نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرشاد نوریان ¹
• ساجده نظری مجد ²

¹ دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران

² دانش آموخته دانشگاه تهران

چکیده

فضاهای شهری بستر شکل‌گیری و بازتولید خاطرات جمعی‌اند که در تعامل میان مؤلفه‌های کالبدی، فعالیت‌های اجتماعی و روایت‌های دیجیتال شکل می‌گیرند. با وجود انبوه مطالعات در حوزه خاطره جمعی و داده‌های رسانه‌های اجتماعی، هنوز چارچوبی یکپارچه که فرایند زمانی بازنمایی این خاطرات را در بستر اینستاگرام توضیح دهد، به‌روشنی صورت‌بندی نشده است. در طول مسیر این مقاله، نتایج یک پژوهش درباره استفاده از برنامه‌های کاربردی بر روی گوشی‌های همراه شهروندان برای تحلیل کیفی و پیشنهاد ترکیب آن با فرایندهای طراحی شهری ارائه شده است. بر این اساس، پرسش راهنمای این مقاله چنین است: «چارچوب مفهومی برای بازنمایی خاطرات جمعی در فضاهای شهری بر پایه روایت‌های اینستاگرامی چیست؟» در این مقاله، مرور نظام‌مند متون بر پایه روش PRISMA انجام شد و سپس ترکیب مفهومی یافته‌ها با استفاده از چارچوب «نظریه‌ها، زمینه‌ها، ویژگی‌ها و روش‌ها» (TCCM) صورت گرفت تا مؤلفه‌های کلیدی و روند زمانی تعامل کاربران با روایت‌های اینستاگرامی شناسایی شود. نتایج نشان می‌دهد که اگرچه مطالعات پیشین به ابعاد کالبدی (نمادها و نشانه‌های مکانی)، فعالیت‌های جمعی و روایت‌های بصری پرداخته‌اند، بهره‌گیری از رویکردهای تلفیقی کمّی–کیفی برای سنجش ابعاد زمان‌مند خاطره جمعی محدود بوده است. در پاسخ به شکاف یادشده، در این مقاله، مدلی تحت عنوان «چرخه خاطره شهری» ارائه شده که سه مؤلفه اصلی «فیزیکی»، «فعالیت» و «معنا» را در سه مرحله زمانی تحت عناوین «پیش‌فرض» (شکل‌گیری انتظارات)، «تجربه» (تعامل حضوری و ثبت روایت) و «بازتاب» (بازخوانی و بازتولید خاطرات) سازمان می‌دهد و بدین‌سان سازوکاری منسجم برای تبیین گذار «داده تا روایت و از روایت تا خاطره» فراهم می‌آورد. این چارچوب از یک‌سو پیوند نظری میان ادبیات خاطره جمعی و مطالعات داده‌محور شهری را تقویت می‌کند و از سوی دیگر می‌تواند برای برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای عمومی و مدیریت میراث شهری کاربست داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• خاطرات جمعی
• فضاهای شهری
• رسانه‌های اجتماعی
• اینستاگرام

موضوعات

• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

Understanding the Process of Representing Collective Memories through Instagram Narratives

نویسندگان [English]

• Farshad Nourian ¹
• Sajedeh Nazarimajd ²

¹ University of Tehran

² University of Tehran

چکیده [English]

Rapid urban development has led to significant transformations in physical environments, activities, and place experiences. As a result, the meaning and collective memory have also undergone transformations. Today, people increasingly use social media across various domains; and one of the uses of these social networks that has become more prevalent among users in recent years is the recording and sharing of past and present memories and experiences in different ways. The way individuals perceive a place and create collective memory has been profoundly influenced by the direct and indirect interactions between places and people through social media tools. However, there is limited research on the impact of popular social media tools such as Instagram on the urban context, particularly on collective memory regarding urban spaces. Even though there is significant discussion about the impact of new technologies on place, the evolving impact of information and communication technologies on the perception of place is evident today. However, the integration of these technologies into urban planning and design practices remains a topic of debate. Currently, there is a lack of knowledge about the impacts of social media on collective memories of places, which in some cases has led to the creation of less memorable and less meaningful places. This research, by adopting a qualitative content analysis method, aims to develop a theoretical framework by juxtaposing the concepts of Instagram social media and collective memories in urban spaces. This article is divided into two parts: analysis and synthesis. At first, a preliminary chart was formed to examine the one-to-one relationships between the main concepts of collective memory and social media. The final framework illustrates the significant impact of using Instagram narratives through a dual model of individual and place (physical environment, activity, and meaning) over the time process of interaction with a place on the process of memory representation. Ultimately, the results of this study suggest that research in this area can be refined within the framework of concepts such as collective memory and Instagram social media. The present research indicates that new opportunities for interaction with places are emerging due to the increasing use of digital social media, especially Instagram, necessitating research on the impact of these social media tools in the urban context. The proposed theoretical model is a step forward in understanding the role of Instagram narratives in representing collective memories. Urban design professionals can use this model in the context of urban spaces to enhance and preserve the collective memories of individuals. This framework can be utilized for approaches to reviving memories in urban spaces with historical identity, which, in addition to physical dimensions, focus on moving forward and integrating the psychological process of collective memory representation. Additionally, this model can clarify how individuals perceive their environment in the new internet era, which is highly valuable for urban actions. Since the ultimate goal of urban design is to create meaningful places, this model provides a valuable basis for integrating the increasing use of social media with urban actions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Collective Memories
• Urban Spaces
• Social Media
• Instagram