حمل و نقل شهری
مهدی اله دادی؛ علی شماعی؛ فرزانه ساسان پور
چکیده
امروزه به کارگیری و توسعه سیستم‌های حمل ونقل عمومی راهکاری مناسب برای کاهش ترافیک شهری محسوب می‌گردد. اما انتخاب سیستم باید متناسب با ویژگیهای شهر و البته قابل رقابت با وسایل نقلیه شخصی باشد تا بتواند مطلوبیت کافی را برای استفادهکنندگان به ارمغان آورد. در این مطالعه مشکلات موجود در سیستم حملونقل اتوبوس شهری از دیدگاه ...
بیشتر
امروزه به کارگیری و توسعه سیستم‌های حمل ونقل عمومی راهکاری مناسب برای کاهش ترافیک شهری محسوب می‌گردد. اما انتخاب سیستم باید متناسب با ویژگیهای شهر و البته قابل رقابت با وسایل نقلیه شخصی باشد تا بتواند مطلوبیت کافی را برای استفادهکنندگان به ارمغان آورد. در این مطالعه مشکلات موجود در سیستم حملونقل اتوبوس شهری از دیدگاه استفادهکنندگان بررسی و مشخص شد که مهمترین مشکل خطوط اتوبوسرانی کلانشهر اصفهان به ترتیب، عدم‌اطمینان و رعایت زمانبندی حرکت ناوگان، زمان سفر زیاد به دلیل سرعت پایین ناوگان، مدت زمان فعالیت و سرویس‌دهی، شلوغی ناوگان و سرفاصله زمانی بالاست که راهکار اصلی رفع آن، تخصیص مسیر ویژه به ناوگان اتوبوس شهری یا به عبارتی تبدیل خطوط معمولی اتوبوس شهری به اتوبوس تندرو است. در این پژوهش که از نوع کاربردی است از ترکیب روش‌های توصیفی_تحلیلی استفاده شده است. اهداف اصلی این پژوهش: تعیین جایگاه سامانه اتوبوس تندرو کلانشهر اصفهان طبق استاندارد BRT 2016 ارائه شده به وسیله مؤسسه ITDP و تعیین امتیاز خطوط، تعیین سطح رضایتمندی استفادهکنندگان با انجام نظرسنجی و همچنین شناخت نقاط ضعف و قوت سیستم از این دو دیدگاه است. نتایج نشان میدهد که امتیاز متوسط خطوط اتوبوس تندرو شهر اصفهان زیر استاندارد برنزی قرار دارد و بیشترین امتیاز کسب شده در معیار مربوط به ایستگاه‌ها و کمترین امتیاز در معیار مربوط به استفاده از تجهیزات ارتباطی بوده است. ولی از نگاه استفادهکنندگان، خطوط اتوبوس تندرو توانسته 74درصد از امتیاز گروه شاخصهای مختلف را به دست آورد و به ترتیب 21 و 13درصد از استفادهکنندگان خودروی شخصی و مسافران تاکسی را جذب خود کند. مهمترین دلایل مسافران برای استفاده از خطوط اتوبوس تندرو به ترتیب سرعت خوب، نظم زمانی اتوبوس‌ها و راحتی و آسایش عنوان شده است.
اقتصاد شهری
سانا مصطفی زاده؛ فاتح حبیبی؛ احمد محمدی
چکیده
برای بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری بخش قابل ملاحظهای از رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است. فعالیت گردشگری میتواند تأثیر منفی یا مثبت بر کیفیت زندگی ساکنان داشته باشد. در سطح خرد، مطالعات ارزشگذاری باعث دستیابی به اطلاعات مربوط به ساختار و کارکرد اکوسیستمها و نقش متنوع و پیچیده آنها ...
