منظر شهری
هاجر اسدپور؛ محمود قلعه نویی؛ آرمین بهرامیان
چکیده
کم‌توجهی به جنبه‌های بصری مناظر شهری تاریخی منجر شده تا تصاویری مخدوش و ناخوانا از مناظر در ذهن شهروندان ثبت شود؛ بنابراین به فرآیندی برای مدیریت بصری مطلوب مناظر شهری تاریخی نیاز است تا مراحل آن با در نظر داشتن قابلیت‌های مناظر شهری به‌طور کامل طی شود. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تبیین فرآیند مدیریت بصری مناظر شهری تاریخی مبتنی ...
بیشتر
کم‌توجهی به جنبه‌های بصری مناظر شهری تاریخی منجر شده تا تصاویری مخدوش و ناخوانا از مناظر در ذهن شهروندان ثبت شود؛ بنابراین به فرآیندی برای مدیریت بصری مطلوب مناظر شهری تاریخی نیاز است تا مراحل آن با در نظر داشتن قابلیت‌های مناظر شهری به‌طور کامل طی شود. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تبیین فرآیند مدیریت بصری مناظر شهری تاریخی مبتنی بر قابلیت‌های محیطی در نمونه موردمطالعه انجام‌شده است. دلیل انتخاب محدوده زندیه شیراز تغییرات این بخش در فرآیندهای توسعه و ساماندهی‌های اخیر است. در پاسخ به پرسش‌های پژوهش که فرآیند مدیریت بصری چه مراحلی دارد و در چه وضعیتی قرار دارد؟ و میزان قابلیت‌های محیطی در محدوده چقدر است؟ پس از مطالعات کتابخانه‌ای و شناسایی قابلیت‌های محیط، با استفاده از تکنیک «شبکه تصویری» محدوده موردمطالعه شبکه‌بندی گردید. در گام بعد در قالب پرسشنامه تصویری از متخصصین خواسته شد تا به هر قابلیت در این محدوده متناسب با تصاویر و شناخت قبلی امتیاز داده شود. علاوه بر این وضعیت مراحل مختلف فرآیند مدیریت بصری در شیراز نیز ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که «چالش‌های طراحی و برنامه‌ریزی»، «چالش‌های مدیریتی» و «چالش‌های مرتبط با شناخت بستر» سه دسته مشکلات وضعیت فعلی بافت تاریخی شهری شیراز هستند. در فرآیند مدیریت بصری، مراحل «تدوین اهداف حفاظت بصری» و «ساماندهی منظر» از کمترین میزان برخوردار است و دارای اولویت برای اقدام است. در انتها فرآیند مدیریت بصری مناظر شهری تاریخی قابل کاربست در بافت تاریخی شیراز تبیین گردید و با تأکید بر مرحله چهارچوب‌گذاری و قابلیت‌های محیطی مشخص شد که پهنه شماره 5 محدوده زندیه (محدوده مجاور مسجد و حمام وکیل) تمامی قابلیت‌ها را در حد مطلوب دارد و پهنه شماره 2 (محدوده دیوان‌خانه) از سایر بخش‌ها امتیاز کمتری را به خود اختصاص داده که نیازمند رسیدگی بیشتر است.
منظر شهری
پوریا سعادتی وقار
چکیده
افزایش تعداد ساختمانهای بلندی که با فرمهای گوناگون در معابر نه چندان عریض شهرها ساخته می‌شوند، لزوم توجه دوچندان به این بناها را مطرح می‌سازد. در پژوهش حاضر با تمرکز بر احساس فشار روانی که از رؤیت ساختمانهای بلند مرتبه در منظر شهری ایجاد و به طور روزمره توسط افراد حس می‌شود، تأثیر پارامترهای مرتبط با قواره و ...
بیشتر
افزایش تعداد ساختمانهای بلندی که با فرمهای گوناگون در معابر نه چندان عریض شهرها ساخته می‌شوند، لزوم توجه دوچندان به این بناها را مطرح می‌سازد. در پژوهش حاضر با تمرکز بر احساس فشار روانی که از رؤیت ساختمانهای بلند مرتبه در منظر شهری ایجاد و به طور روزمره توسط افراد حس می‌شود، تأثیر پارامترهای مرتبط با قواره و منظر ساختمانهای بلند بر مؤلفه‌های ادراکی_روانی مورد بررسی قرار گرفت. در پژوهش حاضر پس از استخراج متغیرهای روانی متأثر از قواره و منظر ساختمانهای بلند با روش تحقیق کتابخانه‌ای_ اسنادی، در روش تحقیقی پیمایشی به ارزیابی تأثیر متغیرهای مرتبط با قواره و منظر قابل رؤیت ساختمان بلند نمونه موردی این پژوهش بر متغیرهای روانی پرداخته شد. نتایج نشان داد که با افزایش زاویه فضایی ساختمان، فشار روانی در نزد شرکتکنندگانی که با این ساختمانها مواجه می‌شوند، بیشتر شده و رضایت از فشار روانی کاهش مییابد. همچنین به منظور کشف خصیصههای زیر بنایی متغیرهای ادراکی، از تحلیل عامل اکتشافی استفاده شد و نتایج نیز نشان داد که متغیرهای ادراکی 16 گانه در قالب چهار کیفیت گروهبندی شدند: خوشایندی، افسردهکنندگی، سرسبزی و چشمگیری. تأثیر زاویه فضایی ساختمان بر میزان افسردهکنندگی منظره نیز گویای آن بود که با افزایش زاویه فضایی ساختمان، منظره دلگیر و افسردهکننده می‌شود اما تأثیر درختان و پوشش گیاهی بر این کیفیت محیطی، مستلزم تحقیقات بیشتری است. در ادامه پژوهش، فشار روانی برج زاگرس (نمونه موردی) بر شرکتکنندگانی که از خیابان‌های مختلف با برج مواجه می‌شوند (مقایسه با استاندارد بین المللی) مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفت که نتایج این بخش نیز نشان داد که تصاویر تهیه شده از خیابان بینالنهرین، از منظر شرکتکنندگان با کمترین میزان فشار روانی و بالاترین میزان رضایت و برعکس تصاویر تهیه شده از موقعیتهای حد واسط عارف و طالقانی، جهاننما و حد واسط میرزادهعشقی و جهاننما با بیشترین میزان فشار روانی و نارضایتی ادراک شده‌اند. بنابراین این گونه به نظر میرسد که از منظر خیابان‌های نام برده تأثیر برج بر فشار روانی ادراکی شرکتکنندگان کمتر مورد توجه بودهاست. این روش می تواند در صورت انجام مطالعات تکمیلی، به عنوان ابزاری کاربردی مورد استفاده تصمیم گیران شهری در بحث مکانیابی ساختمان های بلند قرار گیرد.
