برنامه ریزی شهری
سنجش تاب آوری شهری در برابر مخاطره سیل با استفاده از شاخص های ترکیبی (مورد مطالعه: شهر خرم آباد)

یعقوب ابدالی؛ سعید زنگنه شهرکی؛ حسین حاتمی نژاد؛ احمد پوراحمد؛ محمد سلمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 دی 1401

https://doi.org/10.34785/J011.2022.021

چکیده
  عملیاتی کردن مفهوم تاب‌آوری در برابر بلایای شهری نقطه عطفی در جهت درک ویژگی‌هایی است که به تاب‌آوری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی و تعاملات مورد نیاز برای ساخت و حفظ آن کمک می‌کند. درحالی‌که سنجش تاب‌آوری در برابر بلایای شهری اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده است، تاکنون رویکرد بهینه‌ای برای عملیاتی کردن این مفهوم به وجود نیامده ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی کاربست اصول روش نظریه زمینه‌ای در پژوهش‌های فارسی‌زبانِ برنامه‌ریزی و طراحی شهری

بهادر زمانی؛ احسان بابائی سالانقوچ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62693

چکیده
  در سال‌های اخیر استفاده از روش نظریه زمینه‌ای در نظام‌های علمی مرتبط با محیط ساخته شده و به طور خاص طراحی و برنامه‌ریزی شهری افزایش یافته است. از طرفی، عدم توجه کافی پژوهشگران به مبانی و ملاحظات روش‌شناختی نظریه زمینه‌ای و خوانش‌های آن، بعضاً به گونه‌ای از روش‌شناسی با خوانش‌های التقاطی منجر شده که گاه فاقد و ناقض ماهیت روش ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تبیین عوامل شکل دهنده ی دلبستگی به مکان در شهر ساحلی بندر انزلی

علی اکبر سالاری پور؛ زهرا سیف ریحانی؛ نرگس طالب ولی اله

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62798

چکیده
  همان طور که مولفه هایی هستند که از دلبستگی به مکان تاثیر می پذرند، مولفه هایی نیز وجود دارند که بر دلبستگی به مکان تاثیر می گذارند. پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا عوامل مثبت و منفی تاثیرگذار بر دلبستگی به مکان را تعیین نماید. جهت دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی کیفی-کمی بهره گرفته شده است. هم چنین تصاویر گردآوری شده، بر اساس نوع مکان ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بهزیستی اجتماعی سالمندان در فضای باز عمومی شهری (مطالعه موردی بوستان مصلی و پیاده‌ راه شیخ صفی شهر اردبیل)

توحید حاتمی خانقاهی؛ سحر فهیمی حمیدآباد؛ وحید وزیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62803

چکیده
  پیش‌بینی‌های علمی بیانگر افزایش قابل توجه جمعیت سالمندان در سال‌های پیش‌رو بوده و بر لزوم توجه به نیازهای متنوع و زندگی اجتماعی آنها تاکید می‌کند. عدم توجه به نیازهای اجتماعی سالمندان، پتانسیل سالمندان را برای مشارکت در جامعه محدود می‌کند. مطالعات موجود اغلب به نیازهای کالبدی سالمندان پرداخته و در زمینه نیازهای اجتماعی آن‌ها ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بازشناسی مولفه های موثر بر حس دلبستگی مکان در سه مقیاس خانه، محله، شهر

محمدرضا یزدان پناه شاه آبادی؛ زینب عادلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1402

https://doi.org/10.22034/urbs.2024.139973.4984

چکیده
  حس دلبستگی مکانی یکی از مهمترین شاخص‌های سنجش کیفیت مکانی یک فضا از بعد روان شناختی آن است و ارتباط مشخصی با شکلگیری حس مکان در یک فضای شهری دارد. علی‌رغم استفاده گسترده از این مفهوم در پژوهش‌های مختلف در حوزه مکان، به تأثیر "مقیاس مکان" در نحوه شکلگیری و بروز حس دلبستگی مکانی در شهروندان کمتر توجه شده است. لذا در این پژوهش هدف اصلی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ضرباهنگ کاوی قرارگاه های رفتاری در بوستان های شهری ( مطالعه موردی: بوستان بهارستان و ابن سینای زنجان)

