نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آذین حاجی احمدی همدانی ¹
• حمید ماجدی ²
• لعلا جهانشاهلو ²

¹ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد رباط کریم

² دانشکده عمران، معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

رابطه فرد_محیط در سطوح فردی مرتبط با احساس، ادراک، ارزش­ها و تجربیات ذهنی و...  و در سطوح اجتماعی مانند گروه­های مختلف اجتماع و یا گروه­هایی که به لحاظ سن وجنس مشابهند، شکل گرفته است؛  بنابراین ویژگی­های هر گروه و قشر باید در هر سطح مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی جنسیت مانند عواملی همچون محل سکونت، سن، شرایط اجتماعی_اقتصادی، قومیت، سطح درآمد بر ادراک و شناخت محیط تأثیر می­گذارد. بنابراین پرداختن به مفاهیم ذهنی فرد و شکل­گیری تصویر ذهنی از محیط و تأثیر آن در رفتار و همچنین قضاوت نسبت به انتخاب مکان مطلوب، برای زنان ضرورت می­یابد. این مقاله با بررسی عوامل تأثیرگذار در شکل­گیری تصویر ذهنی زنان، به منظور امکان به وجود آمدن محیطی مطلوب از دید این گروه اجتماعی، ترجیحات فضایی آنان را ارزیابی نموده است. آنچه اهمیت دارد، شناسایی و ارزیابی معیارهای اصلی انتخاب زنان در تعیین مکان مطلوب با توجه به معانی بر گرفته از تصاویر ذهنی ارزیابانه است. هدف این پژوهش، بازیابی معیارهای مؤثر بر مطلوبیت مکان از دید زنان و ارزیابی تصویر ذهنی شکل گرفته آنها از فضاهای عمومی شهر تهران است. رویکرد تفسیر گرایانه پدیدارشناسی برای توصیف معانی ضمنی و احساسات و عواطف بازنمایی شده از تصویر ذهنی زنان در تجربه فضاهای شهری مطلوب شهر تهران انجام گرفته و ماهیتی توسعه­ای دارد. به این منظور 15 مصاحبه عمیق به صورت نمونه­گیری هدف­مند صورت گرفت. مصاحبه­ها ضبط شده و داده­های به دست آمده از آن به صورت جداول مکتوب شده و با آنالیز تکرار پذیری تجزیه و تحلیل گردید. نتایج گویای آن است که انتخاب مکانی که از دریچه تصویر ذهنی زنان مطلوب ارزیابی شده است، به معانی مشترکی مرتبط با مفاهیم آزادی، عدالت، امنیت، منزلت مکان، دارای وجهه اجتماعی_فرهنگی، هویت تاریخی، زیبایی، شیک و پر از جزئیات، آرام و دنج، دارای حریم در عین وسعت، سرسبزی، روحیه شاد و سلامت تمایل دارد.

کلیدواژه‌ها

• ادراک محیط
• تصویر ذهنی
• زنان
• ترجیحات محیطی
• انتخاب مکان مطلوب
• فضای شهری

موضوعات

• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

Effective criteria on the formation of women’s image from favorable urban space (Case study: Tehran City)

نویسندگان [English]

• Azin Hajiahmadi Hamedani ¹
• h m ²
• l j ²

¹ Department of Urban Development, Robat Karim Branch, Islamic Azad University, Robat Karim, Iran.

چکیده [English]

Evaluation of every environment’s image is not just the result of impressions made by its external attributes on the mind of the observer. It is, however, created by the imagination of the observer. A city is lodged by a wide variety of people whose evaluation of the images they form in their mind is critical. The desirability of urban environments for various social strata, especially for women, depends on the relationship between human beings and the environment as well as their priorities and preferences. The distinctive characteristics of women in terms of feelings, sensation and evaluation of the environment should not be preferred over one anonther. To achieve a realistic and true viewpoint, it is impossible to ignore the interests and preferences of the citizens in relation to their living place. Since the relationship between an individual and their surrounding environment is formed in various levels such as the individual (e.g. feeling, perception, values, mental experiences, etc.) and social level (e.g. various social groups or the ones which are similar in terms of age and sex), it is better to examine the characteristics of various groups and social strata on the same level. The interpretations and mental images and meanings formed by women are unique depending on their values, priorities and experiences. There are some factors affecting the recognition of pleasantness attributes in urban space in women’s view, inducing what attracts women’s attention in the environments, how they are memorized, their mental image and their evaluation of the percieved space and the environmental preferences in selecting a desirable location. This article examines the factors affecting women mental image in order to allow the creation of a favorable environment from the perspective of this social group. It evaluates the preferences of their space. What is important is to identify and assess the main criteria for women in determining the optimum location with respect to the meaning derived from evaluated images. The aim of this research was to improve desirability of the environment from the perspective of women as well as their right to choose and evaluate the image of public spaces of Tehran.
The research method is based on the techniques developed by Jack L. Nasar. In Nasar’s study, a phenomenological hermeneutic approach is used to describe the connotations and emotions image representation of women in the experience of urban spaces desirable / undesirable and nature of development of the city of Tehran. For this purpose, 15 in-depth interviews were conducted through purposive sampling. Interviews were recorded and the obtained data was written in the form of tables. Repeatability analysis was performed on the data. The results indicate that the optimal site selected through women’s mental image of highly desirable locations is associated with the concepts of freedom, justice, place dignity, socio-cultural prestige, historical identity, beauty, being stylish and full of details, quiet and cozy, vast but with privacy, green, happy mood and health.

کلیدواژه‌ها [English]

• Environmental perception
• image
• women
• environmental preferences
• place selection
• Urban Space