منظر شهری
هاجر اسدپور؛ محمود قلعه نویی؛ آرمین بهرامیان
چکیده
توافق معنایی بر سر مفهوم منظر شهری از جانب نظریه‌پردازان و پژوهشگران وجود ندارد، درنتیجه پژوهش در آن نیز چالش‌های خود را دارد و نیاز به چارچوب روش‌شناختی به‌منظور مطالعه دقیق‌تر احساس می‌شود. اهمیت طراحی پژوهش را نمی‌توان نادیده گرفت یا ساده انگاشت. روند پژوهش در منظر شهری موضوعی است که کمتر بدان پرداخته‌شده و ضرورت پژوهش حاضر ...
بیشتر
توافق معنایی بر سر مفهوم منظر شهری از جانب نظریه‌پردازان و پژوهشگران وجود ندارد، درنتیجه پژوهش در آن نیز چالش‌های خود را دارد و نیاز به چارچوب روش‌شناختی به‌منظور مطالعه دقیق‌تر احساس می‌شود. اهمیت طراحی پژوهش را نمی‌توان نادیده گرفت یا ساده انگاشت. روند پژوهش در منظر شهری موضوعی است که کمتر بدان پرداخته‌شده و ضرورت پژوهش حاضر را مطرح میکند. پیاز پژوهش ساندِرز مدلی است که به‌طور عام در حوزههای مختلف زمینهمحور شده است. این راهنمای طراحی پژوهش، ابزاری است که به سازماندهی تحقیق و توسعه طرح تحقیق به دنبال لایه‌‌های خود بهصورت مرحلهبهمرحله کمک میکند و محدوده پژوهش را نیز تعریف میکند. از آنجایی که این مدل در حوزه پژوهش به‌طور عام کاربرد دارد و تمامی روشها / رویکردهای تحقیق در منظر شهری را در برنمیگیرد، این مقاله باهدف تدوین مدل «پیاز پژوهش منظر شهری» دست به تغییر و تکمیل این پیاز میزند. پس از انجام مرور سیستماتیک در مقالات منتشرشده در حوزه منظر شهری با به کار گرفتن روش کیفی و تحلیل محتوا فرآیند پژوهش پیش برده شده و ساختار روش‌شناختی مقالات حوزه منظر شهری موردبررسی قرار گرفتند. در انتها نتایج نشان داد که مدل پیاز پژوهش منظر شهری دارای هفت لایه به شرح زیر است: فلسفه (دولایه نخست)، رویکرد، انتخاب روش‌شناختی و فرآیند انجام، راهبرد، افق زمانی، تکنیکها و رویهها. در هر لایه تغییراتی اِعمالشده و مواردی افزودهشده است. با بهکارگیری این مدل میتوان مسیر پژوهش را متناسب با پرسش مطرحشده و مسئله پژوهش مشخصتر و هدفمندتر پیش برد.
منظر شهری
آیدا ارجمندتبار؛ راحله رستمی
چکیده
سنجش و ارزیابی ماتریکس ترجیحات بصری برگرفته از نظریۀ کاپلان ها در مناظر طبیعی و غیرشهری نشانداده مناظری برای مردم ارجح هستند که نیازهای مخاطبان را در چهار کیفیت ادراکی همچون انسجام، پیچیدگی، خوانایی و رازگونگی برآوردهسازند. اما این نظریه در مناظر شهری به‌طور مؤثری مورد بررسی قرار نگرفتهاست. با توجه ...
بیشتر
سنجش و ارزیابی ماتریکس ترجیحات بصری برگرفته از نظریۀ کاپلان ها در مناظر طبیعی و غیرشهری نشانداده مناظری برای مردم ارجح هستند که نیازهای مخاطبان را در چهار کیفیت ادراکی همچون انسجام، پیچیدگی، خوانایی و رازگونگی برآوردهسازند. اما این نظریه در مناظر شهری به‌طور مؤثری مورد بررسی قرار نگرفتهاست. با توجه به تثبیت این نظریه در مناظری همچون مرغزارها، جنگل ها و چمنزارها و از طرف دیگر وجود تراکمهای ساختمانی در مناظر شهری و عاریبودن آنها از پوشش گیاهی مناسب و همچنین اهمیّت مناظر خیابان های مسکونی به واسطۀ در معرض دید قرارداشتن هر روزه برای شهروندان، این تحقیق برآن شد تا با تأکید بر میزان شاخص سبزینگی به معنای سبزینگی قابل رؤیت برای شهروندان و قِرابت آن با مناظر طبیعی از آن قِسم، ماتریکس ترجیحات بصری را در چنان مناظر شهری مورد ارزیابی قرار دهد. به منظور آزمون این نظریه، تصاویر مناظر خیابانی مسکونی متعلق به پرتراکمترین محلّه مسکونی شهر ساری (ناحیه بخش هشت) معیار قیاس برای قضاوت عموم گشت و نظرات مخاطبان به واسطه پرسشنامههای ساختاریافته در یک رویکرد کمّی گردآوریشد. در روش تحقیقی از نوع توصیفی_همبستگی، تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده به واسطه نرمافزار آماری spss نشان داد که ماتریکس ترجیحات بصری با وجود افزایش شاخص سبزینگی در مناظر شهری همانند مناظر طبیعی مؤثر واقعنشده و چهار متغیّر این ماتریکس بر ترجیح بصری نهایی عموم به‌طور معناداری مؤثر نبودهاند؛ هرچند آن ترجیح نهایی با افزایش شاخص سبزینگی به‌طور مستقل ارتباط نشان داده و افزایش یافتهاست. همچنین نتایج نشان داد، عوامل ساختاری مناظر معابر مسکونی همچون عرض معابر بر نحوۀ اثرگذاری چهار متغیّر این ماتریکس بر ترجیح بصری نهایی مؤثر بوده، بهگونه ای که معابر با عرض کمتر به‌طور مشخّص تابع قویتری از ماتریکس کاپلان ها هستند.
منظر شهری
نازیلا رشیدپور؛ محسن حبیبی؛ منوچهر طبیبیان
چکیده
کلانشهر به مثابه فضای اجتماعی و تولید فرهنگی مدرنیته و اقتصاد سرمایه داری برای انتقال معانی مرجح فضایی آکنده از محتوا و معنای رمزگذاری شده است که برای رمزگشایی فارغ از روش‌های متداول پوزیتویستی نیازمند تجربه پدیدارشناسانه و خوانش نشانه شناسانه مناظر ذهنی آگاهانه و ناآگاهانه ای است که توسط قدرت، گفتمان حاکم و ایدئولوژی ...
