¹
• محمود شارع پور ²

¹ دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

² استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

خیابان‌ها محل اتصال و ارتباط فضاها و فعالیت‌های شهری به یکدیگرند. یان گِل این بحث را مطرح می‌کند که فعالیت‌های موجود در فضای عمومی به‌طور خاص در درک این فضا مهم هستند. مطابق با نظر گِل، فعالیت مردم در فضاهای عمومی را می‌توان در سه گروه طبقه‌بندی کرد: نخست، فعالیت‌های ضروری: صرفاً تا حدودی تحت تأثیر کیفیت کالبدی محیط قرار می‌گیرند، زیرا انجام دادن آن‌ها برای ادامه زندگی ضروری است. دوم، فعالیت‌های اختیاری: تنها در شرایط بهینه روی می‌دهند، ازاین‌رو ابزار سنجش مستقیم کیفیت فضای عمومی به‌حساب می‌آیند. این فعالیت‌ها ضمناً درک کاربران از فضا را تحت تأثیر قرار می‌دهند. سوم،فعالیت‌های اجتماعی: تقریباً در تمام موارد از فعالیت‌های پیوندیافته با دودسته دیگر ناشی می‌شوند. پژوهش حاضر سعی دارد به بسط نظری مفاهیم کلیدی یان گل در بستر مطالعات شهر ایرانی کمک نماید. روش پژوهش، ترکیبی- اکتشافی متوالی است. در مرحله اول (بخش کیفی) از تحلیل مشاهده‌ای و برای تحلیل داده‌های آن از تحلیل تماتیک استفاده‌شده و مرحله دوم (بخش کمی) به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. در بخش کیفی 5 خیابان شهر تهران با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و با حداکثر تنوع انتخاب شدند و در بخش کمی با استفاده از نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم و تصادفی ساده تعداد (302 نفر) به‌عنوان جمعیت نمونه انتخاب شدند. جمعیت تحقیق کلیه شهروندان شهر تهران با ضابطه سنی 15 سال و بالاتر می‌باشند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS23 و PLS3 استفاده‌شده است. یافته‌ها بیانگر وقوع بیشتر فعالیت‌های ضروری نسبت به فعالیت‌های انتخابی است که کیفیت منظر خیابان‌های شهر تهران را در هاله‌ای از ابهام قرا می‌دهد و به‌نوعی دلالت بر این مسئله دارد که خیابان‌های شهر تهران شرایط مساعد برای وقوع فعالیت‌های اجتماعی را ندارند؛ این مهم همان شرایط نامساعدی است که یان گل بدان اشاره نموده است. همچنین از نتایج قابل‌توجه دیگر در این زمینه، بحث وقوع فعالیت‌های انتخابی در میان ساکنین شمال تهران و وقوع فعالیت‌های ضروری در میان ساکنین جنوب تهران است که دلالت مبرهن بر نوعی تمرکزگرایی در کیفیت منظر خیابان‌های مناطق شمالی کلان‌شهر تهران دارد.

کلیدواژه‌ها

• کیفیت منظر خیابان
• فعالیت‌های بیرونی
• یان گل
• پراکنش فعالیت های خیابانی شهر تهران

عنوان مقاله [English]

Application of Jan Gehl: Quality of the Street Scene and its Relationship with the Activities of Tehran Citizens

نویسندگان [English]

• maryam shaebani ¹
• mahmood sharepour ²

¹ Department of Sociology, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

² Department of Sociology, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Streets are a key part of our societies and human life. Growing theories have all emphasized how streets and sidewalks can be acquired for social purposes because street design is mainly treated as part of the general planning cycle component. This reflects the fact that people use the street in front of their homes, from their neighborhood, and around their work, and thus, the quality of the streets and other public spaces affects every day's life and directly contributes to their sense of welfare

Theoretical framework: Today, the human dimension of public spaces has been considered more than ever by urban planners and designers; because the activities in public spaces can affect the quality and quantity of attracting people to stop and interact in these spaces.

The streets are the site of the connection and linking of urban spaces and activities. Jan Gehl argues that the activities in the public sphere are particularly important in understanding this space. According to flower, the activity of people in public spaces can be classified into three categories: first, necessary activities: only partly influenced by the physical quality of the environment, as it is essential to do them to continue living. Second, optional activities occur only in optimal conditions, thus direct measurement of the quality of public space. These activities also affect users ' perceptions of space. Third, social activities: Almost all of the cases arise from cross - fertilization activities. The present study tries to help the theoretical development of key concepts of Jan Gehl in the context of Iranian city studies.

Methodology: By utilizing an exploratory sequential mixed methods, in the first stage (qualitative part), observational analysis and thematic analysis were performed to analyze its data, and in the second stage (quantitative part), survey method was performed. In the qualitative part, five streets in Tehran were selected using purposive sampling and with maximum variation and in the quantitative part, using sampling proportional to volume and simple random, number (302 people) were selected as the sample population. The research population of all citizens of Tehran with age criteria is 15 years and higher. To analyze the data, SPSS23 and PLS3 software was used.

Result and Discussion: Findings indicate the occurrence of more necessary activities than optional activities, which obscures the quality of the street scene of Tehran and in some way, indicates that the streets of Tehran do not have favorable conditions for social activities; this is the same unfavorable situation that Jan Gehl mentioned. Another notable result in this regard is the discussion of optional activities among residents of northern Tehran and the occurrence of necessary activities among residents of southern Tehran, which clearly indicates a kind of centralism in the quality of landscape of the streets in the northern part of Tehran; which should be given serious attention in urban development policies by the urban planning officials of Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Quality of Street Scene
• Outdoor Activities
• Jan Gehl
• Distribution of Street activities