بیشتر
برای بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری بخش قابل ملاحظهای از رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است. فعالیت گردشگری میتواند تأثیر منفی یا مثبت بر کیفیت زندگی ساکنان داشته باشد. در سطح خرد، مطالعات ارزشگذاری باعث دستیابی به اطلاعات مربوط به ساختار و کارکرد اکوسیستمها و نقش متنوع و پیچیده آنها در حمایت از رفاه انسانی شده و در بعد کلان، ارزشگذاری اقتصادی اکوسیستم، برنامهریزان و مدیران اجرایی را در برنامهریزی، حفاظت و بهرهبرداری پایدار منابع طبیعی یاری میدهد. دریاچه زریبار مهمترین و کم‌نظیرترین جاذبه آبی در سه کیلومتری غرب شهرستان مریوان در استان کردستان قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی میزان تمایل به پرداخت گردشگران ورودی به دریاچه زریبار مریوان است. روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده و برای جمعآوری اطلاعات موردنیاز این تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه عدد 86/0 به دست آمد که نشان از پایای خوب پرسشنامه دارد. نتایج حاصل از برآورد مدل به روش لاجیت نشان میدهد که متغیرهای سن، هزینه سفر، سطح تحصیلات، بعد خانوار، درآمد و میزان رضایت بازدیدکنندگان بر تمایل به پرداخت تأثیر معنیدار داشته و متغیر سابقه پرداخت، تأثیری بر تمایل به پرداخت افراد نداشته است. یکی دیگر از نتایج این مطالعه نشان میدهد که ارزش تفریحی دریاچه زریوار که با مقدار متوسط انتظاری (WTP) نشان داده میشود، برای هر بازدید کننده برابر با 5712 ریال است.
حمل و نقل شهری
مسعود کدخدایی؛ روزبه شاد
چکیده
در اجرای سیاست قیمتگذاری تراکم ترافیک در کلانشهرها، نحوه تغییرات نرخ عوارض نسبت به زمان اهمیت زیادی دارد و در میزان کارایی طرح قیمتگذاری تراکم ترافیک و بازدارندگی آن در میزان استفاده از خودروهای شخصی مؤثر است. بنابراین انتخاب مناسبترین شیوه برای زمانبندی طرحهای قیمتگذاری تراکم ترافیک نیازمند تحلیل و بررسی دقیق ...
بیشتر
در اجرای سیاست قیمتگذاری تراکم ترافیک در کلانشهرها، نحوه تغییرات نرخ عوارض نسبت به زمان اهمیت زیادی دارد و در میزان کارایی طرح قیمتگذاری تراکم ترافیک و بازدارندگی آن در میزان استفاده از خودروهای شخصی مؤثر است. بنابراین انتخاب مناسبترین شیوه برای زمانبندی طرحهای قیمتگذاری تراکم ترافیک نیازمند تحلیل و بررسی دقیق شیوههای مختلف زمانبندی و ارزیابی آنها با توجه به ویژگیهای ترافیکی و اجتماعی شهر مورد نظر است. در کلانشهرهای توریستی به دلیل حضور گردشگران، حجم سفرهای با اهداف تفریحی و خرید در این کلانشهرها بیشتر از سایر شهرهاست. از طرفی بخش زیادی از رانندگان نیز با مسیر آشنایی نداشته و موجب متفاوت شدن الگوی سفرهای درونشهری در این کلانشهرها با سایر شهرها میشوند. به همین دلیل، انتخاب شیوه مناسب زمانبندی طرحهای قیمتگذاری تراکم ترافیک در کلانشهرهای توریستی اهمیت بیشتری مییابد. در این تحقیق، سه شیوه زمانبندی عوارض ثابت، عوارض زمانبندی شده و عوارض هوشمند برای زمانبندی طرحهای قیمتگذاری تراکم ترافیک در کلانشهرهای توریستی انتخاب شده و با استفاده از روش تحلیل شبکهای (ANP) و براساس مقایسات زوجی و نظرات کارشناسان رتبهبندی شدند. براساس نتایج، شیوه عوارض زمانبندی شده برای طرحهای قیمتگذاری تراکم ترافیک با وزن نرمال 49/0 در رتبه نخست و شیوههای عوارض ثابت و عوارض هوشمند به ترتیب با وزنهای نرمال 26/0 و 25/0 در رتبههای دوم و سوم قرار گرفتند. مؤثرترین شاخصهای این ارزیابی به ترتیب شاخصهای کاهش زمان سفر، افزایش استفاده از حملونقل عمومی، کاهش تردد خودروهای تکسرنشین، افزایش سرعت عملکردی و کاهش تصادفات با عابرپیاده، موتور و دوچرخه سواران شناخته شدند. استفاده از نتایج این تحقیق در سیاستگذاریهای مدیریت شهری موجب بهینهسازی سیاست قیمتگذاری تراکم ترافیک در کلانشهرهای توریستی مانند شهر مشهد شده و اثرگذاری این سیاست در کاهش تراکم ترافیک و مشکلات ناشی از آن را افزایش میدهد.
