نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا اویسی ¹
• اکبر پورفرج ²
• محمد امیر اویسی ¹

¹ دانشجوی دکتری، گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

ظهور گردشگری دوستدار کودک از مظاهر پاسخ به نیازهای کودکان به فراغت و هماهنگ با تغییرات سبک زندگی بوده است. با توسعة شهر، افزایش جمعیت و تغییرات روزافزون در حوزه فراغت ‌و مصرف، مجتمع‌های تجاری تفریحی وارد چرخة گردشگری و فراغت شهروندی شده‌اند. طراحی نامناسب و بی‌توجهی به نیاز کودکان در این فضاهای شهری سبب بروز خستگی، ناهنجاری‌های رفتاری در کودکان و خلق تجربه‌ای نامطلوب می شود که می‌تواند بر تجربة همراهان، سایر بازدیدکنندگان و گردشگران تأثیری منفی بگذارد. در پژوهش حاضر برآنیم تا به تحلیل تحقق‌پذیری مؤلفه‌های کلیدی توسعه دوستدار کودک در مجتمع‌های تجاری تفریحی به عنوان یک بخش و زیرسیستمی از گردشگری بپردازیم. مورد مطالعة ما، مجتمع تجاری، تفریحی و گردشگری خلیج فارس یزد است. پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته در دوفاز متوالی انجام پذیرفته است. فاز نخست پژوهش، کیفی با رویکرد مبتنی بر نظریه‌پردازی زمینه بنیان است که برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها، از تکنیک تجزیه و تحلیل تم کلارک و براون استفاده شده است. داده‌ها از طریق مصاحبة عمیق و نیمه ساختاریافته از ۳۱ تن از خبرگان حوزه گردشگری کودک، معماری و طراحی فضاهای دوستدار کودک و روان شناسی کودک که به روش هدفمند و به صورت ارجاع زنجیره‌ای انتخاب شده بودند، گردآوری شد. فاز دوم پژوهش کمی است که به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تجزیه و تحلیل شکست و اثرات آن استفاده گردیده است. نتایج پژوهش طی فراگرد تحلیل تم که شامل پنج مرتبه مرور مستمر رفت و برگشتی بین مجموعه داده‌ها و خلاصه‌های استخراجی کدگذاری شده بود، منجر به شناسایی ۳۹ مقوله درقالب  هفت مقوله اصلی «تسهیلات و امکانات فیزیکی، مدیریت و برنامه‌ریزی، ایمنی و احساس امنیت، نیازهای آموزشی و خودشکوفایی، نیازهای اجتماعی و فرهنگی، نیازهای بصری و ظاهری و تفریحات، سرگرمی‌ها و رویدادهای اجتماعی» گردید. همان طور که نتایج تکنیک FMEA نشان می­دهد، مقوله تدوین آیین‌نامه‌ای مدون برای برنامه‌ریزی و مدیریت مکانی در حوزه کودک با ۵۸/۳۷۰ ضریب RPN اولویت ۱، مقوله‌های توجه به مقیاس‌های کودکان در طراحی فضا، طراحی فضای تعاملات کودکانه به منظور ادغام اجتماعی و برانگیختن حس تعلق فضایی در کودک ، ساخت محیطی ایمن از نظر جسمانی، اولویت های بعدی را دریافت کردند. این مقوله‌ها مربوط به مقوله‌های اصلی مدیریت و برنامه‌ریزی، نیازهای بصری و ظاهری و امنیت بودند. این مقوله‌ها همگی بر بهبود قابلیت­های­ مجتمع­ تجاری _ تفریحی اشاره دارند. ازآنجایی که نیازهای کودکان پویایی زیادی از خود نشان نمی دهند، لازم است با برنامه‌ریزی و سرمایه­گذاری مناسب در بخش خصوصی و دولتی توسعه گردشگری کودک مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• گردشگری شهری
• کودک
• دوستدار کودک
• شهر یزد
• مجتمع‌های تجاری تفریحی

موضوعات

• گردشگری شهری

عنوان مقاله [English]

Analysing the feasibility of child-friendly tourism development indicators in a commercial complex in Yazd

نویسندگان [English]

• leila Oveisi ¹
• akbar Pourfaraj ²
• mohammadamir oveisi ¹

¹ Department of Management and accounting - University of Allame Tabataba'I (ATU), Tehran, Iran.

² Department of Management and accounting - University of Allame Tabataba'I (ATU) , Tehran, Iran.

چکیده [English]

Key Highlights
- Examination of child-friendly tourism in commercial and recreational complexes.
- Identification of 39 key indicators for child-centered design and planning.
- Application of a mixed-method approach (Thematic Analysis and FMEA) for prioritization.
- Recommendations for private and public sector collaboration to enhance child tourism.
- Emphasis on comprehensive design to improve the family and child experience in urban environments.
 

