نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
2 جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
چکیده
شهر اردبیل همانند بسیاری از شهرهای بزرگ کشور با مسائل متعددی از جمله ناپایداری توسعه مواجه است و این مسئله در سطح برخی از محلات به بالاترین حد میرسد. با وجود اینکه محلات، هستههای اصلی زندگی شهری به شمار میروند، ولی در نظام رسمی برنامهریزی فضایی جایگاهی ندارند. این مسئله به تشدید ناپایداری توسعه در آنها، منتهی شده است. این پژوهش در سال 1393 و با هدف سنجش میزان پایداری محلات شهر اردبیل با استفاده از روش میدانی تهیه شده است. در سنجش میزان پایداری از 20 معیار و بیش از 50 زیرمعیار استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، پنج محله منتخب از شهر با جمعیتی در حدود 23 هزار و 700نفر است که با استفاده از روش کوکران، 378 نمونه برای انجام پرسشگری استخراج شدهاند. ضمن تجزیهوتحلیل دادهها، از آزمونهای آماری t تک نمونهای و واریانس یکطرفه یا آنوا (و آزمون تعقیبی شفه) و رتبهبندی کروسکال والیس استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که وضعیت محلات از نظر خوانایی و تعلقخاطر بهتر و از نظر معیارهای هویت، سرمایه اجتماعی و تراکم بدتر است. از بین پنج محله مورد بررسی، محلات کلخوران و مُلاباشی به ترتیب با مجموع میانگینهای 3.22 و 3.28 در وضعیت کاملاً ناپایدار و محلات گل مغان، مُلایوسف و نیار به ترتیب با مجموع میانگینهای 3.79، 3.84 و 4.01 در وضعیت ناپایدار قرار دارند. در نتیجه این پژوهش نشان میدهد که از نظر معیارهای پژوهش، محلههای منتخب در وضعیت ناپایداری قرار دارند و شدت ناپایداری در آنها متفاوت است. در پایان پیشنهادهایی برای توسعه و پایداری محلات ارائه شدهاند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Measuring the Sustainability Level of Ardebil Neighborhoods, with an Emphasis on Rural based Neighborhoods
نویسندگان [English]
- a m 1
- a p 2
1
2
چکیده [English]
Introduction
Today environmental, social, and economic problems and issues concentrated in cities have necessitated attempts for undertaking research on sustainable development. Considering the role of neighborhoods as the mosaics of development, neighborhoodism and neighborhood-based planning is a key approach that has receiveda great deal of attention in contemporary world literature. Neighborhoods, as the smallest space units in urban divisions, are the building organs of a city, in which the notion of citizenship grows. In this regard, Ardebil city has been facing many problems related to sustainability because of rapid urbanization, urban sprawl, mismanagement, unplanned skeletal structures, and weak economic structures and lack of attention to development projects in the field of urban planning. In this article, attempts have been made to measure the sustainability level of neighborhood development in the framework of skeletal, social, economic, environmental, and managerial (institutional, political) criteria using a field method. The studied neighborhoods include Niar, Kolkhuran, Golmaghan, Molabashi, and Mollayusef. The mentioned neighborhoods were originally villages that merged with the city.
Data and Methodology
The present research is practical in terms of its aim and is descriptive-analytical in terms of research methodology. To do this research, first exploratory studies were carried using library-documents method and the major part of this investigation was survey based using questionnaires and interviews. To measure the sustainability of neighborhoods, the five dimensions of skeletal, socio-cultural, economic, environmental, and institutional-political were used along with 20 criteria. The sample population consisted of the citizens of Niar, Golmaghan, Kolkhuran, Mopllabashi, and Mollayusef neighborhoods, among which 378 citizens, based on the Cochran formula, were chosen as thesample. The samplingmethod was random classified sampling where questionnaires were distributed and completedin proportion to each neighborhood population.To analyze the data obtained from the field operations of the two descriptive and inferential statistics, SPSS 22 Software with its one-sample t-test, one-way ANOVA/F (and the Scheffe test) as well as Kruskal-Wallis ranking were used. Furthermore, in order to specify the neighborhoods under study, Arc GIS Software was used. It should be noted that for measuring neighborhood sustainability, 20 criteria were used in five relevant dimensions with a 9-choice Likert scale, because the larger the number of scales, the closer the results to reality.
Findings and Discussion
The findings of the study reveal that among the 20 criteria investigated here,only the two criteria of neighborhood legibility and spatial devotion of the neighborhood were reasonably sustainable regarding averages larger than the theoretical averages of the research, while other criteria did not have a suitable condition. In comparing neighborhood sustainability using the significant difference test, it was observed that apart from the four criteria of access to services, social capital, participation, and good governance, the rest of criteria in this research significantly affected the sustainability of the studied neighborhoods. In other words, in the target neighborhoods there was a significant difference between the mentioned criteria.Overall, the neighborhood sustainability ranking in these five neighborhoods revealed that Niar was first while Kolkhuran was last.
Comparing the findings of this study to previous research theories reveals that neighborhood sustainability largely depends on management and planning at this level. In a similar vein, poor civil participation and lack of proper developmental plans influence the increases or decrease in the sustainability of neighborhoods. Yet, the role of urban and meta-urban economic and social factors should not be ignored.
