نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نازیلا رشیدپور ¹
• محسن حبیبی ²
• منوچهر طبیبیان ²

¹ دانش آموخته دکتری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

² استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

کلانشهر به مثابه فضای اجتماعی و تولید فرهنگی مدرنیته و اقتصاد سرمایه‌داری برای انتقال معانی مرجح فضایی آکنده از محتوا و معنای رمزگذاری شده است که برای رمزگشایی فارغ از روش‌های متداول پوزیتویستی نیازمند تجربه پدیدارشناسانه و خوانش نشانه‌شناسانه مناظر ذهنی آگاهانه و ناآگاهانه‌ای است که توسط قدرت، گفتمان حاکم و ایدئولوژی مسلط شکل گرفته است. فهم تصویر ذهنی عموم از شهری که درآن ساکن هستند می‌تواند در نمایش واقعیات مغفول مانده‌ی اجتماعی موثر افتد. پوشش‌های رسانه‌ای، تولیدات فرهنگی، تصورات کلیشه‌ای و قالبی و ... به عنوان مهمترین مولفه‌های برسازنده منظر ذهنی عموم از شهری که در آن زندگی می‌کنند و در مقام بستری بدیع برای بازخوانی رابطه کالبد و روح و روان شهر مدرن می‌تواند در تشخیص ابعاد غیرمادی، نمادین و روان‌شناختی شکل‌گیری شهرها نقش مهمی ایفا کند. خوانش شهر از خلال مناظر ذهنی دستیابی به تصویر بازنمایی شده از شهر است که چون عینکی بر چشم شناسنده شهر می‌تواند در نحوه تجربه شهر حتی قبل از تجربه بصری نیز اثرگذار باشد.

در این پژوهش با فرض شهر به مثابه متن با هدف تبیین زبان پنهان کلانشهر مدرن تهران بر اساس امر بازنمایی شده، از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی استفاده شد و برای مطالعه انضمامی شهر از طریق روایت‌های رسمی، نحوه بازنمایی شهر در آثار سینمایی منتخب سال 1395 مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به یافته‌ها می‌توان ادعا نمود امکان تجربه کلانشهر تهران از طریق فیلم‌های سینمایی مقدور نبوده و فیلم‌های ساخته شده در تهران در شناساندن فضای کالبدی شهر در معنای بالزاکی و حتی زولایی نیز موفق عمل نکرده‌اند و تهران مدرن فارغ از نگاهی تمامیت‌نگر که جنبه‌های سلبی و ایجابی مدرنیته را همزمان دربرگیرد، به عنوان مکان روابط رو به اضمحلال و آکنده از دوگانه‌های کلیشه‌ای ضمن نمایش جنبه‌های اغواگر مدرنیته به محملی برای بروز تیره‌و‌تارترین سویه‌های مدرنیته و حیات ذهنی گونه کلانشهری چون بی‌هویتی، فقدان عاطفی، خیانت، ازخودبیگانگی و دروغ تبدیل شده است.

کلیدواژه‌ها

• زبان پنهان
• کلانشهرمدرن
• مدرنیته
• آثار سینمایی

موضوعات

• منظر شهری

عنوان مقاله [English]

Explaining the hidden language of the modern metropolis of Tehran by analyzing the selected Iranian movies in 2016

نویسندگان [English]

• nazila rashidpour ¹
• Mohsen Habibi ²
• Manouchehr tabibian ²

¹ Urbanism Department, Faculty of Architecture and Urbanism, Qazvin Branch

² Faculty of Urbanism, Fine Arts Campus, University of Tehran

چکیده [English]

the metropolis plays an important role in contemporary society. It features prominently in the public imagination as the very site of modernity and capitalist economy that has been encoded to convey the preferred meanings, Then the metropolis, can be understood as an amalgam of objects of cultural production. To understand the metropolis is – to some extent – to understand our present age. The metropolis as a patchwork quilt of traces of human existence could not presents itself beyond the limitations of any strictly positivistic outlook and it needs semiological and phenomenological models like reading and experiencing. The metropolis, then, might be read as a text, its forms deciphered and its meanings understood.it means the metropolis itself does not exist, and can only be understood through its various manifestations.

Mindscape and Spatial images as the result of a combination of different factors such as literature, art, media, myth, narrative, etc. plays an important role at experiencing and understanding the city. as German cultural theorist Siegfried Kracauer said Wherever the hieroglyphics of any spatial image are deciphered, there the basis of social reality presents itself. What we see on the surface, so any Marxist-inspired cultural theorist would argue, is the product of deeper underlying forces, and in order to understand these forces we need to interpret the surface level. The unconscious nature of surface-level expressions reveals the hidden logic behind these phenomena.

In this research for explaining the hieroglyphs of the modern metropolis of Tehran in representing the mysterious language of the city, quantitative and qualitative content analysis method was used. According to findings, we can claim It was not possible to experience the metropolis of Tehran through movies. Films made in Tehran have not been successful in introducing the physical space of the city in the sense that Balzac and even Zola intended. Modernity has manifested itself in a negative sense and The city has become a haven for the darkest aspects of modernity. At last it is important to know that the city must be read by those who seek to create, shape, and transform it. Their reading of the city crucially conditions their writing of the city text, its buildings, its streets, its street furniture, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

• the hidden language
• Modern metropolis
• Modernity
• Cinematic works