پدافند غیرعامل
احمد دانائی نیا؛ مرتضی مجیدی
چکیده
تراکم جمعیتی و ازدحام کاربریهای اداری و خدماتی در بافت تاریخی و فرسوده شهر تهران، دسترسی به سیستم حملونقل آسان و ایمن همچون مترو را به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل نموده است. در میان شاخصهای مختلف طراحی مترو، عنصر ورودی که وظیفه برقراری ارتباط فضای داخلی و بیرونی ایستگاه را بر عهده دارد، شاخص مهمی است که از مکانیابی تا طراحی ...
بیشتر
تراکم جمعیتی و ازدحام کاربریهای اداری و خدماتی در بافت تاریخی و فرسوده شهر تهران، دسترسی به سیستم حملونقل آسان و ایمن همچون مترو را به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل نموده است. در میان شاخصهای مختلف طراحی مترو، عنصر ورودی که وظیفه برقراری ارتباط فضای داخلی و بیرونی ایستگاه را بر عهده دارد، شاخص مهمی است که از مکانیابی تا طراحی آن، از ظرافت و درعین حال پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و نیازمند پیش‌بینی‌های دقیقی است. ایستگاه‌های مترو به عنوان یکی از مراکز جمعی شهری با اهمیت که در پهنه بافت تاریخی تهران گسترده شده، این امکان را فراهم می‌کنند که بتوان در مواقع بروز حوادث از آنها برای اسکان موقت و امدادرسانی اضطراری استفاده نمود. به کارگیری الزامات پدافند غیرعامل در طراحی اجزای ایستگاه مترو یکی از مهمترین راه‌های تأمین امنیت مترو در شرایط بحران است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی ورودی ایستگاه‌های مترو در هسته تاریخی شهر تهران مبتنی بر استانداردها و تعیین شاخصهای طراحی ورودی ایستگاه مترو مبتنی بر ملاحظات پدافند غیرعامل است. پژوهش حاضر به صورت کیفی و از نوع کاربردی است. ابتدا با بررسی آیین‌نامه‌ها، شاخصهای طراحی ورودی ایستگاه مترو با توجه به ملاحظات پدافند غیرعامل استخراج گردیده است. شاخصهای استخراج شده با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی AHP در منطقه دوازده تهران مورد ارزیابی قرار گرفته و درجه اهمیت (وزن) هریک از معیارها و گزینه‌ها با توجه به آیین‌نامه‌های یاد شده با استفاده از نرمافزار Expert Choice و اولویتبندی شاخص‌ها مبتنی بر روش تحلیل حساسیت محاسبه شده است. نتایج نشان میدهد که دو معیار «فاصله ساختمان ورودی» تا شریان‌های اصلی و «نحوه دسترسی به ورودی‌ها» با وزن نسبی 205/0 و 027/0 به ترتیب، بیشترین و کمترین تأثیر را در طراحی ورودی ایستگاه مترو دارا هستند و بر این اساس، ورودی ایستگاه مترو دروازه دولت با دارا بودن پنج شاخص از نه شاخص استاندارد، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده و به‌عنوان برترین ورودی ایستگاه تعیین گردیده است.
طراحی شهری
مهرداد کریمی مشاور؛ حسن سجادزاده؛ حسین تروشه
چکیده
طی دهه‌های اخیر، بلندمرتبه‌سازی به‌عنوان یک شیوه ساختمان‌سازی، بسیار موردتوجه قرار گرفت و جایگزین رشد افقی شهرها شد. اما به نظر می‌رسد که در طرح توسعه عمودی شهرها، به روان شهروندان در فضاهای شهری توجه کافی نشده است. ارتفاع، جزء ذاتی ساختمان‌های بلند و مهمترین ویژگی فرم این ابنیه است که تأثیر چشمگیری در ارتباط با شهروندان و برآیند ...
