نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه شالچی ¹
• مریم الله دوستی ²

¹ هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

² دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

فرهنگ یکی از مهم‌ترین مولفه‌های حیات شهرها محسوب می‌شود و سیاست‌گذاری فرهنگی شهری می-تواند در نقش محرک و تسهیل‌گر سیاست‌های توسعه شهری ظاهر شود. شهر تبریز به عنوان یکی از مهم-ترین کلانشهرهای ایران در طول تاریخ همواره از ابعاد مختلف مورد توجه قرار داشته و یکی از تاثیرگذارترین شهرها بر تحولات فرهنگی ایران محسوب می‌شود. در این پژوهش سعی بر آن بوده است که سیاست‌های فرهنگی شهر تبریز در چهار محور اصلی نامگذاری معابر عمومی، ساخت المان‌ها و تندیس‌ها، مواجهه با گذشته شهر و سیاست‌های قومیتی، از چشم‌انداز ساکنین آن مورد مطالعه قرار بگیرد. همچنین به این موضوع پرداخته شود که ساکنین شهر تبریز سیاست‌های فرهنگی شهرشان را چگونه روایت می-کنند و چه درکی از آن دارند؟ این پژوهش از نوع کیفی و با روش تحلیل مضمون(تحلیل تماتیک) انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، زنان و مردان تحصیلکرده بالای 25 سال هستند، که بیش از 10 سال در شهر تبریز زندگی کرده و آگاهی کافی در رابطه با درک سیاست‌‌های فرهنگی را داشته باشند. نمونه شامل ۱۵ نفر (۸ نفر مرد و ۷ نفر زن) بوده که به صورت هدفمند انتخاب شده و نحوه گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. در بخش نظری این پژوهش، از نظریات لوفور و تولید فضا، بنیامین و خاطره، دوسرتو و مقاومت، میزتال و حافظه بهره برده‌ایم. یافته‌های این پژوهش در قالب هفت تم اصلی " رنج نسیان، ردپای خاطره، فروپاشی مکرر، سیاست حافظه، دیگرِی شهر، کانالیزه کردن فضا و کنشگری مقاومتی" بیان شده‌اند. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که در سال‌های اخیر با اعمال سیاست‌های از بالا به پایین و گاه نامناسب، شهر تبریز از الگوی توسعه شهری تاریخی و پیشین خود فاصله گرفته، مسیری متفاوت در پیش گرفته است. که همین امر ساکنین را با مقاومت نسبت به این سیاست‌ها و با نوعی تعصب نسبت به شهرشان روبه‌رو کرده است.

کلیدواژه‌ها

• . سیاست فرهنگی
• شهر تبریز
• نوسازی
• نسیان
• خاطره
• تنوعات قومی و زبانی

موضوعات

• جامعه شناسی شهری

عنوان مقاله [English]

مطالعه روایت های شهروندان از سیاستهای فرهنگی شهر تبریز

نویسندگان [English]

• somayeh shalchi ¹
• Maryam Allah dousti ²

¹ هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبا

² .

چکیده [English]

فرهنگ یکی از مهم‌ترین مولفه‌های حیات شهرها محسوب می‌شود و سیاست‌گذاری فرهنگی شهری می-تواند در نقش محرک و تسهیل‌گر سیاست‌های توسعه شهری ظاهر شود. شهر تبریز به عنوان یکی از مهم-ترین کلانشهرهای ایران در طول تاریخ همواره از ابعاد مختلف مورد توجه قرار داشته و یکی از تاثیرگذارترین شهرها بر تحولات فرهنگی ایران محسوب می‌شود. در این پژوهش سعی بر آن بوده است که سیاست‌های فرهنگی شهر تبریز در چهار محور اصلی نامگذاری معابر عمومی، ساخت المان‌ها و تندیس‌ها، مواجهه با گذشته شهر و سیاست‌های قومیتی، از چشم‌انداز ساکنین آن مورد مطالعه قرار بگیرد. همچنین به این موضوع پرداخته شود که ساکنین شهر تبریز سیاست‌های فرهنگی شهرشان را چگونه روایت می-کنند و چه درکی از آن دارند؟ این پژوهش از نوع کیفی و با روش تحلیل مضمون(تحلیل تماتیک) انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، زنان و مردان تحصیلکرده بالای 25 سال هستند، که بیش از 10 سال در شهر تبریز زندگی کرده و آگاهی کافی در رابطه با درک سیاست‌‌های فرهنگی را داشته باشند. نمونه شامل ۱۵ نفر (۸ نفر مرد و ۷ نفر زن) بوده که به صورت هدفمند انتخاب شده و نحوه گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. در بخش نظری این پژوهش، از نظریات لوفور و تولید فضا، بنیامین و خاطره، دوسرتو و مقاومت، میزتال و حافظه بهره برده‌ایم. یافته‌های این پژوهش در قالب هفت تم اصلی " رنج نسیان، ردپای خاطره، فروپاشی مکرر، سیاست حافظه، دیگرِی شهر، کانالیزه کردن فضا و کنشگری مقاومتی" بیان شده‌اند. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که در سال‌های اخیر با اعمال سیاست‌های از بالا به پایین و گاه نامناسب، شهر تبریز از الگوی توسعه شهری تاریخی و پیشین خود فاصله گرفته، مسیری متفاوت در پیش گرفته است. که همین امر ساکنین را با مقاومت نسبت به این سیاست‌ها و با نوعی تعصب نسبت به شهرشان روبه‌رو کرده است.

کلیدواژه‌ها [English]

• سیاست فرهنگی
• شهر تبریز
• نوسازی
• نسیان
• خاطره
• تنوعات قومی و زبانی