بیشتر
کلانشهر به مثابه فضای اجتماعی و تولید فرهنگی مدرنیته و اقتصاد سرمایه داری برای انتقال معانی مرجح فضایی آکنده از محتوا و معنای رمزگذاری شده است که برای رمزگشایی فارغ از روش‌های متداول پوزیتویستی نیازمند تجربه پدیدارشناسانه و خوانش نشانه شناسانه مناظر ذهنی آگاهانه و ناآگاهانه ای است که توسط قدرت، گفتمان حاکم و ایدئولوژی مسلط شکل گرفته است. فهم تصویر ذهنی عموم از شهری که درآن ساکن هستند می تواند در نمایش واقعیات مغفول مانده اجتماعی مؤثر افتد. پوشش های رسانه ای، تولیدات فرهنگی، تصورات کلیشه ای و قالبی و ... به عنوان مهمترین مؤلفه های برسازنده منظر ذهنی عموم از شهری که در آن زندگی می کنند و در مقام بستری بدیع برای بازخوانی رابطه کالبد و روح و روان شهر مدرن می تواند در تشخیص ابعاد غیرمادی، نمادین و روان شناختی شکل گیری شهرها نقش مهمی ایفا کند. خوانش شهر از خلال مناظر ذهنی دستیابی به تصویر بازنمایی شده از شهر است که چون عینکی بر چشم شناسنده شهر می تواند در نحوه تجربه شهر حتی قبل از تجربه بصری نیز اثرگذار باشد. در این پژوهش با فرض شهر به مثابه متن با هدف تبیین زبان پنهان کلانشهر مدرن تهران بر اساس امر بازنمایی شده، از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی استفاده شد و برای مطالعه انضمامی شهر از طریق روایت های رسمی، نحوه بازنمایی شهر در آثار سینمایی منتخب سال 1395 مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به یافته ها می توان ادعا نمود امکان تجربه کلانشهر تهران از طریق فیلم های سینمایی مقدور نبوده و فیلم های ساخته شده در تهران در شناساندن فضای کالبدی شهر در معنای بالزاکی و حتی زولایی نیز موفق عمل نکرده اند و تهران مدرن فارغ از نگاهی تمامیت نگر که جنبه های سلبی و ایجابی مدرنیته را همزمان دربرگیرد، به عنوان مکان روابط رو به اضمحلال و آکنده از دوگانه های کلیشه ای ضمن نمایش جنبه های اغواگر مدرنیته به محملی برای بروز تیره و تارترین سویه های مدرنیته و حیات ذهنی گونه کلانشهری چون بی هویتی، فقدان عاطفی، خیانت، ازخودبیگانگی و دروغ تبدیل شده است.
منظر شهری
فرانک کبیری؛ بهادر زمانی؛ علیرضا خواجه احمد عطاری
چکیده
از آنجا که ایستگاه‌های مترو در زمره فضاهای همگانی شهرها قرار می‌گیرند، جداره آنها مشتمل بر آثار هنری همگانی به ویژه دیوارنگاره‌ها، بخشی از منظر شهری به حساب می‌آید. آثار هنری موجود در جداره می‌تواند با ایجاد سامانه ارتباطی میان اثر، هنرمند و مخاطب، زمینه‌ای برای تعامل بیشتر میان مردم و محیط فراهم آورد. بدین‌جهت، شناخت عوامل مؤثر ...
بیشتر
از آنجا که ایستگاه‌های مترو در زمره فضاهای همگانی شهرها قرار می‌گیرند، جداره آنها مشتمل بر آثار هنری همگانی به ویژه دیوارنگاره‌ها، بخشی از منظر شهری به حساب می‌آید. آثار هنری موجود در جداره می‌تواند با ایجاد سامانه ارتباطی میان اثر، هنرمند و مخاطب، زمینه‌ای برای تعامل بیشتر میان مردم و محیط فراهم آورد. بدین‌جهت، شناخت عوامل مؤثر بر ترجیحات بصری مخاطبان برای ایجاد مطلوبیت ادراکی _ بصری ضرورت دارد. هدف این پژوهش، شناخت چگونگی تأثیر عناصر بصری دیوارنگاره‌های ایستگاه متروی تئاتر شهر بر مطلوبیت ادراکی _ بصری با تأکید بر بعد بصری جداره ایستگاه است. این پژوهش بهدنبال پاسخ به این پرسش است که عناصر بصری دیوارنگاره‌های ایستگاه متروی تئاتر شهر چگونه بر مقبولیت و مطلوبیت بصری جداره ایستگاه تأثیرگذارند؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش آمیخته و برای گردآوری دادهها از روش‌های مشاهده، مصاحبه و تکنیک ترجیح بصری استفاده شده است. از بین شهرهای گوناگون، به لحاظ موقعیت الگوفرستی، شهر تهران و از میان ایستگاه‌های مترو در این شهر، ایستگاه متروی تئاتر شهر به دلیل موقعیت مکانی و نزدیکی به خیابان ولیعصر، تئاتر شهر و پارک دانشجو انتخاب شد. از میان دیوارنگاره‌های این ایستگاه، نُه دیوارنگاره مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که مطلوبیت ادراکی _ بصری در هر سه گروه ناظران تعلیمنیافته (شهروندان)، ناظران تعلیمیافته (متخصصان هنرهای تجسمی) و خالقان آثار (هنرمندان) وجود داشته و نظر شهروندان و هنرمندان به یکدیگر نزدیکتر بوده است. در ارزیابی بهعمل آمده، شهروندان از بهکارگیری طرحهای دارای نوآوری، ریتم و تضادهای فرمی استقبال نموده و از نظر ایشان محل نصب دیوارنگاره‌ها به لحاظ میدان و زاویه دید و ارتباط با جدارهها مطلوب ولی نورپردازی آثار، نامطلوب ارزیابی شد. این موارد در نمونههای مورد مطالعه به عنوان عوامل اصلی مطلوبیت ادراکی _ بصری با تأکید بر بعد بصری دیوارنگاره‌های ایستگاه شناخته شد.
منظر شهری
سودابه قلی پور؛ جمال الدین مهدی نژاد؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
یکی از معضلات جوامع امروزی، احساس ترس و عدم احساس امنیت در محیط‌های شهری و بالتبع در پارکهاست. بنابراین پارک‌های شهری نیازمند طراحی آگاهانهای هستند که رضایت مخاطب را بههمراه داشتهباشد و در برنامه‌ریزی و طراحی آنها توجه به ویژگی‌های مخاطب نیز لازم است و این مهم می‌تواند با مشارکت و همفکری کاربران بهدستآید ...
