جامعه شناسی شهری
تحلیل جدایی گزینی اجتماعی فضایی گروه های قومی در شهر بجنورد

محمدرضا ضمیری؛ مهین نسترن؛ محمود قلعه نویی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 دی 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.139221.4935

چکیده
  سنجش و ارزیابی جدایی‌گزینی اجتماعی فضایی با ارتقای ابزارهای محاسباتی، جایگاهی برجسته در مطالعات شهری و اجتماعی پیدا کرده است. شهر بجنورد که پس از تقسیم استان خراسان در سال ۱۳۸۳ به عنوان مرکز استان خراسان شمالی برگزیده شد، در سال‌های اخیر رشد و گسترش سریع و پیش‌بینی نشده‌ای را تجربه کرده و جمعیت و مساحت آن به ترتیب دو برابر و سه برابر ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
مطالعه روایت های شهروندان از سیاستهای فرهنگی شهر تبریز

سمیه شالچی؛ مریم الله دوستی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.139835.4976

چکیده
  فرهنگ یکی از مهم‌ترین مولفه‌های حیات شهرها محسوب می‌شود و سیاست‌گذاری فرهنگی شهری می-تواند در نقش محرک و تسهیل‌گر سیاست‌های توسعه شهری ظاهر شود. شهر تبریز به عنوان یکی از مهم-ترین کلانشهرهای ایران در طول تاریخ همواره از ابعاد مختلف مورد توجه قرار داشته و یکی از تاثیرگذارترین شهرها بر تحولات فرهنگی ایران محسوب می‌شود. در این پژوهش ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
سیر دگرگونی تصویر بازنمایی‌شده از بافت تاریخی تهران در سینمای ایران

سارا فرهپور؛ سینا رزاقی اصل

دوره 12، شماره 47 ، خرداد 1402، ، صفحه 79-90

https://doi.org/10.34785/J011.2022.014

چکیده
  فضاهای شهری به‌ویژه در بافت‌های تاریخی، تحولی را از سر گذرانده‌اند که حاصل فرایندهای معنازدایی و ارائه صورت‌بندی‌های جدید از بافت‌های ناکارآمد شهری است. فرایندی که به افول کیفیت و به‌تبع آن دگرگونی زندگی روزمرة ساکنین در این بافت‌ها می‌انجامد. از آن روی که  فضاهای سینماتیک به‌عنوان یک فضای برساخته، به بهترین نحو، منطق سرشت‌نمای ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
بررسی ابعاد موثر بر سنجش میزان دلبستگی ساکنان به محله های مسکونی (مورد مطالعه: محله هفت چنار- منطقه 10 تهران)

امیر ابراهیمی حسنکلو؛ ناصر بنیادی؛ آتوسا مدیری

دوره 12، شماره 46 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 33-46

https://doi.org/10.34785/J011.2023.003

چکیده
  بحران دلبستگی به مکان به مفهوم بحران معنی اجتماعی از فضا و زمان، از بارزترین مشکلات شهرسازی معاصر است. بحرانی که در ایجاد محلات شهری، فاقد تاریخ و فاقد ارتباط تبلور یافته است. شهرسازی سده بیستم بیش از آن که معطوف به کیفیت ارتباطات باشد، متوجه کمیت ارتباطات بوده و از این رو پیوستگی احساسی با مکان یا به عبارتی دلبستگی مکان به عنوان مهم ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
بررسی میزان رضایت از محل سکونت و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر سنندج

پرستو محمدیان محمدیان؛ نسیبه زنجری؛ یدالله ابوالفتحی ممتاز؛ احمد دلبری

دوره 12، شماره 46 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 77-88

https://doi.org/10.34785/J011.2023.007

چکیده
  رضایت از محل سکونت یکی از عواملی است که تأثیر زیادی بر سلامت، عملکرد، به­زیستن و نهایتاً کیفیت زندگی افراد سالمند می­گذارد. اما در ایران مطالعات کافی در حوزه محیط و سالمندی وجود ندارد. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رضایت از محل سکونت و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر سنندج است. مطالعه حاضر به روش مقطعی و از نوع توصیفی_تحلیلی ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
جداشدگی اجتماعی- فضایی در ایران: مرور نظام‌مند و فراتحلیل کیفی