اسماعیل دویران

دوره 12، شماره 48 ، مهر 1402، ، صفحه 17-28

https://doi.org/10.34785/J011.2022.024

چکیده
  در پژوهش های شهری بررسی اثر ریتمیک مصرف فضاهای عمومی شهری با نام ضرباهنگ کاوی مطرح است. قرارگاه رفتاری نوعی از تولید و مصرف فضا توسط گروه های اجتماعی مختلف است که در فضاهای عمومی مانند بوستان های شهری بیشتر نمود می یابد. این پژوهش با روش تحقیق کیفی، توصیفی_تحلیلی و با ماهیت اکتشافی به بررسی ضرباهنگ قرارگاه های رفتاری در بوستان های شهری ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل پویش فضایی شهرهای منطقه ای در گذار به کلانشهر (مورد مطالعه: شهر رشت)

رقیه حیدری؛ اسماعیل علی اکبری؛ احمد پوراحمد

دوره 12، شماره 46 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.34785/J011.2023.001

چکیده
  شهر در طی حیات خود تحت تأثیر عوامل درونی_بیرونی، در بستر مکان و در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته و به رشد و توسعه خود در جهات مختلف شکل و ابعاد بخشیده است. بنابراین، توجه به الگوی رشد و گسترش شهر، پایش تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ، برای مدیریت رشد و پایداری اکوسیستم شهری امری حیاتی است. بر این اساس، پژوهش حاضر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
اثرات فن‏اوری اطلاعات و ارتباطات و پاندمی کووید 19 بر مطالعات شهری : مرور سیستماتیک

نیکو مدقالچی؛ سید حسین بحرینی؛ مجتبی رفیعیان

دوره 11، شماره 44 ، آبان 1401، ، صفحه 95-114

https://doi.org/10.34785/J011.2022.657

چکیده
  ظهور عصر اطلاعات در قرن 20 به واسطۀ تحولات عظیم حوزۀ فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، رویکرد غالب حل حداکثری مسائل شهری و نجات‌بخشی این فن‌آوری‏ ها را پیشِ روی برنامه ‏ریزان، طراحان و سیاست‏ گذاران شهری قرار داده است. باوجود جدیدبودن این تحولات، سرعت رشد و توسعۀ گستردۀ آن، میان‏ کنش گسترده ‏ای را در بین بخش‏ های مختلف مطالعات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی مؤلفه های مؤثر بر ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی شهری برای کودکان، بر مبنای مدل مفهومی حق به شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر تهران)

زهرا تمجیدی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی؛ فرح حبیب

دوره 11، شماره 44 ، آبان 1401، ، صفحه 115-130

https://doi.org/10.34785/J011.2022.004

چکیده
  حق به شهر،مسئله­ ای با ماهیت اجتماعی،­سیاسی و حقوقی است که با تکیه بر مفهوم حق شهروندی،­مجموعه حقوقی را برای استفاده همه ساکنین شهر از بستر زندگی شهری، به صورت شفاف و عادلانه مطالبه می ­کند. در شهرها، کودکان به لحاظ شرایط سنی، جسمی و روانی ویژه با مشکلات بسیار زیادی از قبیل رعایت نشدن حقوق اولیه، نبود امنیت و ایمنی، نبود امکانات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
مدل توسعه گردشگری فرهنگی در استان کردستان

مهدی کروبی؛ محمدتقی تقوی فرد؛ سوران احمدی زاد

دوره 11، شماره 43 ، مرداد 1401، ، صفحه 41-54

https://doi.org/10.34785/J011.2020.868

چکیده
  گردشگری از بزرگترین، وسیع ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد جهان است که منبع مهم افزایش درآمد، اشتغال و سرمایه در بسیاری از کشور هاست. توسعه گردشگری به عنوان پدیده فرهنگی، موجب می شود که فرصت کافی برای تبادل فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان به وجود آید. بر این مبنا، آنان می توانند یکدیگر را بهتر درک کرده و به فرهنگ هم بیشتر احترام بگذارند. ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی عوامل مؤثر بر فرآیند تنظیم مجدد زمین در بافتهای فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز)