بیشتر
طی دهه‌های اخیر، بلندمرتبه‌سازی به‌عنوان یک شیوه ساختمان‌سازی، بسیار موردتوجه قرار گرفت و جایگزین رشد افقی شهرها شد. اما به نظر می‌رسد که در طرح توسعه عمودی شهرها، به روان شهروندان در فضاهای شهری توجه کافی نشده است. ارتفاع، جزء ذاتی ساختمان‌های بلند و مهمترین ویژگی فرم این ابنیه است که تأثیر چشمگیری در ارتباط با شهروندان و برآیند ادراکات و احساسات آنان دارد؛ بنابراین ضروری است که جوانب تأثیر ارتفاع به صورتی موشکافانه بررسی شود. یکی از مهمترین جوانب، اثرات آنها بر سلامت روان شهروندان است. استرس و تنش‌های روانی دائماً سلامت روان انسان را تهدید می‌کنند و یکی از دلایل آنها، محیط نابسامان شهرها و سکونتگاه‌های ماست. این امر بر اهمیت بررسی محیط شهری برای کاهش تنش‌های موجود می‌افزاید. هدف این نوشتار، علاوه بر دستیابی به چگونگی اثرگذاری ارتفاع ساختمان‌های بلند بر سلامت روان شهروندان، روش‌های بهتری برای طراحی این ابنیه با رویکرد تأثیر بر سلامت روان است. در پژوهش حاضر از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای (Grounded Theory) استفاده شده است. پس از مصاحبه عمیق با شهروندان در محیط واقعی، متن پیاده شده مصاحبات، خلاصه و در سه مرحله باز، محوری و انتخابی، کدگذاری شد و نهایتاً به وسیله نرمافزار تحلیل داده‌های MAXQDA مدل زمینه‌ای آن استخراج گردید. یافته‌ها نشان داد که ارتفاعِ ساختمان‌های بلند به‌واسطه بروز مقولاتی چون محصوریت نامناسب، تبعات کالبدی_بصری، خرداقلیم، محدودیت‌های چشم‌انداز، معضلات اجتماعی، اشراف، ناهمگنی در بافت شهری و آثار سوء زیست‌محیطی، فشار روانی ایجاد می‌کند و درگیری درازمدت شهروندان با واکنش‌های هیجانی ناشی از فشارهای روانی، باعث آسیب دیدن سلامت روان آنان میشود.
معماری شهری
علی اکبر حیدری؛ مریم کیایی
چکیده
رفتار فضایی انسانها در محیطهای گوناگون از یک سو متأثر از ویژگیهای عینی محیط و از سوی دیگر تحت تأثیر شرایط ذهنیِ آنها قرار دارد. بنابراین نحوه ادراک آنها از یک فضا، تا حد زیادی به ویژگیهای عینی محیط و شرایط ذهنی آنها در شناخت عناصر محیط بستگی دارد. از آنجا که چگونگی انطباق ویژگیهای عینی محیط با شیوههای ...
بیشتر
رفتار فضایی انسانها در محیطهای گوناگون از یک سو متأثر از ویژگیهای عینی محیط و از سوی دیگر تحت تأثیر شرایط ذهنیِ آنها قرار دارد. بنابراین نحوه ادراک آنها از یک فضا، تا حد زیادی به ویژگیهای عینی محیط و شرایط ذهنی آنها در شناخت عناصر محیط بستگی دارد. از آنجا که چگونگی انطباق ویژگیهای عینی محیط با شیوههای ادراک ذهن افراد، یکی از مهمترین چالشهای مطرح در حوزه طراحی محیط است، پژوهش حاضر این موضوع را در بستر یک فضای عمومی شهری نسبتاً پیچیده با عنوان بازار بررسی نموده و با ارزیابی کیفیت ادراکی محیط با استفاده از تئوری روانشناسی گشتالت و نیز تحلیل نظام پیکرهبندی فضایی بازار با استفاده از روش چیدمان فضا، به تحلیل جنبه شناختی و ادراکی در ارتباط با فضای بازار پرداخته است. پس از معرفی شاخصهای مورد نظر در هر دو تئوری، فرایند تحلیل آغاز گردید. در بخش تحلیل چیدمانی، نقشه بازار در محیط نرمافزار فراخوانی شد و با استفاده از خروجیِ شاخصهایی چون مخروط دید، عمق و یکپارچگی فضایی و قابلیت دسترسی و کیفیت فضایی بازار تحلیل شد. از بُعد شناختی نیز به منظور استخراج شاخصهای گشتالتی، از روش ترسیم نقشههای شناختی استفاده شد. بنابراین از جامعه آماری مدنظر تحقیق خواسته شد از یک ورودی مشخص وارد بازار شده و پس از طی مسیر 30 دقیقهای در بازار، تصاویر ذهنی خود از ساختار فضایی بازار را در قالب یک کروکی ترسیم نمایند. پس از گردآوری اطلاعات از هر دو روش، یافتههای به دست آمده مورد تحلیل و تطبیق قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که فاکتورهای متعدد عینی و ذهنی در کنار هم و گاه با اولویتبندیهایی نسبت به یکدیگر، در تشخیص راهیابی صحیح فضا مؤثر هستند. همچنین نتایج حاصل از تحلیلهای چیدمانی یک محیط در بعضی موارد همسو با نتایج تحلیل شناختی آن محیط و در بعضی موارد نیز در تناقض با آن قرار دارد که این موضوع تا حد زیادی متأثر از ویژگیهای فضایی محیط مورد نظر و عناصر به کار رفته در آن است.