بیشتر
یکی از معضلات جوامع امروزی، احساس ترس و عدم احساس امنیت در محیط‌های شهری و بالتبع در پارکهاست. بنابراین پارک‌های شهری نیازمند طراحی آگاهانهای هستند که رضایت مخاطب را بههمراه داشتهباشد و در برنامه‌ریزی و طراحی آنها توجه به ویژگی‌های مخاطب نیز لازم است و این مهم می‌تواند با مشارکت و همفکری کاربران بهدستآید و افزایش امنیت محیطی به عنوان یکی از مهمترین اصول کیفیت بخشی به محیط اگر بر پایه ترجیح کاربران باشد، می‌تواند به بهبود فضاها کمککند. از آنجا که تفاوت در ویژگی‌های هر مکان از جنبه زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی می‌تواند احساس امنیت یا ترس متفاوتی را به شهروندان القا کند، در این پژوهش از یک پارک بزرگ در تهران (پارک ملت) به عنوان نمونه مورد مطالعه استفاده شدهاست. هدف پژوهش حاضر ساخت، هنجاریابی و اعتبارسنجی مقیاس امنیت در پارک‌های شهری از دیدگاه کاربران است. روش تحقیق توصیفی_تحلیلی و از نوع تحلیل عاملی اکتشافی است. برای ساخت گویههای مرتبط با امنیت از طریق مصاحبه با متخصصان و کاربران، کدگذاری باز و براساس مبانینظری، پرسشنامهای در حیطهی امنیت تنظیم شدهاست. روایی محتوایی از طریق اجرای مقدماتی و مصاحبه باز با کاربران و تأیید متخصصان انجام گرفته و پایایی آن در مرحله مقدماتی با هماهنگی درونی سئوالات و آلفای کرونباخ سنجیده شده است. پرسشنامه در مرحله نهایی در بین 250 کاربر در پارک ملت تهران توزیع شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که پرسشنامه از اعتبار و هنجاریابی برخوردار است و با واردکردن داده‌های بهدست آمده در نرمافزارSPSS 22 و بهکارگیری تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، هشت عامل تبیینکننده در ترجیح کاربران بهدست آمده که عبارتند از طراحی عناصر مصنوع، کنترل و نظارتپذیری، طراحی کاشت، خوانایی، دسترسیپذیری فیزیکی، زیباییشناسی، الگوهای فعالیت و اندازه و وسعت فضا. در بین عاملهای هشتگانه، عامل طراحی عناصر مصنوع بیشترین سهم و عامل اندازه و وسعت فضا کمترین سهم را در توضیح واریانس دارند. شاخصهای مطرحشده این پژوهش می‌تواند در بهبود عملکرد طراحان، مجریان و مدیران شهری در پیادهسازی الگوهای مناسب برای طراحی پارک‌های شهری ایمن که منطبق بر ترجیحات کاربران باشد، مورد توجه قرار گیرد.
منظر شهری
بهادر زمانی؛ شیرین اسلامی
چکیده
منظر شهری پدیده‌ای پیچیده از جنبه عینی و ادراکی در محیط است که از برهم‌کنش لایه‌‌های متکثر فرم، عملکرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ایجاد می‌شود و جایگاه مهمی در ارتقای قابلیت‌های بصری و ادراکی فضاهای شهری دارد. اگرچه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرین از شهر پاسخگوی مسائل پیچیده شهری نخواهد بود، ولی توجه به منظر به عنوان ابزار ...
بیشتر
منظر شهری پدیده‌ای پیچیده از جنبه عینی و ادراکی در محیط است که از برهم‌کنش لایه‌‌های متکثر فرم، عملکرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ایجاد می‌شود و جایگاه مهمی در ارتقای قابلیت‌های بصری و ادراکی فضاهای شهری دارد. اگرچه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرین از شهر پاسخگوی مسائل پیچیده شهری نخواهد بود، ولی توجه به منظر به عنوان ابزار پایه و لازم (و نه کافی) برای قرائت متن شهر در راستای پاسخگویی به بخشی از مسائل شهری و حقوق شهروندی ضرورت دارد. هدف نوشتار حاضر، ارزیابی کیفیتهای بصری و فضایی میدان امامخمینی شهر قم براساس دیدگاه متخصصان است. از این رو پرسش اصلی تحقیق به این شرح است: براساس معیارها و زیر معیارهای برآمده از تکنیک تحلیل منظر سایمون بل، اولویت مداخله در منظر هر یک از اضلاع چهارگانه میدان امامخمینی شهر قم چگونهاست؟ در راستای رسیدن به این هدف، روش تحقیق توصیفی_تحلیلی به کار گرفته شده و برای ارزیابی وضع موجود، داده‌های مورد نیاز بر مبنای چارچوب طرح شده در"تکنیک تحلیل منظر سایمون بل" با استفاده از ابزارهای مشاهده، عکسبرداری و تکنیکهای SWOT وAHP، گردآوری و تحلیل شده‌اند. به منظور وزندهی معیارها و زیرمعیارهای مطرح در این تکنیک از میانگین نظرات کارشناسی سی تن از متخصصان شهری در قالب پرسشنامه و ماتریسهای ارزیابی در ساختار سلسله مراتبیAHP، استفاده شدهاست. نرخ ناسازگاری در قضاوتهای متخصصان کمتر از 0.1 بوده که نشانگر سازگاری و اعتبار منطقی نظرات است. براساس یافتههای تحقیق در تحلیل منظر میدان امام خمینی بر مبنای چارچوب منتخب، الگوی سازماندهی فضایی با43.9درصد، الگوی سازماندهی ساختاری با 38.3درصد و الگوی سازماندهی انتظامبخشی 17.8درصدامتیاز را به خود اختصاص دادهاند. در مجموع، ارزیابی الگوهای سازماندهی منظر در ضلع شرقی با بالاترین مقدار 44.4درصد و سپس به ترتیب در ضلع شمالی 29.4درصد، ضلع غربی 16.4درصد و در ضلع جنوبی 9.8درصداز مجموع 100را به خود اختصاص دادهاند.
منظر شهری
محمدآزاد احمدی؛ مهرداد کریمی مشاور؛ سعید علیتاجر
چکیده
یکی از نیازهای مهم افرادی که در شهرهای امروزی زندگی می‌کنند، زندگی توأم با احساسات مطلوب درخصوص فضاهای شهری است. ظاهر یک شهر، تا حد زیادی می‌تواند بسته به ساختار و مشخصههای عناصر فیزیکی شهر، در ایجاد احساسات مطلوب یا نامطلوب در فرد تأثیرگذار باشد. بنابراین دیدهای شهری به طور کلی دو نوع تأثیر عمده به صورت دوست داشتن یا احساسات مثبت ...
