مدیریت شهری
لیلا صحرایی چشمه سرده؛ علیرضا شیخ الاسلامی؛ احمد پوراحمد؛ حسن پیریائی
چکیده
تابآوری اجتماعی بهعنوان یکی از ارکان توسعه پایدار شهری، نقش مهمی در مواجهه با بحرانها و نوسانات اجتماعی ایفا میکند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش حکمروایی هوشمند شهری در ارتقای تابآوری اجتماعی، بهصورت مطالعه موردی در شهر بروجرد انجام شده است. بروجرد با ویژگیهای خاص فرهنگی، اجتماعی و زیرساختی، بستری مناسب برای بررسی ظرفیتهای ...
بیشتر
تابآوری اجتماعی بهعنوان یکی از ارکان توسعه پایدار شهری، نقش مهمی در مواجهه با بحرانها و نوسانات اجتماعی ایفا میکند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش حکمروایی هوشمند شهری در ارتقای تابآوری اجتماعی، بهصورت مطالعه موردی در شهر بروجرد انجام شده است. بروجرد با ویژگیهای خاص فرهنگی، اجتماعی و زیرساختی، بستری مناسب برای بررسی ظرفیتهای حکمروایی هوشمند فراهم آورده است.این تحقیق از نوع کاربردی و با رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی) طراحی شده است. جامعه آماری شامل ۳۸۰ نفر از شهروندان بروجردی بود که با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. همچنین، ۲۰ مصاحبه نیمهساختاریافته با مدیران شهری و صاحبنظران حوزه حکمرانی انجام گرفت. دادههای کمی با بهرهگیری از مدلسازی معادلات ساختاری در نرمافزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند.نتایج نشان داد که حکمروایی هوشمند شهری تأثیر مثبت و معناداری بر تابآوری اجتماعی در بروجرد دارد (ضریب مسیر: ۰.۶۲). مؤلفههای مشارکت شهروندی (۰.۳۵)، شفافیت مدیریتی (۰.۲۸) و پاسخگویی نهادی (۰.۱۹) بیشترین نقش را در ارتقای ظرفیت اجتماعی ایفا کردهاند. فناوریهای نوین شهری مانند سامانههای ارتباطی دیجیتال و ابزارهای تصمیمگیری الکترونیک نیز با ضریب ۰.۴۵ بهعنوان عوامل تقویتکننده شناخته شدند.در بروجرد، با وجود برخی محدودیتهای زیرساختی، تمایل شهروندان به مشارکت الکترونیک رو به افزایش است. با این حال، چالشهایی نظیر ضعف پوشش اینترنت، مقاومت فرهنگی در برابر فناوریهای نو، و تمرکزگرایی در تصمیمگیری، مانع تحقق کامل حکمروایی هوشمند هستند. ترکیب راهبردهای حکمروایی مطلوب با فناوریهای نوین، ظرفیت تابآوری اجتماعی را تا ۳۵ درصد افزایش داده است.در پایان، توسعه بسترهای مشارکت الکترونیک، استقرار سامانههای هوشمند مدیریت بحران، و ارتقای پاسخگویی دیجیتال بهعنوان راهکارهای عملیاتی برای شهر بروجرد پیشنهاد شدهاند. این مطالعه الگویی تجربی برای هدایت سیاستگذاری شهری در مسیر تابآوری، مشارکتمحوری و پاسخگویی ارائه میدهد..
برنامه ریزی شهری
رقیه حیدری؛ اسماعیل علی اکبری؛ احمد پوراحمد
چکیده
شهر در طی حیات خود تحت تأثیر عوامل درونی_بیرونی، در بستر مکان و در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته و به رشد و توسعه خود در جهات مختلف شکل و ابعاد بخشیده است. بنابراین، توجه به الگوی رشد و گسترش شهر، پایش تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ، برای مدیریت رشد و پایداری اکوسیستم شهری امری حیاتی است. بر این اساس، پژوهش حاضر ...
بیشتر
شهر در طی حیات خود تحت تأثیر عوامل درونی_بیرونی، در بستر مکان و در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته و به رشد و توسعه خود در جهات مختلف شکل و ابعاد بخشیده است. بنابراین، توجه به الگوی رشد و گسترش شهر، پایش تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ، برای مدیریت رشد و پایداری اکوسیستم شهری امری حیاتی است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تحلیل پویش فضایی شهرهای منطقهای در گذار به کلانشهر(مورد مطالعه: شهر رشت) و با روش توصیفی_تحلیلی انجام شده است. دادههای حاصل از پژوهش با روش اسنادی و با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست جمع آوری شده است. برای پردازش دادهها از مدل دیویس، تصاویر ماهوارهای(ایجاد نقشههای کاربری و پوشش اراضی شهر رشت در چهار کلاس) و همچنین کاربست متریکهای فضایی در سطح کلاس، با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS استفاده شده است. یافتههای کیفی پژوهش نشان داد پویش فضایی شهر رشت، پویش فشرده و مبتنی بر گذار سریع بوده است. این پویش، تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون نیروها و توانهای طبیعی، مؤلفههای سیاسی، سیاستهای اقتصادی و طرحهای توسعهای، توسعه زیرساخت ها و نظام ارتباطات، ادغام پدیدههای فضایی پیرامونی در محدوده کالبدی شهر، گسترش اسکان غیررسمی و همچنین جریان های مهاجرتی، همواره دستخوش تحول و دگرگونی شده و بازتاب هایی را به دنبال داشته است. از جمله مشخصههای عینی و بازتاب های آن میتوان به تغییرات نظام کاربری و پوشش زمین، پراکنده رویی شهری، عدم تعادل در سازمان فضایی شبکه و سلسله مراتب شهری، خدماتی شدن و گسترش بنیادهای اقتصاد شهر اشاره نمود. یافتههای کمی پژوهش نیز مؤید افزایش سطوح کلاس کاربری شهری از چهار هزار و 915 هکتار به نُه هزار و 960 هکتار و در مقابل کاهش پوشش کشاورزی از 29 هزار و 504 به 28 هزار و 233 هکتار و آهنگ کاهشی مشابه در پوشش شالیزار و مناطق جنگلی طی سال های 1398-1372 است. همچنین نتایج متریکهای فضایی بیانگر افزایش 103 درصدی مناطق شهری و گسیختگی زمین های کشاورزی و شالیزارهاست که آهنگ پرشتاب پویش فضایی شهر به پراکندگی کالبدی را به دنبال دارد.