فهیمه نامور؛ خلیل حاجی پور؛ امیر حسین شبانی؛ محمود محمدی

دوره 11، شماره 43 ، مرداد 1401، ، صفحه 65-76

https://doi.org/10.34785/J011.2022.915

چکیده
  رشد وگسترش فزاینده شهرها در دهه‌های اخیر باعث تبدیل اراضی کشاورزی، بالا رفتن هزینه‌های خدمات‌رسانی شهری، عدم توجه و رسیدگی به بافت‌های فرسوده در قالب توسعه درونزا شده است. شهر شیراز نیز با دارا بودن هزار و 700 هکتار بافت فرسوده از مسائل یادشده برکنار نبوده است. در سال­های اخیر توجه به بافت فرسوده و توسعه درونزا مورد توجه قرار گرفته­ ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل تاب آوری شهری در برابر پاندمی کووید 19 (نمونه مورد مطالعه: کرمانشاه)

محمدرضا حقی؛ احسان حیدرزاده

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 3-16

https://doi.org/10.34785/J011.2022.716

چکیده
  امروزه تاب­آوری شهرها در برابر تهدیدات طبیعی و مصنوع یکی از مهمترین چالش­های نظام برنامه­ریزی و مدیریت شهری است. در این میان، بیماری­های همه­گیر یکی از تهدیدات نوظهوری هستند که به سبب گستردگی و رفتار غیرقابل پیش­بینی به شدت جوامع شهری را تحت تأثیر خود قرار داده­اند. از همین­رو پژوهش حاضر مسئله تاب­آوری شهرها در برابر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی اثر شاخص هندسی خیابان (H/W) برعملکرد حرارتی مسکن (نمونه مورد مطالعه: آپارتمانهای مسکونی همدان)

حجت قیاسوند؛ محمدجواد ثقفی؛ حسین مدی

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 17-34

https://doi.org/10.34785/J011.2022.334

چکیده
  پیوند بین هندسه معابر شهری (H/W) و مصرف انرژی ساختمان، تعامل پیچیده­ای بین عوامل اقلیمی، الگوهای مکانی، نحوه قرارگیری فضاهای باز و همجواری ساختمان­هایی است که آنها را تشکیل می­دهند.  این تحقیق، با استفاده از مفهوم خرد اقلیم ایجاد شده متأثر از هندسه معابر­ شهری به بررسی عملکرد حرارتی ساختمان­های مسکونی شهرهمدان پرداخته است. ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
گونهشناسی فضاهای دانش بنیان

مصطفی دهقانی؛ غلامرضا حقیقت نائینی؛ اسفندیار زبردست

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 103-117

https://doi.org/10.34785/J011.2021.357

چکیده
  امروزه با توجه به ضرورت استفاده از راه‌حل‌های نوآورانه مؤثر، باز و مشارکتی و بهره‌برداری از قابلیت‌های ICT برای ایجاد زندگی پایدار در شهرها، به تدریج انواع مختلفی از مفاهیم با عنوان فضاهای دانش بنیان با اهداف و کارکردهای گوناگون شکل گرفته است. درک ابعاد، ویژگی­ها و تمایز این مفاهیم، موجب کمک به سیاست گذاران شهری در انتخاب راهبردها ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل مقیاس طرح‌های بازآفرینی شهری و اثرات آن بر کیفیت زندگی ساکنان با تأکید بر تجربه ایران

مجید روستا؛ محمد سلیمانی مهرجانی؛ مظفر صرافی؛ مجتبی رفیعیان

دوره 11، شماره 41 ، بهمن 1400، ، صفحه 99-112

https://doi.org/10.34785/J011.2022.404

چکیده
  یکی از مهم­ترین چالش­های کلانشهرهای امروز، وجود محله­های شهریِ نابسامان و فقیر شهری در فضاهای حاشیه­ای است. مجموعه سیاست­ها و برنامه­های بازآفرینی برای رویارویی با چنین چالشی، در طی سده بیستم تلاش کرده است تا کیفیت زندگیِ بهتری برای ساکنینِ واقع در چنین فضاهای فقیر شهری ایجاد کند. اما چنین اقداماتی، کمتر با موفقیت قابل­توجهی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
برندسازی شهری در راستای توسعه گردشگری خلاق به کمک مدل مدیریت برندشهری (CBM)- مورد مطالعه‌: شهرجونقان