برنامه ریزی شهری
ارسطو یاری حصار؛ محمد حسن یزدانی؛ اصغر پاشازاده
چکیده
امروزه یکی از مهمترین تهدیدات جامعه بشری مربوط به جرایم انسانی به ویژه سرقت اموال است. عوامل گوناگونی زمینهساز بروز سرقت هستند که عامل زمان و مکان از مهمترین عوامل بوده و ضرورت دارد در این خصوص تحقیقات علمی صورت بگیرد. در همین راستا، تحقیق حاضر به دنبال بررسی زمان و مکان بروز سرقتهای شهر اردبیل است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی ...
بیشتر
امروزه یکی از مهمترین تهدیدات جامعه بشری مربوط به جرایم انسانی به ویژه سرقت اموال است. عوامل گوناگونی زمینهساز بروز سرقت هستند که عامل زمان و مکان از مهمترین عوامل بوده و ضرورت دارد در این خصوص تحقیقات علمی صورت بگیرد. در همین راستا، تحقیق حاضر به دنبال بررسی زمان و مکان بروز سرقتهای شهر اردبیل است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر شیوه گردآوری دادهها پژوهشی توصیفی_تحلیلی محسوب میشود و جامعه آماری آن شامل کلیه سارقان که در نیمه نخست سال 1396 در زندان اردبیل دوران محکومیت خود را میگذرانند، است که به روش تمام شماری از همه 233 نفر پرسشنامه تکمیل شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق از آزمونهای آماری خیدو، کرامز در قالب نرمافزار SPSS برای آزمون فرضیات تحقیق و از نرمافزارArcGIS برای نمایش گرافیکی توزیع محل سکونت و محل وقوع سرقت استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که سرقتها اکثراً از طرف افراد متعاد، سابقهدار و دارای مشکل مالی، در فصل تابستان (به ویژه شهریورماه)، در طول شب و آخر هفته و در بافتهای تازهساخت و مرفهنشین رخ داده و با توجه به مشابهت بالا بین محل سکونت و محل وقوع سرقت (مشابهت 5/44 درصدی در بافت تازه ساخت، 3/33 درصدی در بافت ارگانیک، 8/43 درصدی در بافت حاشیهای، 8/44 درصدی در بافت میانی و 25 درصدی در بافت روستاهای ادغامی) میتوان گفت که بین محل سکونت و محل وقوع سرقت رابطه معنیداری در سطح آماری 95 درصد وجود دارد. نهایتاً اینگونه نتیجهگیری میشود که سرقتهای شهر اردبیل در زمان و مکان خاصی رخ میدهند و در این خصوص پیشنهادهایی برای پیشگیری و کاهش سرقت ارائه شده است.
برنامه ریزی شهری
اسماعیل ضرغامی؛ عبدالحمید قنبران؛ پوریا سعادتی وقار
چکیده
مسکن مهر در راستای پاسخ به نیاز سرپناه اقشار متوسط و ضعیف جامعه برنامهریزی و ساخته شد اما تا چه اندازه این پروژه موفق بوده و رضایتمندی ساکنان را به همراه دارد؟ در شهر همدان با توجه به گوناگونی فراوانی که در طراحی این مجموعهها دیده میشود (بعضی محصور و بعضی متصل به بافت شهری)، مسکن مهر کمتر محور مطالعه بوده است. به همین منظور ...