نرگس قدسی؛ مهین نسترن؛ وحید قاسمی

دوره 11، شماره 44 ، آبان 1401، ، صفحه 79-94

https://doi.org/10.34785/J011.2022.175

چکیده
  جداشدگی شهری به عنوان یکی از ویژگی­ های ذاتی شهرها، به فاصله اجتماعی و جدایی فیزیکی میان ساکنان در یک بستر شهری اشاره دارد؛ هنگامی که این پدیده مانع از دسترسی برخی گروه‌ها به خدمات، فعالیت‌ها و فضاها ‌شود، به یک مسئله و مشکل شهری تبدیل می‌گردد. ماهیت بین رشته ­ای و ابعاد گسترده و در هم تنیده این پدیده باعث شده در سه دهه اخیر، پژوهشگرانی ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
تحلیل موقعیت مکانی مخاطرات ادراکی تخریب گرایی در فضاهای عمومی شهر (مطالعه موردی: محله برج قربان شهر همدان)

سحر اسماعیل پورهمدانی؛ اسماعیل شیعه؛ کیانوش ذاکرحقیقی

دوره 8، شماره 31 ، مرداد 1398، ، صفحه 87-96

https://doi.org/10.34785/J011.2019.599

چکیده
  تخریب­گرایی به عنوان یکی از انواع جرم­های رایج در شهرهای امروز، پیامدهای منفی متعددی را در بر داشته و موجب مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خسارات مالی و... شده که نمود بصری آن نیز بیش از سایر جرائم در فضاهای عمومی شهری ماندگاری دارد. در این میان گروهی اعم از روان­شناسان و جامعه­شناسان بر نقش عوامل درونی و شخصیتی و گروهی از جمله معماران ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
ارزیابی نقش جنسیت در احساس امنیت شهروندان در محلات مسکونی با رویکردی بر نظریه بی نظمی (نمونه موردی: پنانگ، مالزی)

معصومه هدایتی مرزبالی؛ محمدجواد مقصودی تیلکی

دوره 5، شماره 18 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 21-36

چکیده
  افزایش وقوع جرایم شهری و راهبرد محوری شهرها در دستیابی به توسعه پایدار، موجب شده تا در طی نیم قرن اخیر محققان در خصوص ریشه های ناامنی و نتایج آن در شهرهای کشورهای توسعه یافته نظریه‌پردازی کنند. مجموعه‌ای از این نظریه‌ها که به ناهنجاری های محیطی شهره گشته اند، تاکید دارند که ناهنجاری های محیطی می تواند بر افزایش ترس از جرم تاثیرگذار ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
ارزیابی پراکنش مکانهای سوم در ارتباط با سطوح طبقات اجتماعی مختلف شهر زنجان

الهام داودی؛ آتوسا مدیری

دوره 4، شماره 16 ، آبان 1394، ، صفحه 81-92

چکیده
  در تعریفی که پروفسور الدنبرگ از مکان سوم ارائه می‌دهد، یک مکان سوم عرصه‌ای معرفی شده است که مردم را بدون در نظر گرفتن درجات و طبقات اجتماعی و تفاوت‌های قومی، نژادی و ... گرد‌هم می‌آورد. این در حالی است که به نظر می‌رسد حضور چنین مکان‌هایی در جامعه‌ ما، خود ارتباط ویژه‌ای با طبقات اجتماعی داشته باشد. به این معنا که سطوح طبقات اجتماعی ...  بیشتر

طراحی شهری
فرآیند بازآفرینی منظر میادین شهر تهران با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی شهروندان