زهره اسدی؛ حمید محمدی

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 27-42

https://doi.org/10.34785/J011.2021.114

چکیده
  در چند دهه گذشته، موضوع برند سازی در برنامه­ریزی گردشگری توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. در بازار­های به‌شدت رقابتی جهانی، نیاز مقصدها برای ایجاد یک هویت منحصربه‌فرد و بی­نظیر (یعنی متمایز ساختن خودشان از رقبا) بیش‌ازپیش اهمیت حیاتی پیداکرده است. برند سازی در راستای گردشگری به معنی چگونگی ادراک ذهنی استفاده‌کنندگان از ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی نقش محوری جریان فضایی– زمانی فعالیت‌های زمان غروب و شب در ادراک امنیت، مطالعه موردی: مرکز شهر رشت

اکبر اصغری زمانی؛ شهریور روستایی؛ نادر زالی؛ سیده سمیرا شفیعی ماسوله

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 73-88

https://doi.org/10.34785/J011.2022.512

چکیده
  حیات شبانه راهی واقعی برای گسترش روزِ کاری و نیروی محرکی برای رشد و توسعه ملی است. مطالعه حاضر با اتخاذ چارچوب تحلیلی جغرافیای زمان و تحلیل کمی روال‌های مصرف حیات شبانه در مرکز شهر رشت می‌کوشد به این سئوال اصلی پاسخ دهد که چگونه شهر رشت می‌تواند بستر مناسبی را برای جریان فضایی_زمانی فعالیت‌های زمان غروب و شب فراهم سازد؟ برای جمع‌آوری ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی عوامل مؤثر بر تحقق الگوی برنامه‌ریزی شهری تنوع‌گرا در شهر رشت با استفاده از روش نظریۀ زمینه‌ای نظام‌مند

فضیلت طهری؛ مهین نسترن؛ پرویز اجلالی

دوره 10، شماره 40 ، آبان 1400، ، صفحه 89-104

https://doi.org/10.34785/J011.2021.304

چکیده
  شهر رشت، به عنوان نمونه یک شهر ایرانی، از افراد متنوع و گوناگون با سنین، جنسیت­ها، توانایی‌های جسمی و پیشینه‌های قومی مختلف تشکیل‌شده‌است. بسیاری از سازوکارهای برنامه‌ریزی شهری جهان با پذیرش تنوع و گوناگونی ساکنان شهری به سوی به‌کارگیری رویکردهای تنوع‌گرا و گنجاندن تنوع‌ها و تفاوت‌ها در فرایندهای برنامه‌ریزی شهری تغییرمسیر‌داده‌اند، ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
سناریونگاری اثرات کالبدی و عملکردی توسعه شهر گردشگری شاندیز، استان خراسان رضوی

مژگان ثابت تیموری؛ ساجده باغبان خیابانی؛ علی علیزاده زوارم

دوره 10، شماره 39 ، مرداد 1400، ، صفحه 55-68

https://doi.org/10.34785/J011.2021.461

چکیده
  شهر شاندیز در استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از جاذبه‌های مختلف گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری این استان به شمار می‌آید. در کنار پیامدهای مثبت توسعه گردشگری در این شهر مانند بهبود ارائه خدمات و امکانات مختلف، مواردی نظیر تخریب اراضی کشاورزی نیز از آثار و پیامدهای منفی آن محسوب می‌شوند. مدیریت مناسب در چنین وضعیتی نیازمند ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی پیامدهای محیط زیستی مجتمع های تجاری بزرگ در کلانشهرها با استفاده از ماتریس RIAM و برنامه EMP، مورد مطالعه مرکز تجاری ارگ

سروش خلیلی؛ جمیله توکلی نیا؛ نغمه مبرقعی دینان؛ حمید سلطانی نژاد

دوره 10، شماره 39 ، مرداد 1400، ، صفحه 99-112

https://doi.org/10.34785/J011.2021.973

چکیده
  در چند دهه اخیر تغییرات فضایی ناشی از گسترش کاربری­های تجاری در شهرها، نقش برنامه­ریزی فضایی را دو چندان کرده است. اگر مراکز بزرگ خرید در مکان­های مناسب شهر مکانیابی و احداث نشوند، مشکلات متعدد محیط­زیستی را ایجاد خواهند کرد. ارگ تجاری تجریش یکی از مجتمع­های تجاری شهر تهران است که در محیطی جغرافیایی به نام باغ گیاهی احداث ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های کیفیت محیطی در پهنه‌های ساحلی

