برنامه ریزی شهری
محمدرضا حقی؛ احسان حیدرزاده
چکیده
امروزه تابآوری شهرها در برابر تهدیدات طبیعی و مصنوع یکی از مهمترین چالشهای نظام برنامهریزی و مدیریت شهری است. در این میان، بیماریهای همهگیر یکی از تهدیدات نوظهوری هستند که به سبب گستردگی و رفتار غیرقابل پیشبینی به شدت جوامع شهری را تحت تأثیر خود قرار دادهاند. از همینرو پژوهش حاضر مسئله تابآوری شهرها در برابر ...
بیشتر
امروزه تابآوری شهرها در برابر تهدیدات طبیعی و مصنوع یکی از مهمترین چالشهای نظام برنامهریزی و مدیریت شهری است. در این میان، بیماریهای همهگیر یکی از تهدیدات نوظهوری هستند که به سبب گستردگی و رفتار غیرقابل پیشبینی به شدت جوامع شهری را تحت تأثیر خود قرار دادهاند. از همینرو پژوهش حاضر مسئله تابآوری شهرها در برابر بیماریهای اپیدمیک و همهگیر را مورد بحث و بررسی قرار داده است. روش تحقیق حاضر توصیفی_تفسیری و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. بنابراین شهر کرمانشاه به عنوان قلمرو پژوهش انتخاب شده و تحلیل تابآوری آن در برابر همهگیری بیماری کووید 19 در دستور کار قرار گرفته است. از این رو متغیرهای مرتبط با موضوع، از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده که ماحصل آن دستیابی به 19 متغیر در شش بعد اقتصادی_اجتماعی، زیستمحیطی، بهداشتی_درمانی، مدیریت شهری، زیرساختهای شهری و ساختار شهری بوده است. در ادامه 19 متغیر تدوین شده به کمک روش تحلیل اثرات متقاطع در نرمافزار Micmac وارد شدهاند و مقایسات زوجی میان متغیرها به روش دلفی و با مشارکت 15 کارشناس انجام پذیرفته است. یافتهها نشان میدهد، متغیرهای «زیرساخت خدمات کاری، اداری، آموزشی، پزشکی و ... از راه دور»، «دسترسی به فضاهای سبز و باز و کاربریهای تفریحی_ورزشی»، «دسترسی به خدمات و کاربریهای مقیاس محلهای»، «ظرفیت تأسیسات و تجهیزات شهری همچون شبکه برق، اینترنت و ...» و «مدیریت واحد و یکپارچه در شرایط بحران» بیشترین تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم را بر دیگر متغیرهای تابآوری شهر کرمانشاه در مواجهه با همهگیری کووید 19 دارند. علاوه بر این، دو متغیر «قابلیت محلات در پیادهروی و دوچرخهسواری» و «تقویت مشارکت مردمی و سرمایه اجتماعی جوامع محلی» دارای ماهیتی دووجهی در مسئله تابآوری شهر کرمانشاه هستند؛ بدین معنا که ضمن تأثیرگذاری بالا بر سایر متغیرها، از دیگر متغیرها نیز تأثیر میپذیرند. تفسیر این یافتهها و انطباق آن با پژوهشهای مشابه نشان میدهد، تحقق تابآوری شهر کرمانشاه در مواجهه با بیماریهای همه گیر در گِرو حرکت به سمت «مدیریت واحد شهری»، «شهر دیجیتال»، «محله محوری» و «سرمایه اجتماعی» است.