Conclusion and Suggestion
This research illustrates that the studied neighborhoods are at an unsustainable and underdeveloped level. The largest inequality is related to socio-economic criteria and the lowest one to environmental and managerial criteria. The level of unsustainability is different in the neighborhoods. Some neighborhoods such as Kolkhuran are facing severe unsustainability, while others such as Niar are afflicted with less sustainability. The solution to the problem of underdevelopment requires comprehensive and integrative measures in all the sectors related to development within the framework of management and neighborhood developmental planning. Accordingly, citizen participation, planning at the neighborhood level and empowerment of neighborhood residents socially and economically is essential in that it is effective in the development of neighborhoods. In this regard, attention to space planning at the neighborhood level is essential.
کلیدواژهها [English]
- Measuring
- neighborhood
- Rural Cores
- Locality sustainability
- ArdabilCity
- آریانپور، عباس (1363)، «فرهنگ کامل انگلیسى _فارسى»، انتشارات امیرکبیر.
- توکلینیا، جمیله و استادی، منصور (1388)، «تحلیل پایداری محلههای کلانشهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاریها (نمونه موردی: محلههای اوین، درکه و ولنجک)»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی شماره 70 ، صص73-29.
- خاکپور، براتعلی و مافی، عزتالله و بارون پوری، علیرضا (1388)، «سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلهای (مورد: کوی سجادیه مشهد)»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره دوازدهم، صص 81-55.
- ساسانپور، فرزانه و موحد، علی و مصطفوی صاحب، سوران و یوسفی فشگی، محسن (1393)، «ارزیابی پایداری محلههای شهری در شهر سقز»، مجله پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره دوم، شماره 1، صص94-73.
- سیفالدینى، فرانک (1378)، «فرهنگ واژگان برنامهریزى شهرى و منطقهاى»، دانشگاه شیراز.
- شکویی، حسین (1369)، «جغرافیای اجتماعی شهرها (اکولوژی اجتماعی شهر) »، چاپ دوم، جهاد دانشگاهی تهران.
- شیعه، اسماعیل (1380)، «مقایسه محلههای تهران با معیارهای یک محله پایدار از نظریه شهرسازی»، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، دفتر مطالعات و پژوهشهای راهبردی، تهران.
- صرافی، مظفر (1379)، «مبانی برنامهریزی توسعه منطقهای»، چاپ دوم، سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور.
- علایی، سوسن (1388)، «تشکیل شوراهای محلهای راهی برای حل مشکلات شهری»، مجموعه مقالات همایش توسعه محلههای پایدار، جلد5، انتشارات طرح نو، تهران.
- عزیزی، محمدمهدی (1385)، «محله مسکونی پایدار مطالعه موردی نارمک»، هنرهای زیبا، شماره 27، صص 46-35.
- غروی الخوانساری، مریم (1385)، «نگاهی به انگاره محله و پیشنهاد یک راهکار»، نشریه صفه، شماره 43، تهران.
- کیانی، اکبر و غلامی فاردقی، حسن و وحدتی، معصومه (1391)، «سنجش و ارزیابی ظرفیت زیست اجتماعی محلات در شهرهای کوچک با مدل الکتر (مورد: شهر درق)»، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال سوم، شماره 11، صص 72-59.
- گیدنز، آنتونی (1378)، «راه سوم، بازسازی سوسیال دموکراسی، ترجمه منوچهر صبوری»، انتشارات تهران.
- معین، محمد (1362)، «فرهنگ فارسى»، جلد 5، انتشارات امیرکبیر.
- محمدی، مرتضی و مفیدی، مجید (1389)، «تأثیر ساختار کالبدی بر پایداری محله»، نخستین همایش توسعه شهری پایدار در ایران، تهران، صص 10-1.
- مهندسین مشاور پارس آریان راود (1392)، «طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی اردبیل»، شهرداری اردبیل.
- موسوی، سیداحمد (1385)، «برنامهریزی توسعه محلهای با تأکید بر سرمایه اجتماعی»، پایاننامه کارشناسیارشد شهرسازی، دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس.
- هودسنی، هانیه (1384)، «توسعه محلهای پایدار (مفاهیم نظری و خاستگاه تاریخی) »، سمینار کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر.
- Bonham-cart er, c. (2010). Sust ainable communit ies in t he uk, published in sust ainable communit ies, edit ed by woodrow w.clarkii. Usa: springer.
- Condon, p. (2010). Seven rules for sust ainable communit ies, washingt on: island press.
- Flanagan, w. C. (1993). Cont emporary urban society, universit y press, Cambridge, England.
- Flint , j. (2009). Neighborhoods and community, internat ional encyclopedia of human geography, pp: 354 - 359.
- Power, a. (2004). Sustainable communities and sustainable development . London: sustainable development commission.
- Townsend, c. L. (2005). Building great neighborhood, a citizens ’guide for neighborhood planning. Michigan: michigan st at e universit y.
- Timmer, v. & seymour, n . K. (2006). The livable city. Int ernat ional cent re for sustainable cit ies, canada.
- Raco, m. (2007). Building sust ainable communit ies, spat ial policy-place imaginat ions and labor mobilit y in post - war brit ain. Brist ol: policy press.