محسن فیضی؛ علی اسدپور

دوره 2، شماره 7 ، مرداد 1392، ، صفحه 3-14

چکیده
  مهاجرت، تفاوت، جابجایی دائمی و رشد سریع جمعیت در تهران مانع از شکل‌گیری روابط اجتماعی در محلات آن شده است. این در حالی است که کنش‌های متقابل اجتماعی می‌توانند به عنوان یکی از مؤلفه‌های سازنده سرمایه اجتماعی شهر، نقش مهمی در بازآفرینی شهری به مثابه رویکردی مداخله‌گر در مرمت شهری تلقی گردند. موضوع بازآفرینی شهری با توجه به ماهیت ...  بیشتر

منظر شهری
ارزیابی اثرات اجتماعی ترمیم و بازسازی پارک‌ها به‌شیوۀ نظریه مبنایی (مطالعه موردی پارک‌های سطح منطقه 18 شهرداری تهران)

جمال محمدی؛ حسین دانشمهر

دوره 2، شماره 7 ، مرداد 1392، ، صفحه 61-72

چکیده
  امروزه شهرها عالی‌ترین تجلی کالبدی و عملکردی عصر معاصر قلمداد می‌شوند و خواسته یا ناخواسته زمینه‌های گسترش حوزه عمومی را فراهم می‌آورند. در این میان پارک‌ها به عنوان بخشی از فضاهای عمومی شهری( علی‌رغم نقش مهمی که در گسترش قلمرو عمومی جامعه دارند) چندان مورد توجه قرار نگرفته و ظرفیت‌های آنها بلا استفاده مانده است. گفتنی است ، ترمیم ...  بیشتر

طراحی شهری
بازشناسی نظام معانی محیطی در محیطهای تاریخی با تأکید بر تحولات اجتماعی مخاطبان مطالعه موردی: محله صیقلان رشت

علی کاظمی؛ مصطفی بهزادفر

دوره 2، شماره 6 ، خرداد 1392، ، صفحه 75-87

چکیده
  چارچوب رابطه غیرکلامی انسان_ محیط (که به ایجاد معانی محیطی و ادراک آن از سوی مخاطبان منجر می‌گردد) در بافت‌های تاریخی با توجه به جریان بطئی تحولات فیزیکی در آنها، از شرایط خاصی برخوردار است؛ چنان که در این بافت‌ها، بیشتر ِ تحول در شاخص‌های فردی و اجتماعی مخاطبان است که عامل اصلی دگرگونی در معانی محیطی محسوب می‌گردد. بر این اساس، ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی میزان رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر (مطالعه موردی: سایت مسکن مهر فاطمیه شهر یزد)
دوره 2، شماره 5 ، اسفند 1391، ، صفحه 13-26

چکیده
  پروژه مسکن مهر بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس می شود. از این رو هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر فاطمیه شهر یزد می باشد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع ...  بیشتر

اسکان غیر رسمی
دستیابی به توسعه پایدار محلی از طریق ظرفیت اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی محله غیررسمی مطالعه موردی : محله شمیران نو
دوره 1، شماره 4 ، آبان 1391، ، صفحه 3-12

چکیده
  این مقاله با پذیرش ساکنین محلات غیررسمی به عنوان شهروندان صاحب حق شهری و با انتخاب راه کارهای مداخله در ظرفیت های اجتماعی به جای بازسازی محیطی نگارش شده است. هدف مقاله معرفی سازه ظرفیت‌اجتماعی و ارتباط آن با توسعه‌پایدار‌محلی به تفکیک گروه‌های اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی است. بررسی نتایج به تفکیک دو گروه مذکور، امکان شناسایی ...  بیشتر

طراحی شهری
بررسی تطبیقی جایگاه میادین تهران در حفظ و ارتقای خاطره جمعی شهروندان (نمونه موردی: میدان تجریش و میدان بهارستان)
دوره 1، شماره 4 ، آبان 1391، ، صفحه 69-80

