معماری شهری
راحله عبدالهی؛ اسلام کرمی؛ احد نژادابراهیمی؛ لیلا رحیمی
چکیده
عدم تابآوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات بهعنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه حیات شهرها به دنبال داشته است. به نظر میرسد عمر کوتاه فضاها بهواسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگیهای محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد تا در برخورد با اختلالات، تابآوری لازم ...
بیشتر
عدم تابآوری برخی از فضاهای معاصر و رهاسازی در برابر تحولات بهعنوان معضل جدی در ساختار شهرهای معاصر مطرح است که تبعات فراوانی را در عرصه حیات شهرها به دنبال داشته است. به نظر میرسد عمر کوتاه فضاها بهواسطه همخوانی با زمینه و برخورداری از ویژگیهای محیطی قابل اصلاح و بهبود باشد تا در برخورد با اختلالات، تابآوری لازم را در پی داشته باشند. ازاین رو هدف تحقیق حاضر که به منظور ارتقای پایداری و هویت شهری انجام یافته، بررسی تأثیر مؤلفههای زمینهای و قابلیتهای فضایی بر تابآوری فضایی بازار تاریخی تبریز است. مطالعه حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی_تحلیلی مبتنی بر تحلیل پرسشنامهها بهروش همبستگی است. در این مطالعه متغیرهای زمینهای و قابلیتهای فضایی به عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای تابآوری بهعنوان متغیرهای وابسته مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 357 نفر از مراجعان بازار تاریخی تبریز بهعنوان نمونه آماری انتخاب و ضریب آلفای کرونباخ برای سئوالات پرسشنامه 899/0 محاسبه شد که بیانگر پایایی مناسب ابزار تحقیق است. برای تحلیل دادهها و سنجش وضعیت موجود از آزمون t مستقل و برای بررسی روابط همزمانی و میزان اثرگذاری میان متغیرها از آزمون همبستگی و رگرسیون استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان داد، رابطه معنیداری بین مؤلفههای زمینهای (کالبدی، تاریخی، فرهنگی و اقلیمی_محیطی) و قابلیتهای فضایی (انعطافپذیری، تطبیقپذیری، تغییرپذیری و واکنشپذیری) با تابآوری فضایی برقرار است و بیشترین اثرگذاری بهترتیب مربوط به قابلیتهای تطبیقپذیری و واکنشپذیری و سپس مؤلفههای اقلیمی و تاریخی زمینهای است؛ در حالی که قابلیت تطبیقپذیری و زمینه اقلیمی دارای کمترین امتیاز هستند. همچنین یافتهها حاکی از آن است که زمینه فرهنگی و اقلیمی از نظر میزان برخورداری از قابلیتهای فضایی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. در نتیجه بازار تاریخی تبریز از لحاظ تابآوری بیشتر تحت تأثیر قابلیتهای فضایی و سپس مؤلفههای زمینهای قرار دارد؛ یعنی علاوه بر تواناییهای فضایی باید به مؤلفههای زمینهای نیز توجه گردد. تأکید توأم به هر دو ویژگی در کاهش آسیبپذیری و افزایش تابآوری مؤثر واقع خواهد شد و رسیدن به تابآوری مستلزم همخوانی فضا با زمینه است که توانایی مقابله فضا با اختلالات، با ارتقای قابلیت فضایی از طریق پتانسیل ذاتی زمینه تحقق مییابد.