مجتبی رفیعیان؛ گل کو گیاهچی

دوره 10، شماره 38 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 3-16

https://doi.org/10.34785/J011.2021.284

چکیده
  مناطق ساحلی به دلیل ارائه­ فضاها و فرصت­های متنوع از گذشته تاکنون با تقاضای بالای جمعیت رو­به­رو بوده که این موضوع با بروز معضلات و آشفتگی­های متعددی در ابعاد مختلف ساحل همراه بوده است. این معضلات در حوزه­های متعددی از جمله حوزه­های محیط­زیستی، کاربری اراضی، سیاسی و امنیتی، مقرراتی و حقوقی در نواحی ساحلی کشور و از جمله ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تبیین نقش منزلت اجتماعی محله در گرایش به بازآفرینی آن با کاربست مدل معادلات ساختاری(نمونه مورد مطالعه: بافت میانی شهر اراک)

فاطمه اسمعیل پور؛ محمد حسین سرائی؛ نجما اسمعیل پور

دوره 10، شماره 38 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 17-30

https://doi.org/10.34785/J011.2021.840

چکیده
  تفکیک محل زندگی اقشار مختلف در شهرها در رابطه با پایگاه اجتماعی_اقتصادی آنها در تمام طول تاریخ و در تمام مناطق جغرافیایی جهان وجود داشته است. مکتب اکولوژی شهری تمایز در شهرها را ناشی از سه جنبه" پایگاه اجتماعی_ اقتصادی"، "پایگاه خانوادگی" و" پایگاه قومی_نژادی" خانوارها می‌داند. هدف مقاله حاضر بررسی نقش پایگاه اجتماعی_اقتصادی طبقات منزلتی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تاثیر شاخص های کیفیت ادراک محیط سکونتی بر کنش متقابل اجتماعی پیوسته در محله باغ شاطر تهران

محمدحسن سعیدی مطلق؛ ناصر براتی

دوره 10، شماره 38 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 63-76

https://doi.org/10.34785/J011.2021.617

چکیده
  کیفیت ادراک محیط سکونتی به‌عنوان ابزار برنامه‌ریزان شهری به منظور ارتقا و ساماندهی محیط، قابلیت فراهم‌کردن بسترهای لازم برای شکل‌گیری و ارتقای کنش متقابل اجتماعی را دارند. وظایف واحدهای همسایگی و محلات را می‌توان ابزاری برای افزایش تعاملات اجتماعی، مکانی برای رویارویی شهروندان با یکدیگر و مدیریت و هماهنگ‌سازی فعالیت‌های شهروندی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
رنسانس خیابانی، تبیینی بر بازخوانی حیات اجتماعیِ بخش مرکزی شهر زنجان

عیسی پیری؛ لیلا هاشمی

دوره 10، شماره 38 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 121-133

https://doi.org/10.34785/J011.2021.932

چکیده
         پژوهشِ حاضر مبتنی بر نگرش دیالکتیکی، تفسیری هرمنوتیکی از رنسانس خیابانی به‌عنوان ابزاری در دستیابی به استراتژی­های نوزایی و برنامه‌ریزی‌های انسان‌محور به منظور بهبود کیفیت زیست اجتماعی و ارتقای روزمرگی شهروندان در قلمروهای باز شهری است. این مطالعه درصدد است تا تأثیرپذیری فضاهای باز شهری را از مقوله‌های ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی اثرات پروژه‌های محرک توسعه در محله‌های شهری (نمونه مورد مطالعه: محله گودال مصلی، شهر یزد)

محمد مهدی عزیزی؛ بهاره بهرا

دوره 10، شماره 37 ، بهمن 1399، ، صفحه 57-70

https://doi.org/10.34785/J011.2021.172

چکیده
  توسعه شهری با رویکرد توسعه محله‌های درونی، سعی در بازگرداندن حیات شهری به بافت‌های رو به زوال در شهرها دارد. به منظور تسهیل این روند، برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های محرک توسعه به عنوان یکی از سیاست‌های به کار گرفته شده در جهت بازآفرینی محله‌های شهری و فراهم کردن بسترهای لازم برای حضور ساکنان و توجه به ابعاد مختلف توسعه، مورد توجه ...  بیشتر