نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امین لطیفی ¹
• حسن سجادزاده ²

¹ برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

² شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

پارک‌های شهری به عنوان بخشی از فضاهای عمومی در شهرها، نقش مهمی در رفع نیازهای انسانی ایفا می‌کنند. بسیاری از نظریه‌پردازان شهری پارک‌های شهری را به عنوان یکی از اجزای اصلی یک سیستم شهری می‌دانند، زیرا در کنار نقش کارکردی خود باعث افزایش اجتماع‌پذیری در فضاهای شهری می‌شوند. بنابراین به منظور پویایی بیشتر این فضاها و برای برآورده ساختن نیازهای مردم، باید به رفتارهای شکل دهنده‌ این فضاها توجه کرد و آنها را مورد بررسی قرار داد. از آنجایی که کارایی اغلب پارک‌های شهری در نتیجه‌ عدم انطباق نیازهای کاربران با کیفیات محیطی متناسب با قلمروهای رفتاری، در سطح پایینی می‌باشد، لزوم توجه به برنامه‌ اصولی و مبتنی بر رفتار استفاده‌کنندگان در اینگونه فضاها، ضروری می‌نماید. پارک مردم در شهر همدان به عنوان نمونه‌ مطالعاتی این پژوهش انتخاب شده است. هدف از این مطالعه، شناسایی و ارزیابی محرک‌ها و الگوهای رفتاری کاربران در قالب نیازها و کیفیت‌های محیطی در پارک‌های شهری است. پژوهش حاضر، یک تحقیق میدانی با رویکرد توصیفی _ تحلیلی است و به دنبال پاسخ به این سئوال اساسی است که، الگوها و قلمروهای رفتاری چه تأثیری در ارتقای کیفیت محیطی در پارک‌های شهری دارند؟ در این پژوهش برای تدوین چارچوب نظری، ابتدا با استفاده از روش اسنادی، ادبیات و مبانی نظری موضوع به تفصیل بیان شده و سپس با تحلیل رویکردهای موجود با تأکید بر الگوهای رفتاری، سعی در استدلال منطقی مباحث و در نتیجه تدوین چارچوب مفهومی برای پژوهش شده است. برای این منظور، علاوه بر تحلیل کیفی فضای شهری مورد مطالعه و بررسی چگونگی رفتارهای شکل گرفته شده در فضا به سبب وجود ویژگی‌های فضایی موجود در آن، به تحلیل کمّی شاخص‌ها با استفاده از طراحی پرسشنامه و نقشه‌های رفتاری بر اساس حجم نمونه و تبدیل یافته‌های کیفی به مؤلفه‌های کمّی از طریق نرم‌افزارSPSS  پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد از سویی نیازهای انسانی نتیجه‌ تأثیر رفتار بر فضا و محیط است و قابلیت محیط، زمینه‌ساز انجام رفتارهاست و از سویی دیگر، ارتقای کیفیت محیطی و تأثیر مؤلفه‌های آن بر قلمروها و الگوهای رفتاری در پارک‌های شهری صرفاً مفهومی کمّی و تکنیکی نبوده، بلکه با مفاهیم کیفی نیز در ارتباط است.

کلیدواژه‌ها

• کیفیت محیطی
• الگوهای رفتاری
• پارک‌های شهری
• پارک مردم همدان

موضوعات

• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

The evaluation of environmental quality factors on the Behavioral patterns in urban parks- Case study: Mardom park of Hamadan City

نویسندگان [English]

• a l ¹
• ا س ²

¹

²

چکیده [English]

Nowadays, a faster pace of changes and transformations in different phenomena such people's lifestyles has meant changes in their thinking and needs also. Since people’s lifestyles are more oriented toward isolation, it is more important to reflect at their lives collectively. People's need for places of social interaction and meeting psychological needs have become one of the requirements of urban life. Public spaces are the only spaces where all citizens of every class, age, race, and association have the right to use without any limitation. Environmental quality of urban public spaces is one of the focuses of recent urbanism research and attempting to create an urban public space that meets users desires behavior has always been considered as one of the main strategies of urban projects. Urban parks as a part of public spaces in cities have a fundamental role in resolving human needs. Most urban theorists believe that urban parks are one of the main components of an urban system because in addition to their functional role they increase socialization in urban spaces. Thus, in order to make these spaces more dynamic and to meet the needs of the people, the behaviors shaping the spaces should be noted and examined. Since most parks’ compliance with the needs of users and environmental qualities is, there is a need for a systematic program based on the behavior of users. Furthermore, issues such as neglect of social values​​, cultural - identity values, ​​and the neglect of physical and structural values have lead to the formation of public spaces that do not meet people’s needs in urban areas. In addition, neglecting to improve the environmental quality of urban public spaces such as urban parks, not taking into account the effective qualities of urban transportation and connections, and the exclusive emphasis on the subjective perception by urban planners and designers has resulted in the formation of urban areas which does not have the capacity to be responsive and flexible in the accordance with people’s expectations and behaviours.   For the purposes of this research, Mardom Park in the city of Hamadan was selected as a case study. This study aims to identify and assess the stimulants and patterns of user behavior in terms of their needs and the environmental quality of urban parks. This study was based on fieldwork with a cross-sectional approach and seeks to answer the following question: “what effects do behavioral patterns and domains have on improving the environmental quality of urban parks?” In this study, in order to provide a conceptual framework document-based research was carried out, theoretical issues explored in detail and then analyzed using existing approaches. For this purpose, in addition to the qualitative analysis of urban spaces and behaviors formed in space because of spatial characteristics, quantitative analysis of indicators using questionnaires was used. The quantitative indicators was analyzed by SPSS. The results show that the quality and amount of the influence of environmental quality factors on the quality of activities, which are primarily behaviors or behavioral patterns, are not the same. In addition, the analyses outcomes show direct influence of behavior on environmental quality and environmental quality on behavior. The results indicate on the one hand, human needs are the outcome of behaviorial influences on space and environment and the ability of underlying environment. On the other hand, enhancement of environmental quality and influence of environmental factors on areas and behaviorial patterns in urban parks are not only a quantitative and technical concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

• environmental quality
• urban parks
• Behavioral Patterns
• Hamedan Mardom Park