Introduction

Children, as the bridge between past and future generations, are highly vulnerable and possess unique needs, attitudes, and expectations. The rise of child-friendly tourism is a response to the modern need for structured leisure opportunities, influenced by lifestyle changes such as the shift from extended to nuclear families, increased migration and urbanization, apartment living, and reduced play spaces for children.
Urban expansion, population growth, and evolving patterns of leisure and consumption have made commercial and recreational complexes integral to tourism and urban entertainment. However, inadequate design and failure to address children’s needs in these spaces not only hinder tourism development and community welfare but can also lead to economic, cultural, and social setbacks. Poorly designed spaces contribute to behavioral issues, dissatisfaction among visitors, and diminished overall experiences.
Given the competitive nature of the tourism industry, businesses are increasingly focusing on child-centered products and services. This study aims to analyze the feasibility of child-friendly tourism indicators in the Persian Gulf Commercial and Recreational Complex in Yazd, one of the largest urban centers, by identifying key factors influencing child-centered space development.
 

Theoretical Framework

Urban tourism, particularly in commercial-recreational environments, serves as a catalyst for economic, cultural, and social development. From a child tourism perspective, these spaces should not only be safe but also stimulating and participatory.
Previous research highlights the significant impact of child-centered environments on learning, personal growth, and social interactions. Theories from child psychology and urban design emphasize the importance of appropriately scaled spaces and environments that cater to children’s physical, psychological, and social needs. This study employs frameworks related to social justice, participatory design, and sustainable tourism to analyze the development of child-friendly spaces.
 

Research Methodology

This study employs a mixed-method approach consisting of two main phases:

Qualitative Phase:

Methodology: Thematic Analysis using Clarke and Braun’s six-stage framework.
Data Collection: In-depth interviews with 31 experts in child tourism, architecture, and psychology.
Outcome: Identification of 39 indicators categorized into seven key themes:
Infrastructure
Management
Safety
Education
Socio-Cultural Aspects
Visual Design
Recreation

Quantitative Phase:

Methodology: Failure Modes and Effects Analysis (FMEA) for prioritizing indicators based on risk assessment.
RPN Calculation:
Data Collection: Expert evaluations of the 39 indicators using a 5-point Likert scale.
Outcome: Prioritization of key indicators to develop practical policies and strategies.
 

Results and Discussion

Findings indicate that commercial-recreational complexes hold significant potential to become child-friendly spaces, provided that comprehensive planning addresses children’s specific needs. The main indicators identified include:
Physical Infrastructure: Easy accessibility, child-friendly restrooms, safe play areas, facilities for children with special needs, and surveillance systems.
Management and Planning: Development of guidelines for child-centered spaces, child-friendly marketing, and incentive policies for families.
Safety and Security: Installation of safety barriers, regular sanitation, and electronic monitoring systems.
Education and Personal Growth: Implementation of creative educational activities, social skill development programs, and interactive play opportunities.
Socio-Cultural Needs: Promoting social interactions through group activities, parental involvement in recreational programs, and fostering local cultural values.
Visual Design: Use of bright colors, child-appropriate scales, and appealing lighting.
Recreation and Events: Organizing competitions, festivals, and artistic activities to strengthen children’s sense of belonging.
Prioritization of Indicators Using FMEA:
Development of comprehensive child-centered management guidelines (RPN: 370.58)
Design of appropriately scaled child spaces (RPN: 368.69)
Creation of interactive spaces to enhance place attachment (RPN: 346.99)
The results suggest that intelligent and holistic design can significantly improve the family and child experience while increasing the economic and social appeal of these complexes.
 

Conclusion

This study underscores the necessity of developing child-friendly tourism in urban environments and commercial-recreational complexes. These spaces play a critical role in fulfilling the needs of families and children, fostering social interactions, learning, and leisure activities.
Key Recommendations:
Comprehensive Child-Centered Design: Spaces should be designed with children’s physical, psychological, and social needs in mind, ensuring accessibility, safety, and engagement.
Strategic Management and Planning: The development of child-focused management policies and long-term planning is crucial. Public-private sector collaboration can enhance resource allocation.
Investment in Safe and Sustainable Infrastructure: Ensuring the presence of safety measures, sanitation, and inclusive play areas can improve family participation and satisfaction.
Enhancing Social and Cultural Engagement: Organizing events such as competitions, festivals, and educational programs can enrich children’s social experiences and encourage parental involvement.
Economic and Social Benefits for Local Communities: Well-designed commercial-recreational complexes can attract tourists, stimulate local economies, and create employment opportunities.
Long-Term Sustainability: As children’s needs evolve alongside technological advancements, continuous investment in research and innovation is vital to maintaining the appeal and functionality of child-friendly spaces.
The case study of the Persian Gulf Commercial and Recreational Complex in Yazd demonstrates that with careful planning, these spaces can be transformed into child-friendly destinations. While steps have been taken to integrate child-friendly features, further improvements in management, design, and investment are necessary.
This research advocates for urban planners and policymakers to prioritize child-centered design and management as a strategy for enhancing urban quality of life and promoting sustainable tourism. Effective collaboration between government entities, private sectors, and child tourism experts can create inclusive and sustainable environments that increase family satisfaction and boost global competitiveness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Child Tourism
• Urban Infrastructure
• Child-Friendly Design
• Commercial-Recreational Complex
• Yazd