محیط زیست شهری
الهام قاسمی؛ زهرا ناظمی؛ صفورا مختارزاده؛ مهدی سلیمانی
چکیده
جزیره گرمایی شهری (UHI ) یکی از مهمترین مشکلات شهرها در قرن جدید است که در نتیجه شهرنشینی و صنعتی شدن ایجاد شده‌است. شکل‌گیری جزایر گرمایی تحت تاثیر عوامل مختلف محیط طبیعی و مصنوع شهر می‌باشد که باعث افزایش درجه دما یک منطقه شهری در مقایسه با محیط اطراف می‌شود. مهمترین این عوامل شامل پوشش سبز، پوشش آبی، فشردگی ساخت ، نوع کاربری زمین ...
بیشتر
جزیره گرمایی شهری (UHI ) یکی از مهمترین مشکلات شهرها در قرن جدید است که در نتیجه شهرنشینی و صنعتی شدن ایجاد شده‌است. شکل‌گیری جزایر گرمایی تحت تاثیر عوامل مختلف محیط طبیعی و مصنوع شهر می‌باشد که باعث افزایش درجه دما یک منطقه شهری در مقایسه با محیط اطراف می‌شود. مهمترین این عوامل شامل پوشش سبز، پوشش آبی، فشردگی ساخت ، نوع کاربری زمین و... است. از این رو این مطالعه با هدف یافتن رابطه بین شدت جزایر گرمایی و عوامل کلان‌مقیاس محیط طبیعی و مصنوع در کلانشهر اصفهان انجام شده‌است. سوالات تحقیق در پنج سناریو برای شهر اصفهان مطرح شده‌اند. این سناریوها بر مبنای دمای سطح زمین در «چهار فصل سال» و یک سناریو جهت بررسی «تفاوت دمای سطح زمین در هنگام جاری بودن رودخانه زاینده‌رود» در بازه زمانی 2011 تا 2020 بوده و همبستگی آن‌ها با متغیرهای «فشردگی ساخت»، «پوشش سبز»، «پوشش آبی» و «آلودگی هوا» ارزیابی شده‌است. روش تحقیق در بررسی ادبیات موضوع، روش مروری ساده بوده و در راستای ارزیابی متغیرها و بررسی رابطه میان جزایر گرمایی با متغیرهای مستقل پژوهش از روش ضریب همبستگی پیرسون ، در محیط نرم‌افزار SPSS استفاده شده، و نوع و میزان ارتباط هر عامل با شکل‌گیری جزایر گرمایی شهر اصفهان شناسایی گردیده‌است. نقشه‌های جزایر گرمایی، بر مبنای نقشه‌های دمای سطح زمین (LST ) بر اساس تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، نقشه ساختار سبز بر اساس پراکندگی پوشش گیاهی (NDVI ) و نقشه پوشش آبی بر اساس شاخص نرمال‌شده پراکندگی آبی (NDWI )، بر مبنای تصاویر ماهواره‌ای Landsat 8 با پردازش در محیط نرم‌افزار ENVI 5.3 تهیه شده‌است. نتایج نشان می‌دهد در هنگام شب در محدوده شهر اصفهان در تمامی سناریوها، جزایر گرمایی و در هنگام روز، جزایر سرمایی پدید می‌آید. اصلی‌ترین عامل تشدیدکننده جزایر گرمایی در شهر اصفهان، فشردگی ساخت (نسبت توده به فضا) است؛ آلودگی هوا نیز ارتباط اندکی با افزایش دمای سطح در هنگام روز و تابش خورشید دارد. آنچه مشهود است، پوشش گیاهی در شهر اصفهان با توجه به شرایط اقلیمی نقش موثرتری به نسبت عوامل دیگر در تعدیل جزایر گرمایی شهر دارد.
