طراحی شهری
عصمت پای کن؛ محمدرضا پورجعفر؛ احسان رنجبر
چکیده
محیط می‌تواند سبب ایجاد هیجان‌های مثبت و منفی درشهروندان گردد. بخش مهمی از اهمیت هیجان به‌دلیل تأثیری است که بر رفتار افراد دارد. زیرا استخراج پاسخ‌های هیجانی یکی از بهترین راه‌های فهم حوزه‌های مختلف تجربه و ادراک، از تصمیم‌گیری تا تعاملات اجتماعی است. امروزه مشکلات سلامت‌روان و تأکید بر افزایش تعاملات‌اجتماعی موجب ...
بیشتر
محیط می‌تواند سبب ایجاد هیجان‌های مثبت و منفی درشهروندان گردد. بخش مهمی از اهمیت هیجان به‌دلیل تأثیری است که بر رفتار افراد دارد. زیرا استخراج پاسخ‌های هیجانی یکی از بهترین راه‌های فهم حوزه‌های مختلف تجربه و ادراک، از تصمیم‌گیری تا تعاملات اجتماعی است. امروزه مشکلات سلامت‌روان و تأکید بر افزایش تعاملات‌اجتماعی موجب توجه هرچه بیشتر به موضوع هیجان گردیده اما در بین مطالعات انجام‌شده تأثیر عوامل کالبدی_فضایی کمتر موردتوجه قرارگرفته‌است. از این روی، هدف پژوهش حاضر از یک‌سو بررسی تأثیر سنجه‌های کالبدی_فضایی خیابان شهری بر تحریک‌هیجانی عابرین پیاده، با قراردادن فرد در محیطی شبه‌حقیقی و ازسوی‌دیگر، ارزیابی دقت و امکان‌سنجی بهره‌گیری از یک ابزار جدید سنجش عصبی در مطالعات حوزه شهرسازی است. مقاله حاضر به‌روش تجربی_آزمایشی و با شبیه‌سازی ۱۸ آزمون از تیپ‌های مختلف خیابان شهری انجام‌شده‌است. دو روش گزارش‌های شخصی(SAM) و الکتروانسفالوگرافی(EEG) برای سنجش هیجان انتخاب‌گردید. پس از تأیید داده‌های مستخرج از ۵۰ آزمون‌شونده توسط آزمون سلامت و استروپ، تحلیل داده‌ها به‌روش کمی_ آماری انجام‌شد. نتایج نشان می‌دهد شکل و فرم، اندازه و محصوریت، وجود عنصرفضایی وکالبدی کانون توجه و تأکید، نفوذپذیری در ساختار فضایی، شکستگی در مسیر و تغییر چشم‌انداز، ریتم‌های دوبعدی‌و سه‌بعدی جداره و شکل و فرم کنج تقاطع، بر سطح خوشایندی، برانگیختگی و کنترل هیجانی اثرگذار است. اما عقب‌رفتگی و پیش‌آمدگی کالبدی تأثیری در برانگیختگی و نفوذپذیری بصری تاثیری در خوشایندی ندارد. همچنین داده‌های (EEG) مستخرج از دستگاه هدست (MindWave MW001) مورداستفاده به‌خوبی می‌تواند هیجانات افراد را استخراج نموده، درنتیجه به‌عنوان یک ابزار بالقوه برای ارزیابی مداخلات طراحی محیطی در حوزه معماری و شهرسازی مناسب است. همچنین نتایج پژوهش حاضر با ارائه تأثیرات روانشناسانه طراحی‌شهری یک خیابان کمک می‌نماید که قبل از هرگونه اقدام در طراحی خیابان شهری، با علم برنحوه تأثیرگذاری آن اقدامات برهیجان عابرین پیاده، بتوان با گزینش و طراحی مناسب عناصر و ویژگی‌های کالبدی فضا، سبب تحریک هیجان‌های مثبت و کاهش سطح هیجان‌های منفی و درنهایت ارتقای سلامت روان شهروندان گردید.