بیشتر
مسکن مهر در راستای پاسخ به نیاز سرپناه اقشار متوسط و ضعیف جامعه برنامهریزی و ساخته شد اما تا چه اندازه این پروژه موفق بوده و رضایتمندی ساکنان را به همراه دارد؟ در شهر همدان با توجه به گوناگونی فراوانی که در طراحی این مجموعهها دیده میشود (بعضی محصور و بعضی متصل به بافت شهری)، مسکن مهر کمتر محور مطالعه بوده است. به همین منظور پژوهش حاضر با تمرکز بر مؤلفههای کالبدی و فضایی حاکم بر مجموعههای مسکونی مهر شهر همدان، سه مجموعه مسکونی محصور و غیرمحصور را مورد آزمون قرار داد. اکثر تجربیات جهانی بیان میدارند که در مجموعههای مسکونی محصور نسبت به مجتمعهای غیرمحصور، وضعیت سکونتی مطلوبتری که انتظار میرود، دیده نمیشود؛ همین موضوع در پژوهش حاضر ملاک عمل قرار گرفت. روش تحقیق مقاله حاضر، در مرحله ادبیات و مبانی نظری تحقیق، روش توصیفی و تحلیلی است. به منظور تحلیل دادهها نیز از آنالیز واریانس(به روش بونفرونی)، تی تست مستقل، تحلیل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بین میانگین رضایتمندی سه محله اختلاف معنیداری وجود دارد. اولویتبندی مؤلفههای کالبدی و فضایی مؤثر بر رضایتمندی سکونتی در هر مجموعه مسکونی نیز گویای آن است که در مجموعههای محصور، سلامت محیطی و در مجموعههای غیرمحصور سلامت محیطی، امکانات، تسهیلات جانبی و انعطاف پذیری اثر گذاری بالاتری دارند. به طور کلی و بنا بر فرضیه اصلی پژوهش، میزان رضایت کل افراد ساکن در مجموعههای مسکونی محصور بالاتر است.
محیط زیست شهری
سپیده موحد؛ منوچهر طبیبیان
چکیده
شهرها به عنوان پیچیدهترین ساخته دست بشر با ریسکهای گستردهای (هم به دلیل وجود دامنه وسیعی از مخاطرات و تغییرات و هم به علت آسیبپذیریهای چندگانهشان) روبهرو هستند. بنابراین پرداختن به رویکردهای نوین مواجهه با اختلالات و بلایا ضروری مینماید. از آنجا که در حال حاضر دیدگاه غالب از تمرکز صرف بر مبنای آسیبپذیری ...
بیشتر
شهرها به عنوان پیچیدهترین ساخته دست بشر با ریسکهای گستردهای (هم به دلیل وجود دامنه وسیعی از مخاطرات و تغییرات و هم به علت آسیبپذیریهای چندگانهشان) روبهرو هستند. بنابراین پرداختن به رویکردهای نوین مواجهه با اختلالات و بلایا ضروری مینماید. از آنجا که در حال حاضر دیدگاه غالب از تمرکز صرف بر مبنای آسیبپذیری و مقاومسازی به افزایش تابآوری در برابر اختلالات تغییر پیدا کرده، این مقاله در صدد است که با مطرح کردن بحث تابآوری در حوزه شهرسازی با تدوین الگویی منسجم بتواند به ارتقای توانایی شهرها به عنوان نظامهای پویا و خود سازمانده در مقابله با اختلالات به ویژه بحرانهای زیست محیطی بپردازد. در این راستا هدف مقاله حاضر، تحلیل و تعیین مؤلفههای تأثیرگذار بر تابآوری بوم شناسانه براساس تفکر بومشناسی شهری، دستیابی به معیارها و ایجاد الگویی برای ارتقای تابآوری بوم شناسانه شهرهاست. روش تحقیق در این مقاله کیفی است و بهمنظور شناخت و تحلیل دادهها از روش تحلیل مضمون و ابزار تحلیلی شبکه مضامین و تحلیل مقایسهای بهره گرفته شده است. بر مبنای تحلیل کیفی انجام شده، مجموعهای از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر تابآوری به عنوان مقولات اصلی شکل دهنده الگوی پیشنهادی تابآوری بوم شناسانه شهر در قالب شش زمینه اصلی (ساختار طبیعی، عملکردها و فرآیندهای بوم ساخت، عملکردها و فرآیندهای اجتماعی_اقتصادی، شکل شهر، نهادها و دانش و آگاهی) تبیین شدهاند. نتایج مقاله نشان میدهد که تابآوری بوم شناسانه شهرها بر مبنای دانش بومشناسی شهری، تحت تأثیر برهمکنشهای پویا میان فرآیندهای اجتماعی_اقتصادی و زیستی_فیزیکی قرار دارد که الگوی تدوین شده و معیارهای تنظیم شده در این مقاله، امکان ارتقای تابآوری شهرها را میسر میسازد. الگوی پیشنهادی راهنمای کلی برای برنامهریزان، طراحان و مدیران شهری در راستای دستیابی به تابآوری بوم شناسانه در شهرهاست. همچنین با توجه به یکپارچهسازی مقولات تأثیرگذار بر تابآوری، خلأ شناسایی شده ناشی از عدم وجود چارچوبی منسجم در خصوص بعد بوم شناسانه تابآوری را نیز پوشش میدهد.