چکیده
  خاطره‌جمعی خاطره‌ مشترک افراد از وقایع و رویدادهای تجربه شده به وسیله آن‌ها، به عنوان عضوی از گروه، در چارچوبی اجتماعی و فضایی است. خاطرات‌ جمعی از طریق افزودن معنی به فضا، به ارتقای هویت مکانی می‌انجامند و این هویت مکانی، بازشناسی و ارتقای هویت شخص را به دنبال دارد. از این منظر، بی‌توجهی به مقوله خاطره‌جمعی در شهر می‌تواند عواقب ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
مقایسه ظرفیتهای اجتماعی و نهادی توسعه پایدار در شهرهای کرج و قزوین
دوره 1، شماره 4 ، آبان 1391، ، صفحه 81-94

چکیده
  با توسعه شهرها و مطرح شدن رویکرد توسعه پایدار، توجه و رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن، هر‌چه بیشتر در برنامه‌ریزی توسعه شهرها مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که پیمودن این راه بدون آگاهی از وضعیت شهرها در طی مسیر امکان‌پذیر نخواهد بود، سنجش میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته است. سنجش میزان ...  بیشتر

طراحی شهری
بررسی و تحلیل مؤلفه های تأثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پیاده راه ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی، مطالعه موردی؛ محورهای تربیت و ولیعصر تبریز

شهاب عباس زاده؛ سودا تمری

دوره 1، شماره 4 ، آبان 1391، ، صفحه 95-104

چکیده
  با شروع انقلاب صنعتی،اختراع اتومبیل و گسترش شهرها، به تدریج اولویت دادن به نقش عابر پیاده و فضاهای پیاده‌محور در شهرها و فضاهای شهری کمرنگ شده و از کیفیت فضایی عرصه‌های عمومی شهر ، فضاهای باز شهری و پیاده‌راه‌ها کاسته شده است؛ عرصه‌هایی که خود به عنوان بستر و خاستگاه، نقش محوری در ارتقای سطح تماس‌ها،ارتباطات و تعاملات اجتماعی ...  بیشتر

طراحی شهری
نقش الگوهای شکلی و اجتماعی در ساماندهی فضاهای باز مجموعه های مسکونی (قیاس تجارب شهرسازی قرن بیستم و نمونه های ایرانی)

فرهنگ مظفر؛ علی اسدپور

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1391، ، صفحه 3-12

چکیده
  پژوهش حاضر به شناسایی الگوهای اجتماعی و شکلی در برنامه‌ریزی فضاهای باز مسکونی در نظریه‌ها و پروژه‌های شاخص شهرسازی قرن بیستم و قیاس آن با الگوهای بومی و معاصر کشور می‌پردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این نوشتار تفسیری– تاریخی با رویکردی استنتاجی است. از نمونه‌های موردی نیز در تحلیل و ارائه مصادیق گونه‌شناسی استفاده شده است. ...  بیشتر

جامعه شناسی شهری
تدقیق انگاره های حاکم بر حضور زنان مسلمان در عرصه های عمومی شهری (نمونه موردی: شهر شیراز)
دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1391، ، صفحه 71-85

چکیده
  فرآیند جنسیتی شدن عرصه‌های عمومی شهری و عدم توجه  طراحان شهری به ویژگی‌ها، نیاز‌های گروه‌های مختلف اجتماعی موجب گشته تا این عرصه‌ها هویت متعالی خویش را از دست بدهند. در این بین به نظر می‌رسد زنان از جمله گروه‌هایی باشند که توجه به ویژگی‌ها و نیازهایشان در طراحی عرصه‌های عمومی شهری، برای ایجاد انگیزش حضور و  برقراری تعاملات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی ترابری شهری و توسعه اجتماعی (مطالعه تطبیقی ایران و فرانسه)
دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1391، ، صفحه 87-100

چکیده
  برنامه‌ریزی اصولی ترابری شهری در تامین یکی از ضروریات شهرنشینی یعنی جابجایی، امر اجتناب‌ناپذیری است. تاریخ سیستم‌های ترابری مدرن ایران به50 سال محدود شده و سالها پس از پایگذاری شهرسازی در مفهوم واقعی آن، ظاهر شده است. منطق موضوع و نیاز انکارناپذیر آن حکم می کند تا ترابری، توسعه شهر و جمعیت موازی با هم حرکت کرده و نقش خود را در فعالیتهای ...  بیشتر