بیشتر
یکی از نیازهای مهم افرادی که در شهرهای امروزی زندگی می‌کنند، زندگی توأم با احساسات مطلوب درخصوص فضاهای شهری است. ظاهر یک شهر، تا حد زیادی می‌تواند بسته به ساختار و مشخصههای عناصر فیزیکی شهر، در ایجاد احساسات مطلوب یا نامطلوب در فرد تأثیرگذار باشد. بنابراین دیدهای شهری به طور کلی دو نوع تأثیر عمده به صورت دوست داشتن یا احساسات مثبت و خوشایند و یا به صورت دوست نداشتن و احساسات منفی و ناخوشایند بر شهروندان میگذارند. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد پاسخهای احساسی شهروندان در ارتباط با دیدهای شهری به طور عام مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، نظریه تحقیق به کمک آنها استخراج گردد. با توجه به ماهیت این پژوهش، رویکرد اصلی طرح پژوهش، رویکردی کیفی است و به روش نظریه زمینه‌ای انجام پذیرفته که در آن براساس رویکرد کوربین و استراوس شامل رویههای تحلیل داده کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی صورت گرفته است. در نمونهگیری از جامعه آماری و مشارکت کنندگان، از نمونهگیری نظری استفاده شده که در آن نمونهگیری تا جایی ادامه دارد که دادهها به اشباع برسند و برای گردآوری دادهها از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، مصاحبه و پرسشنامه نیمه ساختار یافته بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مقولات گزینشی تأثیرات دیدها و پاسخهای احساسی شامل هیجان، آرامش، مطلوبیت و ارتباط هستند. در نهایت براساس ارتباط بین این مقولات و نتیجه نهایی تحقیق در یک مدل نهایی تدوین و ارائه گردید.
منظر شهری
محمدآزاد احمدی؛ مهرداد کریمی مشاور
چکیده
مسئله ارزیابی رویتپذیری و تأثیر بصری (اشراف) یک ساختمان بر بافت اطراف خود یکی از مسائل مهم حوزه منظر شهری محسوب می‌شود. بر این اساس، در این مقاله رویتپذیری دو ساختمان بلندمرتبه مسکونی در مناطق مرکزی و غرب شهر سنندج با دریافت اطلاعات خام ورودی، به کمک سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد پردازش و تحلیل قرار می‌گیرند. ...
بیشتر
مسئله ارزیابی رویتپذیری و تأثیر بصری (اشراف) یک ساختمان بر بافت اطراف خود یکی از مسائل مهم حوزه منظر شهری محسوب می‌شود. بر این اساس، در این مقاله رویتپذیری دو ساختمان بلندمرتبه مسکونی در مناطق مرکزی و غرب شهر سنندج با دریافت اطلاعات خام ورودی، به کمک سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد پردازش و تحلیل قرار می‌گیرند. برای بررسی بهتر تفاوت در میزان و روند رویتپذیری، بافت اطراف هر دو ساختمان بلندمرتبه (بافت شماره1 نسبتاً مسطح و دارای یک رود_دره با عمق کم و بافت شماره2 شیبدار و دارای تپهماهور) به بخشهای نزدیک، میانی و دور حوزهبندی گردیدند. یافتههای این تحقیق نشان می‌دهد، روند رویتپذیری طبقاتِ مختلف این دو ساختمان یک روند ثابت و خطی نیست و در برخی طبقات دارای تغییر آهنگ میباشد، بنابراین در این طبقات رویتپذیری و تأثیر و تأثر آنها نسبت به بافت اطراف خود در حوزههای سهگانه، مهمتر از بقیه طبقات دیگر میباشند. پس نوع طراحی این طبقاتِ خاص (نقاط عطف در منحنی رویتپذیری آنها) نیز در ساختمانهای بلندمرتبه می‌تواند حائز اهمیت باشد؛ همچنین روند تغییرات رویتپذیری تمام طبقات و میزان آن در دو ساختمان با بافتهای مختلف با هم متفاوت بودند. با ارزیابی نمودارهای مربوطه، دلایل این تفاوت در سه مورد مشخص گردید؛ نخست، تفاوت در میانگین ارتفاع ساختمانهای بافت اطراف دو بنا، دوم، وجود تفاوت در شیب بافت اطراف دو بنا و سوم، وجود تپهماهورها در بافت شماره2. در نهایت باید گفت، تحلیل رویتپذیری روش مؤثری برای تخمین این موضوع میباشد که یک طبقه یا واحد خاص در یک ساختمان بلندمرتبه بعد از اتمامِ ساخت دارای دید خوبی خواهد شد یا خیر؛ و ارزشگذاری طبقات در اینگونه ساختمانها به لحاظ دید و منظر به چه صورت خواهد بود. همچنین در تصمیمگیریهای مربوط به تعیین ارتفاع ساختمانهای بلندمرتبه نسبت به بافت اطراف خود (خصوصاً در شهرهای دارای بافتهای باارزش تاریخی و یا دارای منظر توریستی) این مسئله که ساختمان تا چه میزان رویتپذیر باشد یا نباشد بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
منظر شهری
علی اسدپور؛ پریا برزگر؛ نیلوفر کشاورزی
چکیده
خیابان به لحاظ ساختاری و محتوایی بخش مهمی از انتظام فضایی شهر را تشکیل می‌دهد. منظر خیابان همچون منظر شهری واجد ابعاد عینی و ذهنی است. از سویی کودکان که موضوع مهمی در مطالعات محیطی در چند دهه‌ی گذشته بوده‌اند، به سبب مقیاس ذهنی و جسمی متفاوتی که با بزرگ‌سالان دارند، تصویر ذهنی متفاوتی از خیابان خواهند داشت که موضوع پرداخته شده‌ای ...