طراحی شهری
بهزاد رحمانی؛ هومن ثبوتی
چکیده
وظیفه اصلی و مهم برنامهریزی شهری، برنامهریزی برای تمامی اقشار ساکن در شهر است؛ شهری که در آن سلامت، آسایش و زیبایی وجود داشته باشد. شهری پاک و روان برای همه اقشار جامعه. معلولان برای زندگی اجتماعی در شهرها با مشکلات متعددی روبهرو هستند. همواره ارتباط افراد دارای ضایعه نخاعی با محیط بیرون از منزل و ورود آنان به جامعه با مشکلاتی ...
بیشتر
وظیفه اصلی و مهم برنامهریزی شهری، برنامهریزی برای تمامی اقشار ساکن در شهر است؛ شهری که در آن سلامت، آسایش و زیبایی وجود داشته باشد. شهری پاک و روان برای همه اقشار جامعه. معلولان برای زندگی اجتماعی در شهرها با مشکلات متعددی روبهرو هستند. همواره ارتباط افراد دارای ضایعه نخاعی با محیط بیرون از منزل و ورود آنان به جامعه با مشکلاتی توأم است. بنابراین رفع محدودیت‌های شرایط محیط شهری به منظور پیشگیری از انزوای آنان، از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. فضاها و اماکن ورزشی یکی از مهمترین کاربریهای درون شهری محسوب میشوند که طراحی مناسب آنها میتواند نقش مهمی به منظور بهبود تعاملات اجتماعی معلولان داشته باشد. در حال حاضر امکان حضور معلولان جسمی_حرکتی در اماکن ورزشی به دلیل عدم رعایت استانداردهای اولیه با مشکل روبهرو شده است. به طوری که براساس بررسی انجام شده، نبود امکانات و زیرساخت‌های استاندارد در بخش اماکن و مجموعههای ورزشی، استفاده معلولان را به طرز چشمگیری کاهش داده است. این پژوهش به دنبال بررسی نقش طراحی مناسب مجموعههای ورزشی در افزایش سطح تعاملات اجتماعی معلولان جسمی_حرکتی و افزایش نقش اجتماعی آنان در جامعه است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش، ترکیبی از روش کمی و کیفی است که به منظور جمعآوری دادهها و اطلاعات از دو روش اسنادی_کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. همین طور به منظور بررسی دقیقتر موضوع، تعداد 186 پرسشنامه به وسیله معلولان جسمی_حرکتی پاسخ داده شده و به کمک نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج به دست آمده میتوان گفت که در حال حاضر یک فرد معلول نمیتواند به راحتی و بدون حمایت و کمک فرد دیگری از وسایل اماکن و مجموعههای ورزشی استفاده کند. معلولان به منظور استفاده از اماکن ورزشی، از لحظه خروج از منزل تا لحظه استفاده از اماکن ورزشی با مشکلات عدیده‌ای مواجه میشوند و ترجیح میدهند در خانه بمانند و این امر آنها را دچار بحرانهای روحی و روانی می‌کند. نتایج پرسشنامهها نشان میدهد که طراحی و استانداردسازی اماکن و مجموعههای ورزشی بر تعاملات اجتماعی معلولان جسمی_حرکتی شهر تهران رابطه مستقیمی (با ضریب تعیین 85/0) دارد.
