محیط زیست شهری
نجمه سادات مصطفوی؛ پروین پرتوی؛ زهرا اسدالهی
چکیده
مناطق شهری به عنوان سیستمهای انسانی _ محیطی، برای پایداری و رفاه به اکوسیستم (بومنظام)های طبیعی متکی هستند. از این رو گنجاندن خدمات بومنظام در برنامهریزی برای ارتقای توسعه پایدار شهری ضروری است. اراک شهری صنعتی با تعدد بحرانهای محیطزیستی همچنان براساس سیستم برنامهریزی جامع در قالب طرحهای جامع و تفصیلی مدیریت ...
بیشتر
مناطق شهری به عنوان سیستمهای انسانی _ محیطی، برای پایداری و رفاه به اکوسیستم (بومنظام)های طبیعی متکی هستند. از این رو گنجاندن خدمات بومنظام در برنامهریزی برای ارتقای توسعه پایدار شهری ضروری است. اراک شهری صنعتی با تعدد بحرانهای محیطزیستی همچنان براساس سیستم برنامهریزی جامع در قالب طرحهای جامع و تفصیلی مدیریت میشود که نیازمند رویکردی مبتنی بر بومشناسی در زمینه توسعه شهری است. با وجود علاقه فزاینده به مفهوم خدمات بومنظام در تحقیقات، شکافهای دانش قابلتوجهی در مورد ادغام آن در برنامهریزی وجود دارد. این مقاله به دنبال پر کردن این شکاف از طریق بررسی کاربرد فعلی و بالقوه خدمات بومنظام در برنامههای توسعه شهری است. برای پاسخگویی به این هدف، از روش تحلیل محتوا با رویکرد جهتدار (روش قیاسی متکی بر نظریه) استفاده و میزان پرداختن به 19 خدمت بومنظام، در سه مؤلفه طرح (پایگاه اطلاعات، چشم انداز/اهداف و اقدامات) در طرح توسعه و عمران شهر اراک بررسی شد. نتایج حاکی از پذیرش مفهوم خدمات بومنظام در بخشهایی از سند توسعه مورد مطالعه بود. با این حال، سند گفته شده فاقد دیدگاه کلنگر در مورد بومشناسی شهری و مزایای آن است. در سه مؤلفه مورد بررسی، 607 بار به صورت ضمنی (312بار- 4/51درصد) و صریح (295بار- 6/48درصد) به این خدمات اشاره شده که بیشترین توجه در مؤلفه پایگاهداده (358بار- 59درصد) صورت گرفته است. اختلاف امتیاز خدمات فرهنگی (400) با خدمات تأمینی (274)، تنظیمی (198) و حمایتی (30) در این تحلیل میتواند بیانگر این مطلب باشد که خدمات فرهنگی از شمول بیشتری در مقایسه با سایر خدمات در طرح جامع کلانشهر اراک برخوردار است. عدم پیوستگی در پرداختن به هر یک از خدمات و یا مفاهیم بیان شده در سه مؤلفه نشان میدهد که ارتباط معناداری بین مطالعات در بخش شناخت و تحلیل، هدفگذاری و ترسیم چشمانداز و در آخر ارائه طرحهای پیشنهادی و نگارش ضوابط و مقررات وجود ندارد.