بیشتر
خیابان به لحاظ ساختاری و محتوایی بخش مهمی از انتظام فضایی شهر را تشکیل می‌دهد. منظر خیابان همچون منظر شهری واجد ابعاد عینی و ذهنی است. از سویی کودکان که موضوع مهمی در مطالعات محیطی در چند دهه‌ی گذشته بوده‌اند، به سبب مقیاس ذهنی و جسمی متفاوتی که با بزرگ‌سالان دارند، تصویر ذهنی متفاوتی از خیابان خواهند داشت که موضوع پرداخته شده‌ای نیست. بنابراین هدف این پژوهش شناسایی عوامل کالبدی (عناصر و اجزاء) و غیر کالبدی (رفتارها، رویدادها و خاطرهها) مؤثر در تصویر ذهنی کودکان 5 تا 7 سال از منظر خیابان‌های شهری شیراز است که این کار از نظر موضوع پژوهش (خیابان) و توجه به کودکان ایرانی در تحقیق نوآورانه است. روششناسی این پژوهش مبتنی بر راهبردهای همبستگی و کیفی است. تصاویر ذهنی با تکنیک «نقشههای کروکیوار» (ترسیم کودکان) که از دسته روش‌های طراحی- ترسیمی (زایشی) هستند استخراج شده است. مزیت این روش همانا فراهم آوردن زمینه‌ای برای بیانهای غیر کلامی است که کودکان را فعال و خلاق مینماید. در مجموع 118 نقاشی با این روش گردآمده که ضمن تحلیل توصیفی آماری به روش تحلیل عاملی اکتشافی نیز با نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد واکاوی قرار گرفتند. ترسیمها که با راهنمایی مربیان خوانش شدند، در بیشتر موارد خیابانی مستقیم را نشان می‌دهند. گونهشناسی عناصر کالبدی ساختار خیابان اولویت ترسیم خودرو، خطکشی خیابان و چراغراهنما را نشان می‌دهد. از میان عناصر و عوامل طبیعی، خورشید و ابر بیشترین فراوانی را داشتند. ترسیم انسان بیش از انواع موجودات زنده بوده است. اغلب ساختمانهای ترسیمشده نیز از گونه بلندمرتبه بودند. درکل میزان گوناگونی رنگها و جزئیات، اندک ارزیابی گردید و بیشترین اغراق در ترسیم به ترتیب از آنِ خودرو، چراغ راهنمایی و انسان بود. تحلیل عاملی سنجهها در کل 6 عامل را در تشکیل تصویر ذهنی کودکان شناسایی نمودند که به ترتیب عبارتند از: «طبیعت و بازی»، «مقررات خیابان»، «طبیعت آسمان»، «ساختار خیابان»، «منظر شهر» و «ساختار تقاطع». در کل عواملی که به هندسه، ساختار و نظم حاکم بر خیابان مربوط بودند، بیشترین فراوانی را در تصویر ذهنی کودکان دارند. فقدان فعالیت‌های انتخابی و اجتماعی در ترسیمها بیانگر ضعف خیابان‌های شهرهای کشور در تحقق رویدادها است که کاهش سرزندگی را در پی داشته است.
منظر شهری
صدف استادغفاری
دوره 5، شماره 17 ، بهمن 1394، ، صفحه 29-40
چکیده
خوانایی یکی از ویژگی‌های اساسی محیط‌های شهری باکیفیت به شمار می‌رود، که با کمک به فرد برای درک صحیح و عمیق پیرامون، امکان برقراری ارتباط مطلوب بین فرد و محیط شهری را فراهم می‌سازد. متأسفانه در اغلب طرح‌ها و پروژه‌های شهرسازی، مفهوم خوانایی در عمل به صورت شماری راهکار ساده‌ی تسهیل مسیریابی و جهت‌یابی پیاده می‌شود. در حالی که این ...
بیشتر
خوانایی یکی از ویژگی‌های اساسی محیط‌های شهری باکیفیت به شمار می‌رود، که با کمک به فرد برای درک صحیح و عمیق پیرامون، امکان برقراری ارتباط مطلوب بین فرد و محیط شهری را فراهم می‌سازد. متأسفانه در اغلب طرح‌ها و پروژه‌های شهرسازی، مفهوم خوانایی در عمل به صورت شماری راهکار ساده‌ی تسهیل مسیریابی و جهت‌یابی پیاده می‌شود. در حالی که این مفهوم، مفهومی جامع و پرمحتوا بوده و دارای ابعاد و جنبه‌های گوناگونی میباشد که توجه به آنها در کنار یکدیگر، بر خلاف راهکارهای تکبعدی سادهانگارانه، قادر خواهد بود نقش مؤثری در بهبود و غنای تجربه و ادراک فرد از محیط شهری ایفا نماید. بر این اساس، پژوهش حاضر قصد دارد با کندوکاو در مفهوم خوانایی به درک ابعاد و مؤلفه‌های گوناگون آن دست یافته، ضمن شناسایی ارتباط معنادار آن با مفهوم ساخت اصلی، به معرفی اصولی کارآمد برای بازآفرینی ساخت اصلی با محوریت خوانایی دست یابد. کاربست اصول مذکور، علاوه بر تضمین خوانایی مقیاسهای مختلف محیط شهری، می‌تواند چارچوبی جامع و کلنگر برای مواجهه با مسائل متعدد و به ظاهر مجزای محیط‌های شهری فراهم سازد، که برخلاف اقدامات بازآفرینی سطحی و جزءنگر، با در نظر گرفتن ارزشهای محتوایی و غیرملموس محیط شهری همگام با جنبه‌های کالبدی ملموس، به معنای واقعی به تجدیدحیات، ارتقای کیفیت و غنای بافت شهری میانجامد. اصول بازآفرینی خوانایی-محور در راستای سه مؤلفهی کالبدی، عملکردی و حسی-معنایی خوانایی ارائه شده، و محور اصلی آنها بر وحدت و هماهنگی کالبدی، حیات و سرزندگی عملکردی، غنای بار حسی-معنایی محیط انسانی و در نهایت، همسویی و سازگاری میان کالبد، عملکرد و محتوای حسی-معنایی محیط شهری میباشد.
طراحی شهری
محسن فیضی؛ فرهنگ مظفر؛ مهرانه رعیتی دماوندی؛ مریم عظیمی
دوره 4، شماره 13 ، بهمن 1393، ، صفحه 5-16
چکیده
در دهه های پایانی قرن بیستم تغییر سریعی در نگرش ها نسبت به طبیعت درمحیط شهری به وجود آمده است که نشان می دهد اگاهی بیشتری نسبت به طبیعت در میان عموم مردم و متخصصان ایجاد شده است. مزایا و فواید ارتباط با طبیعت توسط روان شناسان محیطی مورد تحقیق وبررسی قرارگرفته است و میتوان گفت که چنین ارتباطی برای سلامت انسان ضروری است و وجود مناطق ...
بیشتر
در دهه های پایانی قرن بیستم تغییر سریعی در نگرش ها نسبت به طبیعت درمحیط شهری به وجود آمده است که نشان می دهد اگاهی بیشتری نسبت به طبیعت در میان عموم مردم و متخصصان ایجاد شده است. مزایا و فواید ارتباط با طبیعت توسط روان شناسان محیطی مورد تحقیق وبررسی قرارگرفته است و میتوان گفت که چنین ارتباطی برای سلامت انسان ضروری است و وجود مناطق باز و طبیعی مزایای زیبایی شناسی و روانی زیادی در بر دارد. برای افزایش استفاده عموم از فضاهای سبز شهری بهتر است این فضاها بر اساس ترجیحات و نیازهای عموم مردم طراحی شوند. پژوهش هایی وجود دارد که نشان می دهد در کشورهای غربی و به ویژه اروپایی برخی از مردم به منظر طبیعی و نامنظم در مناطق شهری اهمیت نمی دهند و آن را نامرتب ، ناهنجار، بی ارزش یا حتی ترسناک میدانند و منظرهای شهری منظم و طراحی شده را ترجیح می‌دهند. این پژوهش دیدگاه مردم را نسبت به منظرهای ارگانیک شهری در مقایسه با طرح های منظم تر و هندسی بررسی می کند. نظر عموم با استفاده از پرسش نامه با نمونه گیری تصادفی در دو فضای ارگانیک، و منتظم و هندسی مورد سنجش قرار گرفته و این دو شیوه طراحی با هم مقایسه شدند. نتایج نشان می‌دهد اگرچه استفاده کنندگان از هر دو پارک فواید و ویژگی های مثبت را در هر یک از آنها اشاره می کنند( در جزئیات) اما به طورکلی جامعه مورد مطالعه درک مشخصی از طراحی ارگانیک و طبیعی نداشته، الگوی شطرنجی را برای فضاهای سبز شهری ترجیح می دهند و برای آن فواید و ارزش های بیشتری قائلند. شناخت درک و دریافت مردم از شیوه های طراحی منظر و توجه به ترجیحات و نیازهای آنها در استفاده از فضاهای سبز می تواند به طراحان منظر در طراحی این فضاها و نیز افزایش استفاده از آنها کمک کند.
منظر شهری
مهرداد کریمی مشاور؛ آرش حسینی علمداری؛ محمدآزاد احمدی
دوره 4، شماره 13 ، بهمن 1393، ، صفحه 33-42
چکیده
ابزارهای ایزوویست و تحلیل گراف دید تلاش‌هایی هستند که در سال‌های اخیر در جهت بیان کمی و قابل اندازه‌گیری کیفیت فضایی شده‌اند و با وجود عدم بلوغ و تکامل، توسط محققان با دید ابزارهای آینده تحلیل فضا نگریسته می‌شوند. این تحقیق با هدف آشنایی عملی با این ابزارها به بررسی بافت شهری سنندج به وسیله آنها می‌پردازد. در این پژوهش منطقه‌هایی ...
بیشتر
ابزارهای ایزوویست و تحلیل گراف دید تلاش‌هایی هستند که در سال‌های اخیر در جهت بیان کمی و قابل اندازه‌گیری کیفیت فضایی شده‌اند و با وجود عدم بلوغ و تکامل، توسط محققان با دید ابزارهای آینده تحلیل فضا نگریسته می‌شوند. این تحقیق با هدف آشنایی عملی با این ابزارها به بررسی بافت شهری سنندج به وسیله آنها می‌پردازد. در این پژوهش منطقه‌هایی از چهار بافت شهری متفاوت از شهر سنندج انتخاب شدند و پس از آماده‌سازی در نرمافزارها، با استفاده از آنالیزهای ایزوویست و تحلیل گراف دید مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. سپس نمودارها و آمارهای به دست آمده از این بافتها بررسی گردیده و با هم مقایسه شدند. تفسیر یافتههای تحلیل ایزوویست و گراف دید نشان می‌دهد که بافت قدیم در عین اینکه بدون وجود نقشههای شهرسازی مدرن به وجود آمده، با این حال مردم سازنده این بافت از نوعی استاندارد ذاتی و جمعی برای اندازهها استفاده کردهاند. همچنین این بافت در میان چهار گونه بافت شهری سنندج، واجد بیشترین غنای بصری و تنوع آن است و تحلیل شاخص فضای همسایگی مخصوص، زیبایی ناشی از هارمونی و تعادل در این بافت را نشان می‌دهد. در نهایت، نتایج به دست آمده درخصوص چهار گونه کلی بافت در شهر سنندج نشان می‌دهد که شاخصهای آنالیزهای ایزوویست و تحلیل گراف دید تفاوتها و شباهتهای میان این بافتها را از نظر خصوصیات فضایی و کیفیت بصری، به خوبی آشکار می‌کنند، بنابراین در تصمیمگیریهای مربوط به طراحی شهری، توجه به نتایج استفاده از این ابزارها می‌تواند به ارتقای کیفیت بصری بافتهای شهری کمک شایانی نماید.
منظر شهری
جمال محمدی؛ حسین دانشمهر
دوره 2، شماره 7 ، مرداد 1392، ، صفحه 61-72
چکیده
امروزه شهرها عالی‌ترین تجلی کالبدی و عملکردی عصر معاصر قلمداد می‌شوند و خواسته یا ناخواسته زمینه‌های گسترش حوزه عمومی را فراهم می‌آورند. در این میان پارک‌ها به عنوان بخشی از فضاهای عمومی شهری( علی‌رغم نقش مهمی که در گسترش قلمرو عمومی جامعه دارند) چندان مورد توجه قرار نگرفته و ظرفیت‌های آنها بلا استفاده مانده است. گفتنی است ، ترمیم ...
بیشتر
امروزه شهرها عالی‌ترین تجلی کالبدی و عملکردی عصر معاصر قلمداد می‌شوند و خواسته یا ناخواسته زمینه‌های گسترش حوزه عمومی را فراهم می‌آورند. در این میان پارک‌ها به عنوان بخشی از فضاهای عمومی شهری( علی‌رغم نقش مهمی که در گسترش قلمرو عمومی جامعه دارند) چندان مورد توجه قرار نگرفته و ظرفیت‌های آنها بلا استفاده مانده است. گفتنی است ، ترمیم و ارتقای کیفی این نوع فضاها، تجربهای امید بخش برای مشارکتهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیباییشناسی به منظور بازسازی محیط شهری مطبوع و کارآمد و رشد فعالیت‌های فراغتی به ارمغان میآورد. هدف این مقاله، به پرسشگرفتن ماهیت توسعه، از طریق ترمیم و بازسازی پارک‌های سطح منطقه 18 میباشد، تا ضمن معرفتشناسی، به اثرات ابعاد مختلف بازسازی پارک‌ها، راهکارهای مناسب برای تقویت تأثیرات مثبت و در عین حال تعدیل تأثیرات منفی ارائه نماید. اطلاعات مطالعه کیفی حاضر از طریق مصاحبه عمیق، مشاهده مشارکتی و قدم زدن عرضی در میدان مورد مطالعه گردآوری شده و از روش نظریه مبنایی برای تحلیل دادهها استفاده شده است. در مجموع اطلاعات جمع‌آوری شده در قالب 36 مفهوم، هفت مقوله عمده و یک هسته مرکزی، کدگذاری و تحلیل شده‌اند. هفتمقوله عمده عبارتند از: تعاملات اجتماعی، امنیت اجتماعی، بهداشت جسمی و روانی، دسترسی به تسهیلات، انسجام شهروندی، رونق اقتصادی و بهبود وضعیت زیستمحیطی. در این مطالعه مقوله نهایی که همان هسته مرکزی میباشد «ارتقای کیفیت زندگی شهروندان» است. هسته مرکزی مورد اشاره در قالب یک مدل مبنایی در قالب شرایط علی، راهبردها و پیامدها ارائه شده است.
برنامه ریزی شهری
دوره 1، شماره 4 ، آبان 1391، ، صفحه 55-68
چکیده
مجموعه تفریحی دیدگاه (پارک ملت) در موقعیت ورودی شهر سنندج با حوزه عملکردی در مقیاس شهر و پیشینه تاریخی غنی در خاطرات جمعی شهروندان که به دلیل بی‌توجهی و برخی اقدامات نادرست مدیریتی، کارکرد اجتماعی آن در رفع نیازهای فراغتی ساکنان کمرنگ شده، به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به منظور پوشش هدف اصلی تحقیق که عنوان مقاله را در بر می‌گیرد، ...
بیشتر
مجموعه تفریحی دیدگاه (پارک ملت) در موقعیت ورودی شهر سنندج با حوزه عملکردی در مقیاس شهر و پیشینه تاریخی غنی در خاطرات جمعی شهروندان که به دلیل بی‌توجهی و برخی اقدامات نادرست مدیریتی، کارکرد اجتماعی آن در رفع نیازهای فراغتی ساکنان کمرنگ شده، به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به منظور پوشش هدف اصلی تحقیق که عنوان مقاله را در بر می‌گیرد، مقاله حاضر می‌کوشد تا با روش توصیفی_تحلیلی منتج از رویکرد غالب در مبانی نظری و تجربیات عملی، به راهبردهای احیای حیات اجتماعی این فضا دست یابد. داده‌های تحقیق از طریق مشاهدات میدانی، طراحی و تکمیل پرسشنامه در میان استفاده‌کنندگان و مصاحبه با افرادصاحب نظر جمع‌آوری شده و با کمک مدل تحلیلی سوات، سنجش وضعیت موجود و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، به عنوان یکی از روش‌های حل تصمیم‌گیری چندمعیاره اولویت‌بندی عوامل، حاصل شده است. سپس در مرحله پایانی با توجه به اولویت‌های به دست آمده، راهبردهای نهایی به منظور ارتقای عملکردی پارک تدوین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که زیر مؤلفه‌های سرزندگی، پاکیزگی محیط و نفوذپذیری و حرکت به ترتیب بیشترین امتیاز را به دست آورده‌اند. این بدان معنی است که راهکارهای پیشنهادی باید بیشتر در راستای مؤلفه‌های مذکور و با اولویت آنها در نظر گرفته شوند.
برنامه ریزی شهری
کیومرث حبیبی؛ جاهده تکیه خواه؛ محمد آزاد احمدی
دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1391، ، صفحه 13-23
چکیده
برنامه ریزی گردشگری طبیعی نخستین اقدام در مدیریت مناطق طبیعی با رویکرد گردشگری است که در آن عرصه‌های مستعد طرح ریزی تفرجی، پهنه بندی می‌شود. در این مطالعه با هدف شناسایی و پهنه بندی گونه‌های مختلف گردشگری طبیعی در پارک جنگلی آبیدر در شهر سنندج، از روش تجزیه و تحلیل سیستمیک استفاده شد. با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی در سیستم ...
بیشتر
برنامه ریزی گردشگری طبیعی نخستین اقدام در مدیریت مناطق طبیعی با رویکرد گردشگری است که در آن عرصه‌های مستعد طرح ریزی تفرجی، پهنه بندی می‌شود. در این مطالعه با هدف شناسایی و پهنه بندی گونه‌های مختلف گردشگری طبیعی در پارک جنگلی آبیدر در شهر سنندج، از روش تجزیه و تحلیل سیستمیک استفاده شد. با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه توان تفرجی حاصل از این مدل تهیه شد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد که منطقه‌ی مورد مطالعه فاقد تفرج متمرکز طبقه یک است. و بیشترین مساحت منطقه را مناطقی با توان گسترده طبقه‌دو تشکیل می‌دهند. به منظور بررسی تأثیر فاکتور اثرگذار گردشگران ،450 پرسش نامه در بین گردشگران منطقه توزیع شد. نتایج این بررسی نشان داد که اکثر گردشگران نیز دلایل انتخاب منطقه تفرجی مورد مطالعه را دسترسی به منابع آبی معرفی می کنند. جهت ارتقای مدل تجزیه و تحلیل سیستمی و بررسی تأثیر فاکتور منابع آبی بر طبقات مختلف تفرج حاصل از مدل سیستمی، نقشه‌ی بافر منابع آبی تهیه شد و با نقشه‌ی توان تفرجی حاصل از مدل سیستمی تلفیق و نقشه‌ی توان تفرجی نهایی به دست آمد. نتایج این ارزیابی نشان داد که 6 درصد از مساحت منطقه، توان تفرج متمرکز طبقه یک، 28 درصد از مساحت منطقه توان تفرج متمرکز طبقه دو، 35 درصد مساحت منطقه توان تفرج گسترده طبقه یک و توان تفرج گسترده طبقه دو 31 درصد مساحت منطقه را در بر می‌گیرد. مقایسه بین دو نقشه توان تفرجی نشان داد که در مدل تجزیه و تحلیل سیستمی، منطقه فاقد تفرج متمرکز طبقه‌یک است. با دخالت دادن فاکتور منابع آبی 6 درصد (320/160هکتار) از مساحت منطقه دارای توان تفرج متمرکز طبقه یک شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که فاکتور منابع آبی، پوشش گیاهی، راههای دسترسی، فاکتورهای فیزیکی (شیب و جهت) به ترتیب بیشترین تأثیررا بر فرایند ارزیابی توان تفرجی در منطقه‌ی مورد مطالعه دارند. در صورتی که در مدل تجزیه و تحلیل سیستمی، پارامترهای مؤثر در ارزیابی توان تفرجی به ترتیب شیب، خاک، جهت، آب، گیاه و اقلیم ذکر شده است. با توجه به نتایج مشخص شد که فعالیت‌های تفرجی مورد انتظار در زون های گسترده، شامل مواردی همچون پیاده روی، کوه پیمایی، بازدید از چشم اندازها و اسکیت روی برف و غیره است که نیاز به هیچ گونه استقرار و خدمات تفرجی به جز طراحی مسیرهای پیاده روی آن هم در شرایط خاص ندارد. اما در مناطق با زون تفرج متمرکز فعالیت‌های اردو زدن، پیکنیک های خانوادگی وغیره نیازمند استقرار امکانات و تسهیلات مناسب گردشگری است.
